Πλέον μετά από εκατομμύρια εμβολιασμούς ξέρουμε πως τα εμβόλια για τη νόσο του COVID-19 είναι ασφαλή και αποτελεσματικά και είναι πολλές οι αναδυόμενες μελέτες που δείχνουν πως τα εμβόλια μειώνουν σε πολύ υψηλά ποσοστά τη μετάδοση.
Λόγω της επικράτησης της παραλλαγής Δέλτα που γνωρίζουμε πως ευθύνεται για το πολύ υψηλότερο ιικό φορτίο που φέρουν φορείς και ασθενείς, οι ερευνητές προσπαθούν να καταλάβουν και κυρίως να ποσοτικοποιήσουν πως επηρεάζεται η πιθανότητά μετάδοσης του ιού τόσο από τους ανεμβολίαστους, αλλά και από τους εμβολιασμένους.
Αυτό επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας Ηλίας Μόσιαλος της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE) σε ανάρτηση του στο Facebook.
Μια πρόσφατη έκθεση των Αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) MMWR report, www.cdc.gov/mmwr/volumes/70/wr/mm7031e2.htm, DOI: http://dx.doi.org/10.15585/mmwr.mm7031e2external), αναφέρθηκε σε αποτελέσματα μελέτης σύμφωνα με την οποία οι εμβολιασμένοι που θα προσβληθούν από την παραλλαγή δέλτα έχουν παρόμοια δυνατότητα μετάδοσης του ιού με τους ανεμβολίαστους.
Ας δούμε όμως, σε τι αναφερόταν αυτή η μελέτη.
Μέσα στον Ιούλιο του 2021, στην πόλη Provincetown της Μασαχουσέτης εντοπίστηκαν 469 κρούσματα COVID-19 που σχετίστηκαν με εκδηλώσεις και μεγάλες δημόσιες συγκεντρώσεις. Η εμβολιαστική κάλυψη μεταξύ των κατοίκων της Μασαχουσέτης (που μπορούν να εμβολιαστούν) στις 3 Ιουλίου ήταν στο 69%.
• 346 από αυτούς που κόλλησαν ήταν πλήρως εμβολιασμένοι τουλάχιστον 14 ημέρες πριν κολλήσουν (με 2 δόσεις Pfizer ή Moderna ή μία δόση εμβολίου Johnson & Johnson).
• έγιναν 211 μοριακά τεστ
• σε ανάλυση από 133 δείγματα ταυτοποιήθηκε πως οι 119 (89%) είχαν κολλήσει την παραλλαγή δέλτα.
Όσον αφορά την κλινική εικόνα
• συνολικά, 274 (79%) από τους εμβολιασμένους που κόλλησαν είχαν συμπτωματα
• μόνο 5 ασθενείς νοσηλεύτηκαν, εκ των οποίων οι 4 ήταν πλήρως εμβολιασμένοι (3 με το μονοδοσικό εμβόλιο της JJ) – νοσηλεύτηκε το 1.15% των εμβολιασθέντων που κόλλησαν τον ιό.
• δεν υπήρξαν σχετιζόμενοι με την επιδημία θάνατοι.
Ως τώρα, δεν υπάρχει κάποιο ανησυχητικό στοιχείο. Έχουμε να κάνουμε με μια περίπτωση που υπήρξαν πολυήμερες και μεγάλες συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους αλλά σε μια πόλη που δεν έχει αποκτήσει ανοσία στην κοινότητα. Είχαμε επίσης εισροή από χιλιάδες τουρίστες από άλλες περιοχές, μη χρήση μάσκας και δεδομένης της μεγάλης μεταδοτικότητας της δέλτα, παρατηρήθηκε ένα φαινόμενο αυξημένης τοπικής διασποράς και κάποιοι νόσησαν. Αλλά δεν πέθανε κάποιος, όπως είδαμε.
Ας δούμε τι μαθαίνουμε από την αρχική μελέτη για τη μοριακή ανάλυση (RT-PCR). Αναλύθηκαν 211 δείγματα, όχι όμως με κάποιο συγκεκριμένο εμπορικό κιτ. Η μελέτη και η έκθεση του CDC αναφέρουν πως η ποσοτικοποίηση (οι τιμές Ct στην μοριακή ανάλυση) έδειξε τιμές παρόμοιες στους (127) εμβολιασμένους με εκείνες σε αυτούς (τους 84) που δεν ήταν εμβολιασμένοι ή δεν ήταν πλήρως εμβολιασμένοι ή των οποίων η κατάσταση εμβολιασμού ήταν άγνωστη.
