Η γνωστική λειτουργία στη μέση ηλικία αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα για το αν ένα άτομο μπορεί να αναπτύξει άνοια αργότερα στη ζωή του. Τώρα, μια νέα μελέτη με επικεφαλής έναν ερευνητή της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης (BUSPH) διαπίστωσε ότι η αύξηση του πρασίνου σε κατοικημένες περιοχές θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας σε γυναίκες μέσης ηλικίας και ότι η συσχέτιση αυτή μπορεί να εξηγηθεί από τη μείωση της κατάθλιψης, η οποία αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για άνοια.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό JAMA Network Open, διαπίστωσε ότι η έκθεση σε χώρους πρασίνου γύρω από το σπίτι και τη γύρω γειτονιά θα μπορούσε να βελτιώσει την ταχύτητα επεξεργασίας και την προσοχή, καθώς και να ενισχύσει τη συνολική γνωστική λειτουργία. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η μειωμένη κατάθλιψη μπορεί να συμβάλει στην εξήγηση της σχέσης μεταξύ του χώρου πρασίνου και της νόησης, ενισχύοντας προηγούμενες έρευνες που έχουν συνδέσει την έκθεση σε πάρκα, κοινοτικούς κήπους και άλλο πράσινο με τη βελτίωση της ψυχικής υγείας.
“Μερικοί από τους πρωταρχικούς τρόπους με τους οποίους η φύση μπορεί να βελτιώσει την υγεία είναι βοηθώντας τους ανθρώπους να ανακάμψουν από το ψυχολογικό στρες και ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να βρίσκονται έξω και να κοινωνικοποιούνται με φίλους, τα οποία ενισχύουν την ψυχική υγεία”, λέει η Δρ Marcia Pescador Jimenez, επικεφαλής και αντίστοιχη συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια επιδημιολογίας στο BUSPH. “Η μελέτη αυτή είναι από τις λίγες που παρέχουν στοιχεία ότι οι χώροι πρασίνου μπορεί να ωφελήσουν τη γνωστική λειτουργία στις μεγαλύτερες ηλικίες. Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι χώροι πρασίνου θα πρέπει να διερευνηθούν ως πιθανή προσέγγιση σε επίπεδο πληθυσμού για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας”.
Για τη μελέτη, ο Pescador Jimenez και οι συνάδελφοί του από το BUSPH, τη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ, το Νοσοκομείο Brigham and Women, την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και το Ιατρικό Κολέγιο Rush εκτίμησαν τον οικιστικό χώρο πρασίνου με μια μετρική που βασίζεται σε δορυφορική εικόνα και ονομάζεται δείκτης κανονικοποιημένης διαφοράς βλάστησης (NDVI). Μέτρησαν την ψυχοκινητική ταχύτητα, την προσοχή, τη μάθηση και τη μνήμη εργασίας σε 13.594 γυναίκες ηλικίας 61 ετών κατά μέσο όρο και κυρίως λευκές, από το 2014 έως το 2016. Οι γυναίκες συμμετείχαν στη Nurses’ Health Study II, τη δεύτερη από τις τρεις μελέτες που συγκαταλέγονται στις μεγαλύτερες έρευνες για τους παράγοντες κινδύνου για χρόνιες ασθένειες μεταξύ των γυναικών των ΗΠΑ.
Προσαρμόζοντας την ηλικία, τη φυλή και την ατομική και κοινωνικοοικονομική κατάσταση της γειτονιάς, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε χώρους πρασίνου σχετίζεται με την ψυχοκινητική ταχύτητα και την προσοχή, αλλά όχι με τη μάθηση ή τη μνήμη εργασίας.
Εκτός από την κατάθλιψη, οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τους πιθανούς ρόλους της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της σωματικής δραστηριότητας στην εξήγηση της συσχέτισης μεταξύ του χώρου πρασίνου και της γνωστικής λειτουργίας και εξεπλάγησαν όταν βρήκαν στοιχεία μόνο για την κατάθλιψη ως μεσολαβητικό παράγοντα.
“Θεωρούμε ότι η κατάθλιψη μπορεί να είναι ένας σημαντικός μηχανισμός μέσω του οποίου οι χώροι πρασίνου μπορεί να επιβραδύνουν τη γνωστική παρακμή, ιδίως μεταξύ των γυναικών, αλλά η έρευνά μας συνεχίζεται για την καλύτερη κατανόηση αυτών των μηχανισμών”, λέει ο Pescador Jimenez. “Με βάση αυτά τα αποτελέσματα, οι κλινικοί γιατροί και οι αρχές δημόσιας υγείας θα πρέπει να εξετάσουν την έκθεση σε χώρους πρασίνου ως πιθανό παράγοντα μείωσης της κατάθλιψης και, συνεπώς, ενίσχυσης της νόησης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι πολεοδόμοι θα πρέπει να επικεντρωθούν στην προσθήκη περισσότερων χώρων πρασίνου στην καθημερινή ζωή για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας”.
Παρόλο που η μελέτη παρουσιάζει ενδείξεις για αυτή τη συσχέτιση, η μετρική του πρασίνου που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές για τη μέτρηση της έκθεσης στο πράσινο δεν κάνει διάκριση μεταξύ συγκεκριμένων τύπων βλάστησης. Σε ένα νέο έργο, ο Pescador Jimenez θα εφαρμόσει αλγόριθμους βαθιάς μάθησης σε εικόνες του Google Street View για να κατανοήσει καλύτερα ποια συγκεκριμένα στοιχεία πρασίνου, όπως δέντρα ή γρασίδι, θα μπορούσαν να είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία.
Οι ερευνητές ελπίζουν επίσης ότι η μελέτη τους θα επαναληφθεί σε άλλους φυλετικούς/εθνοτικούς πληθυσμούς και θα αξιολογήσει τις συσχετίσεις με τη γνωστική έκπτωση για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.
“Η κατανομή των χώρων πρασίνου στις πόλεις δεν είναι ομοιόμορφη”, λέει ο Pescador Jimenez. “Η αύξηση της καθημερινής πρόσβασης στη βλάστηση σε όλες τις ευάλωτες ομάδες στις αστικές πόλεις είναι ένα κρίσιμο επόμενο βήμα για την επίτευξη της ισότητας στην υγεία”.