Ολοένα και μεγαλώνει η ανησυχία των επιστημόνων για τη γρίπη των πτηνών, με τα περιστατικά σε ζώα να αυξάνονται τη στιγμή που ο ιός Η5Ν1 έχει μπει υπό .. στενή παρακολούθηση μετά το θανατηφόρο κρούσμα 11χρονου κοριτσιού στην Καμπότζη.
Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC), μεταξύ 3 Δεκεμβρίου 2022 και 1ης Μαρτίου 2023, ο εξαιρετικά παθογόνος ιός της γρίπης των πτηνών A(H5N1) και συγκεκριμένα το στέλεχος 2.3.4.4b, αναφέρθηκε στην Ευρώπη σε οικόσιτα (522) και άγρια πτηνά (1.138) σε 24 χώρες. Οπως αναφέρει η έκθεση του ευρωπαϊκού φορέα, παρατηρήθηκε ένας απροσδόκητος αριθμός ανιχνεύσεων του ιού σε θαλάσσια πτηνά, κυρίως σε είδη γλάρων και ιδιαίτερα σε μαυροκέφαλους γλάρους. Μάλιστα, μεγάλα συμβάντα θνησιμότητας παρατηρήθηκαν στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Ιταλία. Οι γενετικές αναλύσεις δείχνουν ότι ο ιός παρέμεινε στην Ευρώπη σε οικόσιτα άγρια πτηνά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και μετά από αυτούς.
Αν και ο ιός διατήρησε μια προτιμώμενη δέσμευση σε υποδοχείς πτηνών, ανιχνεύθηκαν αρκετές μεταλλάξεις που σχετίζονται με αυξημένο ζωονοσογόνο δυναμικό. Ο κίνδυνος μόλυνσης από τον ιό Η5Ν1 για τα πουλερικά λόγω του ιού που κυκλοφορεί στους μαυροκέφαλους γλάρους και σε άλλα είδη γλάρων ενδέχεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, καθώς οι αποικίες πουλιών αναπαραγωγής μετακινούνται στην ενδοχώρα με πιθανή επικάλυψη με περιοχές παραγωγής πουλερικών. Παγκοσμίως, σύμφωνα με το ECDC, ο ιός A(H5N1) συνέχισε να εξαπλώνεται προς τα νότια στην Αμερική, από το Μεξικό έως τη νότια Χιλή. Ο Περουβιανός πελεκάνος ήταν το πιο συχνά αναφερόμενο μολυσμένο είδος, και έχουν αναφερθεί χιλιάδες θάνατοι.
Η μετάδοση του ιού της γρίπης των πτηνών στα θηλαστικά συνεχίστηκε και πιθανώς να συνδέεται με τη διατροφή με μολυσμένα άγρια πτηνά. Στο Περού, ένα γεγονός μαζικής θνησιμότητας θαλάσσιων λιονταριών παρατηρήθηκε τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2023. Από τον Οκτώβριο του 2022, αναφέρθηκαν έξι ανιχνεύσεις A(H5N1) σε ανθρώπους από την Καμπότζη (οικογενειακό σύμπλεγμα με 2 άτομα, στέλεχος 2.3.2.1c), την Κίνα (2 άτομα, στέλεχος 2.3.4.4b), το Εκουαδόρ (1 άτομο, στέλεχος 2.3.4.4b) και το Βιετνάμ (1 άτομο, στέλεχος 2.3.4.4b), ενώ καταγράφηκαν και δύο ανθρώπινες μολύνσεις A(H5N6) από την Κίνα. Ο κίνδυνος μόλυνσης από τον τρέχοντα ιό της γρίπης των πτηνών H5 του κλάδου 2.3.4.4b στην Ευρώπη εκτιμάται ως χαμηλός για τον γενικό πληθυσμό στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης / Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και χαμηλός έως μέτριος για άτομα που έχουν εκτεθεί σε εργασία ή με άλλο τρόπο.
Η μετάδοση στους ανθρώπους και σε άλλα θηλαστικά
Πριν από λίγες ημέρες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοίνωσε ότι οι γαλλικές αρχές εντόπισαν κρούσματα του ιού της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 σε κόκκινες αλεπούδες, στα βορειοανατολικά του Παρισιού, εκφράζοντας ανησυχία για την εξάπλωση του ιού αυτού σε θηλαστικά. Τρεις αλεπούδες βρέθηκαν νεκρές σε έναν δρυμό στο Μο, κοντά στο σημείο όπου είχαν βρεθεί, επίσης, νεκροί γλάροι.
Τον περασμένο μήνα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε “ανησυχητική” την κατάσταση με την επιδημία της γρίπης των πτηνών επειδή έχουν αυξηθεί τα κρούσματα μεταξύ πουλιών και θηλαστικών. Ανέφερε επίσης ότι επανεξετάζει την εκτίμηση κινδύνου υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων και αφού καταγράφηκαν περιπτώσεις μετάδοσης του ιού στον άνθρωπο, στην Καμπότζη.
Η γρίπη των πτηνών εξαπλώθηκε σε όλον τον κόσμο τον περασμένο χρόνο και σκότωσε περισσότερα από 200 εκατομμύρια πουλιά, εκτοξεύοντας στα ύψη την τιμή των αυγών αλλά και τις ανησυχίες για μετάδοση του ιού στους ανθρώπους. Μια γάτα μολύνθηκε από τον ιό αυτόν στη Γαλλία, στα τέλη Δεκεμβρίου. Έχει επίσης εντοπιστεί σε βιζόν στην Ισπανία, σε αλεπούδες και ενυδρίδες στη Βρετανία, σε θαλάσσια λιοντάρια στο Περού και σε αρκούδες γκρίζλι στις ΗΠΑ.
Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο του 2023, η Καμπότζη ανέφερε ένα οικογενειακό “σύμπλεγμα” στην περιοχή Sithor Kandal της επαρχίας Prey Veng, με δύο άτομα (ένα κορίτσι και τον πατέρα της) μολυσμένα από τον ιό της γρίπης των πτηνών A(H5N1). Το 11χρονο κορίτσι δυστυχώς έχασε τη μάχη για τη ζωή, ο πατέρας ήταν ασυμπτωματικός, απομονώθηκε στο νοσοκομείο και πλέον έχει λάβει εξιτήριο.
Ο γενετικός έλεγχος αποκάλυψε ότι το κορίτσι είχε κολλήσει το στέλεχος 2.3.2.1c του H5N1, το οποίο είναι ενδημικό σε άγρια πτηνά και πουλερικά στην Καμπότζη. Αυτό διαφέρει από τον τύπο 2.3.4.4b που έχει εξαπλωθεί γρήγορα σε όλο τον κόσμο και έχει μολύνει πολλά πουλιά και θηλαστικά.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το στέλεχος στην τρέχουσα μορφή του δεν είναι πιθανό να προκαλέσει μεγάλη εστία διασποράς στους ανθρώπους. Η εκτεταμένη μετάδοση θα απαιτούσε μια μετάλλαξη που της επιτρέπει να συνδεθεί με έναν υποδοχέα που βρίσκεται στα κύτταρα της μύτης.