Ένα ακόμη δελτίο τιμών είναι σε διαδικασία έκδοσης με τα φτηνά φάρμακα και δη τα γενόσημα να «πληρώνουν» το μάρμαρο της μείωσης της δαπάνης. Είναι κοινώς αποδεκτό, ότι οι μειώσεις τιμών δεν έχουν αποδώσει, ενώ αντίθετα τα μέτρα όχι μόνο δεν αξιοποιούν τη χρησιμότητα των γενοσήμων, αλλά επί της ουσίας εξοβελίζουν τα φτηνά φάρμακα από το σύστημα υγείας, φέρνοντας τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα.
Οι επιστήμονες της υγείας για μια ακόμη φορά σημειώνουν ότι η χρησιμότητα των φαρμάκων και όχι το κόστος είναι ο βασικός παράγοντας. Μάλιστα η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας έχει πραγματοποιήσει μελέτη και έχει δημιουργήσει δύο συγκεκριμένα μοντέλα, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να υπάρχει σημαντική εξοικονόμηση στο σύστημα εφόσον λαμβάνονταν αφενός υπόψη η ποιοτική αξία των φαρμάκων, αφετέρου αν θεσπίζονταν εισοδηματικά κριτήρια για τη συμμετοχή των ασφαλισμένων στη φαρμακευτική περίθαλψη.
Ειδικότερα, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα μοντέλα ανάλυσης, οι ερευνητές της ΕΣΔΥ σχηματοποίησαν σε μία γραφική παράσταση, την «Καμπύλη Αδιαφορίας», τους παράγοντες που επιδρούν στη διαδικασία επιλογής μεταξύ ενός off patent ή ενός γενοσήμου. Μελετώντας την καμπύλη η οποία δείχνει ποια θα είναι η προτίμηση των καταναλωτών ανάμεσα στην ποιότητα και την τιμή, φαίνεται λοιπόν ότι τους καταναλωτές τους ενδιαφέρει η προσδοκώμενη χρησιμότητα, δηλαδή η δραστικότητα της θεραπείας ή οι παρενέργειες και όχι αν το φάρμακο είναι πρωτότυπο (off patent) ή γενόσημο. Το γεγονός αυτό, επισημαίνει ο καθηγητής κύριος Γιάννης Κυριόπουλος, είναι η βάση για το προσδιορισμό της αξίας και του κόστους με βάση τα χαρακτηριστικά και τη χρησιμότητα.
«Με βάση αυτό το εργαλείο μπορούμε να κινητοποιήσουμε μια πολιτική η οποία να δώσει το πλεονέκτημα στα γενόσημα, κυρίως στους πληθυσμούς που έχουν χαμηλό εισόδημα και χαμηλή εκπαίδευση. Κι αυτό γιατί η συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών είναι εκείνη που δεν έχει συνειδητοποιήσει την αξία των γενοσήμων, ενώ έχουμε δεδομένα ότι οι εύπορες ομάδες είναι υπέρ της χρήσης γενοσήμων» σχολιάζει ο καθηγητής.
Αλγόριθμος Κριτηρίων
Όπως επίσης σημειώνει ο κύριος Κυριόπουλος, αυτό που έχει σημειωθεί κατά την περίοδο της κρίσης είναι η μη συμμόρφωση των ασθενών ως προς τις θεραπείες καθώς φαίνεται να μειώνεται η κατανάλωση φαρμάκων σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα λόγω οικονομικής αδυναμίας. Μια τελευταία εργασία της ΕΣΔΥ με τίτλο «Προς ένα εναλλακτικό σύστημα κατανομής των βαρών στη φαρμακευτική θεραπεία» έχει δημιουργήσει ένα συγκεκομμένο αλγόριθμο, άμεσα εφαρμόσιμο στις ταμειακές των φαρμακοποιών. Ο αλγόριθμος αυτός με τη χρήση του ΑΜΚΑ μπορεί να καθορίσει το ύψος της συμμετοχής των ασθενών στο κόστος, αναλόγως του εισοδήματος και αντιστρόφως ανάλογα της δαπάνης, καθώς πίσω από το ΑΜΚΑ υπάρχει το εισόδημα ενώ πίσω από κάθε συνταγή υπάρχει το ICD 10. Έτσι «διαβάζοντας» ηλεκτρονικά το εισόδημα αλλά και τη θεραπευτική κατηγορία μπορεί το σύστημα να βγάλει αυτόματα μία συμμετοχή ανάλογα με το εισόδημα αλλά και τη σοβαρότητα της νόσου.
Ο Αλγόριθμος αυτός είναι:
C= 0,25•DBi•(1+ICj)
Όπου,
DBi: φορτίο νοσηρότητας και βαρύτητα νόσου για κάθε κατάσταση i (i:ελαφρά 1,0, μέση 0,4, βαρεία 0,0),
ICj: κλιμάκια εισοδήματος , (j: πολύ υψηλή 0,4, υψηλή 0,2, μέση 0,0, χαμηλή -0,2, πολύ χαμηλή -0,4)
Επίσης, το βασικό λάθος που κάνει σταθερά το σύστημα υγείας είναι να υπολογίζει τη δαπάνη πολλαπλασιάζοντας την τιμή επί την ποσότητα, αγνοώντας α) το βαθμό τεχνολογικής εναλλαγής (δηλαδή το μίγμα καινοτόμων και μη θεραπειών) και β) το ποσοστό συνασφάλισης.
ΟΟΣΑ
Μια τελευταία παρατήρηση η οποία χρήζει σημαντικής προσοχής, σχετικά με την «εμμονή» ότι τα ελληνικά γενόσημα έχουν σχετικά υψηλές τιμές, αποτελούν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Στην τελευταία εργαλειοθήκη που εξέδωσε ο οργανισμός, φαίνεται ξεκάθαρα ότι από πλευράς όγκου η Ελλάδα υπολείπεται του μέσου όρου (50%) στη διείσδυση γενοσήμων με βάση τον όγκο καθώς βρίσκεται περίπου στη μέση αυτού. Από την άλλη μεριά όμως η χώρα είναι ελαφρώς χαμηλότερα σε σχέση με τη συμμέτοχη των γενοσήμων με βάση την αξία και η οποία προσδιορίζεται στο περίπου 22,5% όταν ο μέσο όρος είναι στο 25%.
Αν παρατηρήσει κανείς όμως τα στοιχεία, θα έλεγε πως η Ελλάδα «αδικείται» από το μέσο όρο ο οποίος περιέχει ακραίες καταστάσεις. Για παράδειγμα τη μεγαλύτερη διείσδυση την έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες από πλευράς όγκου με μερίδιο πάνω από 85% ενώ σε αξία είναι περίπου 28%. Τα δε χαμηλότερα ποσοστά τα έχει το Λουξεμβούργο με μερίδιο γενοσήμων στον όγκο της τάξης του 11,3% και σε αξία της τάξης του 5,6%. Στο σχετικό πίνακα επίσης μια χώρα που θεωρείται αρκετά κοντά σε μας και την αναφέρουμε συχνά, η Πορτογαλία η οποία έχει μερίδιο γενοσήμων από πλευράς όγκου στο 31% και αξίας κοντα στο 20%.