Η μείωση των πωλήσεων και η σταθερά ανοδική αύξηση των οφειλών του Δημοσίου εξακολουθούν να αποτελούν τα κυριότερα προβλήματα των εταιρειών του κλάδου των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, οι οποίες παρά τις σημαντικές αποπληρωμές που έγιναν μέσα στο 2016 δεν καταφέρνουν να ξεφύγουν από την οικονομική ασφυξία. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου που αποτελούν και τους βασικούς προμηθευτές των ελληνικών νοσοκομείων, το 2015 ο συνολικός τζίρος των εταιρειών ήταν κατά 12% χαμηλότερος από τον ανείσπρακτο τζίρο που διεκδικούν οι εταιρείες από το βασικό τους πελάτη δηλαδή το Ελληνικό Δημόσιο.
Ειδικότερα σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία συγκέντρωσε το healthmag.gr, προκύπτει ότι οι εταιρείες του κλάδου Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων το 2015 παρουσίασαν περαιτέρω υποχώρηση κύκλου εργασιών, μειωμένα κέρδη και διατήρηση των απαιτήσεων σε υψηλά επίπεδα.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με τα συνολικά μεγέθη 53 εταιρειών οι οποίες αποτελούν το περίπου 70% περίπου της αγοράς και μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι μεγαλύτερες του κλάδου, οι συνολικές πωλήσεις διαμορφώθηκαν το 2015 στα 567 εκατ. ευρώ μειωμένες κατά 5% έναντι του 2014, ενώ τα κέρδη μειώθηκαν κατά 2% στα 51 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή οι απαιτήσεις των εταιρειών δηλαδή οι οφειλές προς αυτές, φτάνουν τα 650 εκατ. ευρώ αυξημένες κατά 10% σε σχέση με το 2014. Σημειώνεται δε πως σε αυτές τις οφειλές δεν περιέχονται και ομόλογα τα οποία έχουν στο χαρτοφυλάκιό τους οι εταιρείες έναντι παλιών πληρωμών μέχρι το 2009 τα οποία βέβαια έχουν απομειωθεί και λόγω PSI.
Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι ο κλάδος παρουσιάζει σημαντική διασπορά από πλευράς επιχειρήσεων, λόγω του μεγάλου αριθμού των προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί οι 53 εταιρείες τις οποίες αναφέρουμε να συγκεντρώνουν το μεγάλο κομμάτι της αγοράς, αλλά υπάρχουν άλλες τουλάχιστον 150 επιχειρήσεις με μικρούς τζίρους οι οποίες και αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας.
Στην Ελλάδα ο εκτιμώμενος κύκλος εργασιών ιατροτεχνολογικών προϊόντων υπολογίζεται ότι πλέον έχει υποχωρήσει στα περίπου 800 εκατ. ευρώ, ήτοι στα επίπεδα που βρισκόταν πριν από 15 και πλέον χρόνια, όταν το 2009 η αξία της αγοράς ήταν της τάξης των 2 δισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά οι ελληνικές εταιρείες (εμπορικές και παραγωγικές) έχουν καταφέρει να απασχολούν πάνω από 5.000 εργαζόμενους υψηλής επιστημονικής κατάρτισης.
Όπως σημειώνει και η ICAP σε σχετική κλαδική μελέτη, η εγχώρια αγορά (αξία πωλήσεων σε τιμές χονδρικής) των ιατροτεχνολογικών προϊόντων γνώρισε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά την περίοδο 1995-2009, σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12% και διαμορφώθηκε στα 2.033,7 εκατ. ευρώ το 2009. Από το 2010, ωστόσο, η εικόνα του κλάδου διαφοροποιήθηκε ριζικά, με το αντίστοιχο μέγεθος αγοράς να καταγράφει σταθερά πτωτική πορεία, ο δε ρυθμός μείωσης ήταν ιδιαίτερα έντονος την τριετία 2010-2012.
Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι τη διετία 2013-2014 παρατηρήθηκε επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης στην εγχώρια αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων η οποία όμως διατηρήθηκε και το 2015. Να σημειωθεί ακόμη πως την περίοδο 2010-2014 η αγορά κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης της τάξης του 14%. Η μείωση αυτή κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών οφείλεται στην επιβολή συνδυασμού μέτρων από πλευράς του δημοσίου τομέα, με στόχο το δραστικό περιορισμό των δημοσίων δαπανών υγείας, με σκοπό την τήρηση των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας.
Διάρθρωση Αγοράς
Όσον αφορά την κατανομή της αγοράς, ο δημόσιος τομέας απορροφά διαχρονικά ποσοστό μεταξύ 65%-70% των συνολικών πωλήσεων ιατροτεχνολογικών προϊόντων. Οι ιδιωτικοί όμιλοι παροχής υπηρεσιών υγείας τα προηγούμενα έτη εμφάνισαν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, πραγματοποιώντας παράλληλα αξιόλογες επενδύσεις, ιδιαίτερα στην αγορά νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. Με βάση την έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί, σε σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων του κλάδου εκτιμάται ότι το μεγαλύτερο μερίδιο της εγχώριας αγοράς ιατροτεχνολογικών προϊόντων εξακολουθεί να καλύπτεται από την κατηγορία των In Vitro Διαγνωστικών Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων με 25% και ακολουθεί η κατηγορία του αναλώσιμου υγειονομικού υλικού, η οποία εκτιμάται ότι κάλυψε το 13%.
Παύλος Αρναούτης
Σχετικά με το μέλλον του κλάδου, χαρακτηριστικές είναι οι τοποθετήσεις του προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Ιατρικών Βιοτεχνολογικών Προϊόντων (ΣΕΙΒ) και μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της European Diagnostics Manufacturing Association (EDMA). Όπως σημειώνει: «Η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην αγορά είναι πολύ σημαντική και για να επιτευχθεί άμεσα, θα πρέπει το Ελληνικό Δημόσιο να προχωρήσει στην ταχεία αποπληρωμή των συσσωρευμένων υποχρεώσεών του προς τον ιδιωτικό τομέα. Είναι γεγονός ότι οι φορείς Υγείας του ΕΣΥ μετά την υποδόση που εισέρευσε στη χώρα, , προχώρησαν σε μια γενναία αποπληρωμή μέρους των συσσωρευμένων οφειλών τους. Δυστυχώς, ο ρυθμός αυτός επιβραδύνθηκε σημαντικά αφήνοντας απλήρωτους αρκετούς μήνες».