Στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής εκδήλωσης που διοργάνωσε η GSK με τίτλο «Απελευθερώνοντας τη δύναμη της πρόληψης: Καθιστώντας την ανοσοποίηση ενηλίκων ως πρότυπο περίθαλψης σε έναν κόσμο που γηράσκει», τονίστηκε η αξία και η θετική επίπτωση του εμβολιασμού εν μέσω της συγκυρίας της Παγκόσμιας Εβδομάδας Εμβολιασμού, που στοχεύει να ευαισθητοποιήσει και να αναδείξει τη συλλογική δράση που απαιτείται για την προαγωγή του εμβολιασμού προς όφελος των κοινωνιών και των συστημάτων υγείας.
Η πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων πρέπει να γίνει προτεραιότητα
Ο εμβολιασμός αποτελεί το βασικό εργαλείο της δημόσιας υγείας που σώζει ζωές και συμβάλλει στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, μειώνοντας την επιβάρυνση των συνεπειών των μεταδοτικών ασθενειών, αλλά και της χρήσης αντιβιοτικών.
Τα προγράμματα εμβολιασμού διαφέρουν από χώρα σε χώρα, ωστόσο στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν ειδικές υπηρεσίες για την ανάπτυξη και επίβλεψη της τήρησης των εθνικών σχεδίων εμβολιασμού. Διαφορές υπάρχουν και στις «πηγές» χρηματοδότησης των προγραμμάτων εμβολιασμού μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. καθώς σε αυτές μπορεί να εμπλέκονται η κεντρική κυβέρνηση, οι περιφερειακές αρχές και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης.
Καθόλου εύκολο δεν είναι να υπολογιστεί το ύψος των κονδυλίων για τον εμβολιασμό των πολιτών της κάθε χώρας, λόγω της συνεχούς μεταβαλλόμενης κατάστασης. Να σημειωθεί, ωστόσο, πως το 77% των χωρών της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου και του Ηνωμένου Βασιλείου) διαθέτουν λιγότερο από 0,5% του προϋπολογισμού τους για την υγειονομική περίθαλψη στον εμβολιασμό, ενώ για την Ελλάδα δεν έχουν εξαχθεί τα αντίστοιχα δεδομένα.
Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως αν και υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια για πάνω από 20 μολυσματικές ασθένειες, ο αριθμός αυτών που καλύπτονται στις χώρες της Ε.Ε. κυμαίνεται από 8 (!) έως 17. Σαφώς, η υπό-επένδυση αυτή έχει επηρεάσει και την κάλυψη του εμβολιασμού κατά της COVID-19.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, υπάρχουν περισσότερα συνιστάμενα και χρηματοδοτούμενα εμβόλια για παιδιά παρά για ενήλικες. Η Ιταλία προηγείται, με 17 εμβόλια που χρηματοδοτούνται δημόσια για παιδιά, ενώ Γαλλία και Ισπανία περιλαμβάνουν στο πρόγραμμα εμβολιασμού ενηλίκων 13 εμβόλια με δημόσια χρηματοδότηση.
Ο εμβολιασμός ενός ατόμου κατά 17 ασθενειών έχει υπολογιστεί ότι θα κοστίσει περίπου 3.395 € (συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών εξόδων), ενώ το μέγιστο κόστος εμβολιασμού ενός ατόμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του στη Γαλλία (82 χρόνια προσδόκιμο ζωής) είναι σχεδόν τρεις φορές μικρότερο από το κόστος των αντιθρομβωτικών φαρμάκων για την πρόληψη της υποτροπής από εγκεφαλικό επεισόδιο, και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί επίσης να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού και άλλων ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβαμάτων.
Σε πρόσφατη έρευνα διαπιστώθηκε πως ο χαμηλός προϋπολογισμός αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την επίτευξη της εμβολιαστικής κάλυψης. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει να διατεθούν περισσότεροι πόροι για την πρόληψη και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην κατανομή του προϋπολογισμού για τον εμβολιασμό ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων.
