Βαρύ αναδεικνύεται το τίμημα των περικοπών της φαρμακευτικής δαπάνης, για συνολικά 210 εταιρείες διακίνησης 2.745 φαρμάκων που λαμβάνουν ανά τακτά διαστήματα σημειώματα για τα ποσά των επιστροφών με τη μορφή rebate και clawback. Οι εταιρείες καλούνται να επιστρέψουν κατά μέσο όρο περί το 30% του τζίρου τους, σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία που αποκάλυψε για πρώτη φορά ο ΕΟΠΥΥ και αφορούν σε 2.595 φάρμακα που διακινούνται σε ιδιωτικά φαρμακεία καθώς και σε 150 σκευάσματα από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Για τα σκευάσματα αυτά το συνολικό clawback και rebate έχει ήδη υπολογιστεί από τον οργανισμό στα 744 εκατ. ευρώ για το 2016.
Rebate – Clawback
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία που παρουσίασε κατά τη διάρκεια του 12ου Πανελλήνιου Συνέδριου της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, ο κ. Παναγιώτης Πατεράκης από τη Διεύθυνση Φαρμάκου του ΕΟΠΥΥ, συνολικά 201 εταιρείες καταβάλουν rebate για τη διακίνηση φαρμάκων στο δίκτυο των ιδιωτικών φαρμακείων και 41 εταιρείες για φάρμακα στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.
Όσον αφορά στην επιβολή του rebate, η έκπτωση αυτή φτάνει στο 9% για 67 εταιρείες, το 10% για 49, στο 11% για 41, μεταξύ 12-15% για 39, ενώ υπάρχου και 5 εταιρείες οποίες αναγκάζονται σε εκπτώσεις εύρους 16-20%. Σχεδόν το 50% του rebate αφορά σε on patent σκευάσματα, το 32% σε off patent, το 17,2% σε γενόσημα και περίπου 0,8% σε υβριδικά. Από την άλλη μεριά ως ποσοστό επί του τζίρου όλες οι κατηγορίες είναι αρκετά κοντά. Δηλαδή το rebate για τα on patent φτάνει στο 15,53% του συνολικού τζίρου τους, των of patent στο 13,36%, των γενοσήμων στο 11,14% και των υβριδικών στο 11,71%.
Σχετικά με το ποσοστό επιστροφής ανά θεραπευτική κατηγορία, οι στατίνες καταβάλουν το 9% των επιστροφών από τα ιδιωτικά φαρμακεία, τα αντιδιαβητικά (συνδυασμοί από του στόματος υπογλυκαιμικών) το 5,6% και οι πραζόλες για το έλκος (αναστολείς της αντλίας πρωτονίων) το 4,39%.
Όσον αφορά στα Φάρμακα Υψηλού Κόστους, 23 εταιρείες καταβάλουν rebate 14,6% του τζίρου τους, μεταξύ 15,5% και 16,5% καταβάλουν 13 εταιρείες και 5 εταιρείες παρέχουν εκπτώσεις από 17,5% έως και 19%. Μάλιστα στην κατηγορία των ΦΥΚ, την υψηλότερη επιβάρυνση φαίνεται να έχουν οι εταιρείες που διακινούν Ανοσοκατασταλτικά σκευάσματα με 36%, κατηγορία που περιλαμβάνονται και αρκετοί βιολογικοί παράγοντες για ασθένειες όπως οι ρευματοπάθειες. Ακολουθούν τα αντινεοπλασματικά όπου περιλαμβάνονται και τα αντικαρκινικά φάρμακα με 16,2% και ακολουθούν τα αντι-ιικά συστηματικής χορήγησης όπου περιλαμβάνονται φάρμακα για την ηπατίτιδα και το HIV, με 10,56%.
Σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ το μέσο ποσοστό αυτόματης επιστροφής (clawback) για τις εταιρείες διαμορφώνεται στο 18,22%. Ειδικότερα, 18 εταιρείες πληρώνουν clawback 10-15%, 80 εταιρείες 15-18%, 67 εταιρείες μεταξύ 18% και 20%, 27 εταιρείες 20-22% και 18 εταιρείες από 22% έως 28%.
Συνολικά λοιπόν προκύπτει ότι από το σύνολο των εταιρειών τα λιγότερα επιστρέφουν μόλις 19 εταιρείες με ποσοστό συνολικών επιστροφών (rebate και clawback) 19-25% επί του τζίρου τους, 121 εταιρείες πληρώνουν από 25% έως 30%, 20 εταιρείες μεταξύ 30-32%, 35 εταιρείες από 32% έως 38% ενώ υπάρχουν και 12 εταιρείες με επιστροφές από 38% έως και 42%.
Εισπράξεις
Σχεδόν στο σύνολό τους οι εταιρείες φαίνονται ιδιαίτερα συνεπείς στις αποπληρωμές, γεγονός βέβαια στο οποίο συνέβαλε και η διαδικασία των συμψηφισμών, η οποία φυσικά δεν αφήνει και πολλά περιθώρια …διαφυγής. Έτσι για τα έτη 2012-2014, από πλευράς rebate σχεδόν το 99% των απαιτήσεων του δημοσίου έχει καλυφθεί ενώ για το 2015 το ποσοστό είσπραξης φτάνει στο υψηλό 94,4%. Σχετικά με το clawback, σύμφωνα με τον ΕΟΠΥΥ έχει εισπραχτεί το 97% για το 2012 και 2013, το 92% για το 2014 και το 84,7% για το 2015.
Περίπου το 50% του rebate καταβάλλεται άμεσα από τις εταιρείες ενώ το υπόλοιπο συμψηφίζεται με άλλες οφειλές του ΕΟΠΥΥ προς τις εταιρείες. Αντίθετα στο clawback, μόνο ένα μικρό μέρος αφορά άμεσες πληρωμές των εταιρειών που διαμορφώθηκε στο 17% για το 2012, το 28,56% για το 2013, το 26,5% για το 2014 και περίπου το 16% για το 2015. Το υπόλοιπο ποσό, αφορά σε συμψηφισμούς του ΕΟΠΥΥ ή των νοσοκομείων προς τις εταιρείες και αυτό είναι λογικό καθώς υπήρξαν υψηλά ανεξόφλητα χρέη το προηγούμενο διάστημα από παλαιότερα έτη.
Όπως έχει επισημανθεί και τονίζεται και από τον κ. Πατεράκη, ο ΕΟΠΥΥ μεθοδεύει την ενοποίηση των διαφορετικών ποσών επιστροφής σε ένα ενιαίο τύπο υπολογισμού. Μια βασική παράμετρος είναι ο έλεγχος του όγκου της συνταγογράφησης με την εισαγωγή κανόνων αλλά και η ενίσχυση της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης . Βασικός στόχος είναι βέβαια η μείωση του ποσοστού clawback που είναι και μνημονιακή δέσμευση και μάλιστα θα πρέπει να είναι της τάξης του 30% για το 2017. Με βάση τους υπολογισμούς του ΕΟΠΥΥ για τα εξωνοσοκομειακά φάρμακα αυτή η μείωση είναι της τάξης των 130 εκατ. ευρώ και φυσικά με την αγορά να παραμένει ως έχει δηλαδή χωρίς την είσοδο νέων φαρμάκων.