O Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι μια χρόνια διαταραχή του μεταβολισμού κατά την οποία αυξάνεται η γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα, ως αποτέλεσμα πλημμελούς δράσης της ινσουλίνης. Διακρίνουμε δύο βασικούς τύπους ΣΔ.
Είναι ο τύπος 1 ή αλλιώς νεανικός Διαβήτης στον οποίο το πρόβλημα εντοπίζεται στην ελαττωμένη παραγωγή της ινσουλίνης από το πάγκρεας και ο τύπου 2 ή αλλιώς Διαβήτης τύπου ενηλίκων στον οποίο το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στη δράση της ινσουλίνης σε κυτταρικό επίπεδο. Η ταξινόμηση έχει μεγάλη σημασία για το είδος της θεραπείας που θα ακολουθήσει ο ασθενής ενώ δεν παίζει ιδιαίτερα ρόλο ως αναφορά στην πρόγνωση και στην εμφάνιση των χρόνιων επιπλοκών.
Η εμφάνιση του ΣΔ σχετίζεται με γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια συνεχής αυξητική τάση στην εμφάνιση του ΣΔ η οποία τείνει να λάβει διαστάσεις πανδημίας.
Σήμερα, υπολογίζεται ότι περίπου 450 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως νοσούν από ΣΔ, ενώ το 2030 ο αριθμός θα έχει φτάσει σε 600 εκατομμύρια. Στη χώρα μας ο αριθμός των διαβητικών ξεπερνά το 1 εκατομμύριο, ενώ περίπου 300 χιλιάδες άτομα παραμένουν χωρίς διάγνωση. Η επιδημική τάση του ΣΔ2 συσχετίζεται άμεσα με την επιδημική τάση της παχυσαρκίας, ως αποτέλεσμα της κακής διατροφής σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή.
Η διάγνωση του ΣΔ είναι απλή και γίνεται στο εργαστήριο με τη μέτρηση της γλυκόζης στο αίμα. Τα γνωστά συμπτώματα της νόσου (πολυουρία-πολυδιψία-απώλεια βάρους) εμφανίζονται μόνο όταν η γλυκόζη (σάκχαρο) ανεβαίνει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Αυτό έχει ως συνέπεια πολλοί άνθρωποι να νοσούν χωρίς να το γνωρίζουν. Αρκετές φορές δε η διάγνωση του ΣΔ2 γίνεται όταν ήδη έχουν εγκατασταθεί χρόνιες επιπλοκές. Με τον όρο «χρόνιες επιπλοκές» εννοούμε τα προβλήματα που δημιουργούνται από τα διάφορα όργανα μακροπρόθεσμα όταν δεν λαμβάνεται η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) σε συνδυασμό με τη χοληστερίνη και την υψηλή πίεση που συχνά συνυπάρχουν προκαλούν βλάβη στα μικρά και μεγάλα αγγεία του ανθρώπινου σώματος.
Τα όργανα που συνηθέστερα προσβάλλονται είναι η καρδιά και ο νεφρός. Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κυριότερη αιτία θανάτου σε ασθενείς με ΣΔ ενώ η διαβητική νεφροπάθεια είναι η πρώτη αιτία ένταξης σε πρόγραμμα χρόνιας αιμοκάθαρσης, σήμερα. Ο ΣΔ επίσης προσβάλλει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού, επιφέροντας μείωση έως και πλήρη απώλεια της όρασης. Στα πόδια, λόγω της απόφραξης των αγγείων και της βλάβης των νεύρων, δημιουργούνται έλκη στις πατούσες, τα οποία, εάν επιμολυνθούν, μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και στον ακρωτηριασμό.
Να σημειωθεί ότι όλες οι χρόνιες επιπλοκές όταν ακόμη είναι σε αρχικό στάδιο δεν εμφανίζουν συμπτώματα, γι’ αυτό θα πρέπει μέσω εξετάσεων να αναζητούνται από τον θεράποντα ιατρό.
Ενδεικτικά αναφέρω τη χρόνια νεφρική νόσο η οποία προσβάλλει το 25-30% του διαβητικού πληθυσμού ενώ στις ηλικίες άνω των 65 ετών φτάνει στο 50%. Η έναρξη της επιπλοκής αυτής ξεκινά με την ανεύρεση μικρολευκωματίνης στα ούρα και εξελίσσεται με την αποβολή μεγαλύτερης ποσότητας λευκώματος και σταδιακή μείωση της λειτουργικότητας του νεφρού.
Η πρώιμη διάγνωση –ει δυνατόν στο στάδιο της μικρολευκωματουρίας– και η εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής μπορούν να επιβραδύνουν την περαιτέρω εξέλιξη της νόσου.
Γενικά η πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων επιπλοκών στο ΣΔ σχετίζεται με το επίπεδο της γλυκαιμικής ρύθμισης. Στόχος της θεραπείας είναι η καλή ποιότητα ζωής και η πρόληψη των χρόνιων επιπλοκών. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της καλής γλυκαιμικής ρύθμισης και ταυτόχρονα της αντιμετώπισης των λοιπών παραγόντων κινδύνου. Η δίαιτα, σε συνδυασμό με την άσκηση και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, μπορούν να επιτύχουν τους επιθυμητούς, θεραπευτικούς στόχους.
Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί σημαντική πρόοδος στη θεραπεία του ΣΔ με καινούργια φάρμακα, τα οποία μειώνουν απευθείας τη συχνότητα των χρόνιων επιπλοκών, ανεξάρτητα από την μείωση της γλυκόζης.
Ευχαριστούμε τον ιατρό Τσιάντα Γεώργιο, Παθολόγο-Διαβητολόγο, Δ/ντή Β’ Παθολογικής Κλινικής 424 ΓΣΝΕ