Σημαντικό ρόλο για την επίτευξη της εμβολιαστικής κάλυψης, πέρα από τα οικονομικά, παίζει και η εκπαίδευση από μικρή ηλικία σχετικά με τη αξία του εμβολιασμού.
Ο δωρεάν εμβολιασμός εξασφαλίζει πληρέστερη εμβολιαστική κάλυψη
Η επαρκής χρηματοδότηση των κρατών της Ε.Ε. για τα προγράμματα εμβολιασμού είναι η λύση για τη ολική και δίκαιη εξάπλωση του εμβολιασμού σε όλους τους πολίτες. Μέσα από τα εμβολιαστικά προγράμματα πρέπει να καλύπτεται ο εμβολιασμός των ατόμων καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου και πρέπει να είναι «προσαρμόσιμα» ώστε να προστίθενται νέα εμβόλια. Η επαρκής χρηματοδότηση των προγραμμάτων εμβολιασμού είναι σημαντική για τη δημιουργία ανοσοποίησης του πληθυσμού, ώστε να είναι προστατευμένος από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν μέσα από ένα εμβόλιο.
Το παραπάνω αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι το 58% των ευρωπαϊκών χωρών που δεν χρηματοδότησαν τα εμβόλια κατά της γρίπης για τα παιδιά και τους εφήβους παρουσίασαν χαμηλότερα ποσοστά κάλυψης από τις χώρες όπου καλύφθηκε ο εμβολιασμός από το δημόσιο.
Κομβικής σημασίας οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία
Η δημιουργία πολιτικής στα κράτη της Ε.Ε. που προάγει και διευκολύνει τις επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία είναι πολύ κρίσιμη, ώστε νέα ή βελτιωμένα εμβόλια να είναι στη διάθεση του κοινού. Εννοείται πως σπουδαίο ρόλο παίζει και η σωστή συνεργασία των κυβερνήσεων με τις κατασκευάστριες εταιρείες των εμβολίων για την άμεση και ασφαλή πρόσβαση των πολιτών σε αυτά.
Είναι η έρευνα και η καινοτομία αυτές που επέτρεψαν τη συνεχή ανάπτυξη νέων εμβολίων που παρέχουν προστασία σε ολοένα και περισσότερες ασθένειες, με πιο πρόσφατα παράδειγμα την COVID-19. Η ταχεία ανάπτυξη και έγκριση των εμβολίων κατά της COVID-19 αποδεικνύει περίτρανα πως οι συνεχείς επενδύσεις στην έρευνα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των αναδυόμενων απειλών και στην προστασία του πληθυσμού.
Η επένδυση στον εμβολιασμό είναι η λύση για τη δημιουργία ανθεκτικών συστημάτων υγείας
Ο εμβολιασμός συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικών και βιώσιμων συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης που μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς στην αντιμετώπιση μολυσματικών ασθενειών, που αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Η πανδημία της COVID-19 ανάδειξε τα τρωτά σημεία στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και έφερε στο φως την ανάγκη για την ενίσχυση αυτών, ώστε να ανταποκρίνονται γρήγορα και αποτελεσματικά σε απειλές, μεταξύ άλλων μέσω της ταχείας ανάπτυξης και διάθεσης εμβολίων. Η βελτίωση της παροχής υπηρεσιών εμβολιασμού, λοιπόν, είναι το κλειδί για την ενίσχυση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
Για να καθοριστεί το ιδανικό επίπεδο των επενδύσεων στον εμβολιασμό πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη τα οφέλη αυτού, όχι μόνο για την υγεία του πληθυσμού, αλλά και για την διασφάλιση των κρατικών οικονομιών σε περίπτωση ξεσπάσματος μολυσματικών νόσων.
Κάθε ευρώ που επενδύεται στον εμβολιασμό ενηλίκων (ξεκινώντας από την ηλικία των 50 ετών) αποδίδει 4 € μελλοντικών οικονομικών εσόδων κατά την υπολειπόμενη διάρκεια ζωής των εμβολιασμένων.
Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να διαθέσουν προγράμματα εμβολιασμού που περιλαμβάνουν τα εμβόλια κατά όλων των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν, να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα επίπεδα χρηματοδότησης για την υποστήριξη υψηλών επιδόσεων των προγραμμάτων τους, να επεκτείνουν τα προγράμματα σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες και να κάνουν τακτικές εκστρατείες επικοινωνίας για την αξία του εμβολιασμού.
Συγκεκριμένα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να κάνουν τα εξής:
– Εξασφάλιση βραχυπρόθεσμων επενδύσεων για την ενίσχυση των συστημάτων εμβολιασμού και της πρόσβασης σε αυτόν συνολικά.
– Εξασφάλιση βιώσιμων επιλογών χρηματοδότησης για την ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού που θα διασφαλίζουν την υγεία των πολιτών στο σήμερα αλλά και στο μέλλον.
– Μόχλευση κονδυλίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ για την ενίσχυση των υποδομών εμβολιασμού.
– Καθορισμός του προϋπολογισμού εμβολιασμού ως βασικό δείκτη υγείας για τη μέτρηση της βιωσιμότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Τα οφέλη του εμβολιασμού σε νούμερα
- Ο εμβολιασμός σώζει περίπου 4 έως 5 εκατομμύρια ζωές παγκοσμίως κάθε χρόνο.
- Επιπλέον 1,5 εκατομμύριο θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν με τη βελτίωση της παγκόσμιας εμβολιαστικής κάλυψης.
- Μεταξύ 2001 και 2020, τα εμβόλια απέτρεψαν περίπου 20 εκατομμύρια θανάτους, 500 εκατομμύρια περιπτώσεις ασθένειας και 9 εκατομμύρια περιπτώσεις μακροχρόνιας αναπηρίας παγκοσμίως.
- Η ευλογιά προκάλεσε τουλάχιστον 300 εκατομμύρια θανάτους τον 20ο Αιώνα. Με το εμβόλιο της ευλογιάς, που εντάχθηκε στα προγράμματα εμβολιασμού από το 1967, η ασθένεια εξαλείφθηκε μέχρι το 1980.
- Σήμερα, 9 στα 10 παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνουν τουλάχιστον ένα βασικό «σετ» εμβολιασμού κατά τη βρεφική ηλικία, που έχει οδηγήσει σε πιο υγιή και παραγωγική ζωή.
- Μια μελέτη στην Αγγλία απέδειξε πως μία μόνο δόση ενός εμβολίου κατά της COVID-19 απέτρεπε την εισαγωγή σε νοσοκομείο κατά 80%.
- Ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β και του HPV θα μπορούσε να αποτρέψει 1.1 εκατομμύρια περιπτώσεις καρκίνου κάθε έτος παγκοσμίως.
- Με καθολική εμβολιαστική κάλυψη κατά του πνευμονιόκοκκου στα παιδιά, μπορεί να μειωθεί η χρήση αντιβιοτικών κατά 47%.
- Μέσα από μία μελέτη στις ΗΠΑ διαπιστώθηκε πως από 500.000 περιστατικά πνευμονιόκοκκου, τα 200.000 εισήχθησαν σε νοσοκομεία και 19.200 οδηγήθηκαν στον θάνατο. Το συνολικό κόστος για την περίθαλψη των περιστατικών αυτών ήταν 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που θα μπορούσε να είναι αισθητά μειωμένο με την εμβολιαστική κάλυψη κατά του πνευμονιόκοκκου.
- Ο ετήσιος εμβολιασμός κατά της εποχικής γρίπης μπορεί να μειώσει το κόστος υγειονομικής περίθαλψης μεταξύ 248 και 332 εκατ. ευρώ στην Ευρώπη με την αποφυγή νοσηλειών και τις επισκέψεις στον Γενικό Ιατρό.
- Σε 12 κράτη μέλη της ΕΕ, ο τουριστικός κλάδος παράγει μεταξύ 10% και 25% του εθνικού ΑΕΠ. Επομένως, αποφεύγοντας τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς χάρη στον εμβολιασμό, προστατεύονται εκατομμύρια θέσεις εργασίας και φυσικά η οικονομική δραστηριότητα των χωρών αυτών.