Ίσως εδώ πρέπει να κάνουμε πάλι κάποια σχόλια, αυτή τη φορά για τις τιμές Ct που προκύπτουν από τη μοριακή ανάλυση:
• είναι διαφορετικές ανάλογα σε ποια φάση της λοίμωξης βρίσκεται κάποιος. Στη μελέτη δεν αναφέρεται και άρα δεν ξέρουμε σε ποια μέρα μετά τα συμπτώματα εξετάστηκαν οι φορείς.
• μπορούν επίσης να επηρεαστούν από άλλους παράγοντες εκτός από το ιικό φορτίο
• οι τιμές σε αυτή τη μελέτη προήλθαν από ένα ποιοτικό τεστ για τον ιό, ‘μη-στανταρισμένο’ δηλαδή για ποσοτικοποίηση.
Αλλά και πέραν αυτών, οι τιμές Ct που μας δίνουν ακόμα και τα εγκεκριμένα για ποσοτικοποίηση διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό, μας δίνουν την τιμή του ιικού φορτίου σε ένα δείγμα αλλά δεν αποτελούν απόλυτο δείκτη ποσοτικοποίησης του ιικού φορτίου που φέρει κάποιος. Και αυτό το αναφέρουν και οι ίδιοι οι συγγραφείς της μελέτης.
Στην έκθεση του CDC υπάρχουν κάποια σημεία που ακόμα και αν δεν είναι φραστικά λάθη, δυστυχώς συμβάλουν στο υπάρχον επικοινωνιακό πρόβλημα. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, στην οποία μεταξύ άλλων βασίστηκαν για να επαναφέρουν τη χρήση μάσκας σε δημόσιους χώρους θεωρώ πως έπρεπε να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά για να υπογραμμίσουν άλλα πιο σημαντικά στοιχεία.
Κυρίως πως πρόκειται για μια ανάλυση μιας τοπικής επιδημίας από αυτές που αναμένουμε να προκύψουν με την άρση των μέτρων, με στοιχεία που δείχνουν πως τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά. Πως τα εμβόλια μας προστατεύουν, και για παράδειγμα μεταξύ των κρουσμάτων υπήρχαν και 30 φορείς του ιού HIV, οι οποίοι προστατευτήκαν από το εμβόλιο και ενώ κόλλησαν δεν νοσηλευτήκαν. Και επίσης πως δεν υπήρξαν θάνατοι.
Το λέω συχνά και θα το ξαναπώ, πως προτού τρομοκρατηθούμε ή αναδημοσιεύσουμε κάτι πρέπει να ανατρέχουμε στις επιστημονικές πηγές. Είμαστε όλοι κουρασμένοι και χρειάζεται ακόμα λίγη υπομονή, γιατί δυστυχώς δεν μπορούμε να εγκαταλείψουμε ακόμα τις μάσκες και τα βασικά μέτρα προστασίας.
Η μελέτη αυτή όμως είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για το πόσο καλά λειτουργούν τα εμβόλια στο χειρότερο σενάριο που μπορεί να προκύψει.
Δεν αποτελεί παράδειγμα για το ότι οι εμβολιασμένοι είμαστε εκτεθειμένοι στον ιό και στη μετάλλαξη δέλτα, όσο ακριβώς και οι ανεμβολίαστοι, παρά τον εμβολιασμό μας.
Αυτό δεν ισχύει. Όσο ανεβαίνουν τα ποσοστά εμβολιασμού στην κοινοτητα, σαφώς και θα μαθαίνουμε πως και κάποιοι εμβολιασμένοι κόλλησαν, αλλά θα προστατεύονται από την πιθανότητα μιας κακής εξέλιξης για την υγεία τους.
Αυτό ισχύει.
Δυστυχώς για τους ανεμβολίαστους δεν ισχύει το ίδιο: με την άρση των μέτρων και την υψηλή μεταδοτικότητα της δέλτα οι ανεμβολίαστοι παραμένουν πολύ εκτεθειμένοι.