Σε αναβρασμό βρίσκεται ο κλάδος των φαρμακοποιών λόγω των επικείμενων αλλαγών που επίκεινται ειδικά ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Στο σημερινό special report του healthmag.gr επιχειρούμε με βάση τα συμπεράσματα 4 διαφορετικών ερευνών να σκιαγραφήσουμε τη διάρθρωση του κλάδου, ο οποίος διαχειρίζεται ένα σημαντικό κύκλο εργασιών.
Ξεκινώντας από τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ για την αγορά φαρμάκου το 2014, όπως αυτά παρουσιάζονται στο Ερευνητικό-Επιστημονικό Έργο: «Αξιολόγηση Στοιχείων και Διαμόρφωση Πλαισίου Διαχείρισης Φαρμάκων στο ΕΣΥ και τον ΕΟΠΥΥ» από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης όπου επιστημονικά υπεύθυνος είναι ο Καθηγητής κ. Νίκος Πολύζος, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το ύψος της δαπάνης το οποίο κλήθηκε πέρυσι να καλύψει ο ΕΟΠΥΥ για εξωνοσοκομειακά φάρμακα, ήταν 2,39 δις. ευρώ. Αν σε αυτό το ποσό προστεθεί και η απευθείας καταβολή των σφαλισμένων για αγορά φαρμάκων λόγω της αύξησης της συμμετοχής αλλά και της αρνητικής λίστας στα 1,6 δις. ευρώ, τότε μπορεί αν εκτιμηθεί ότι η συνολική αγορά για φαρμακευτικά μόνο σκευάσματα φτάνει τα 4 δις. ευρώ. Η εκτίμηση για τη συμμετοχή αυτή έγινε πρόσφατα από τους εκπροσώπους της φαρμακευτικής αγοράς στη διάρκεια εκδήλωσης για τα αποτελέσματα της μελέτης Hellas Health VΙ που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ), σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ (εδώ)
Σύμφωνα τώρα με τις τακτικές έρευνες της IMS HEALTH περί στα 700 εκατ. ευρώ ανέρχεται η αξία των πωλήσεων σε καταναλωτικά ήδη στα φαρμακεία ήτοι τα ΜΗΣΥΦΑ (χωρίς κουπόνι), τα Συμπληρώματα Διατροφής & Φυτικά, τα Καλλυντικά, οι Συσκευές, ή Κλινική Διατροφή και τα Παιδικά Γάλατα, συμπεραίνεται λοιπόν ότι ο συνολικός τζίρος των φαρμακείων ξεπερνά τα 4,6-4,7 δις. ευρώ, με το περίπου 26% να αφορά σε σκευάσματα εκτός των αποζημιωνόμενων σκευασμάτων.
Όπως αναφέρει ακομη η κλαδική μελέτη για τις «Φαρμακεία», που εκπόνησε η ΣΤΟΧΑΣΙΣ Σύμβουλοι Επιχειρήσεων ΑΕ (www.stochasis.com), στη διάρθρωση των πωλήσεων ενός μέσου φαρμακείου το 2014, το 76% περίπου αφορά σε φάρμακα και το υπόλοιπο 24% σε παραφαρμακευτικά προϊόντα (καλλυντικά, συμπληρώματα διατροφής, ορθοπεδικά και λοιπά). Ειδικότερα, όσον αφορά στα φάρμακα, το 73% αφορά σε αποζημιωνόμενα, ενώ το υπόλοιπο 27% σε μη αποζημιωνόμενα.
Σημειώνεται ότι, τα ποσοστά αυτά μεταβάλλονται ανάλογα με την περιοχή όπου λειτουργεί το φαρμακείο, τις πρακτικές μάρκετινγκ που χρησιμοποιεί και τη συμμετοχή του σε δίκτυο. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια, η παραπάνω αναλογία θα διαμορφωθεί προς όφελος των παραφαρμακευτικών προϊόντων.
Όσον αφορά στον αριθμό των φαρμακείων στις χώρες της ΕΕ, η Ελλάδα που σύμφωνα με έρευνα της ΣΤΟΧΑΣΙΣ έχει 9.720 φαρμακεία κατέχει την 7η θέση διαθέτοντας τη μικρότερη αναλογία κατοίκων ανά φαρμακείο. Σύμφωνα όμως με τη πανευρωπαϊκή ένωση φαρμακοποιών PGEU η Ελλάδα αριθμεί 11.000 φαρμακεία (αριθμός τον οποίο έχει και στις μέχρι σήμερα επίσημες μελέτες του και το ΙΟΒΕ) και σ αυτή την περίπτωση η αναλογία που προκύπτει είναι 1027 κάτοικοι ανά φαρμακείο. Πιο κοντά στην εκτίμηση της ΣΤΟΧΑΣΙΣ βρίσκεται και η εκτίμηση της εταιρείας μετρήσεων IRI Hellas η οποία μάλιστα σημειώνει ότι περί τα 125 νέα φαρμακεία ξεκίνησαν λειτουργία το 2014 αυξάνοντας το συνολικό αριθμό της κατηγορίας στα 9.508
Περιθώριο κέρδους
Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσέγγιση της ΣΤΟΧΑΣΙΣ, όσον αφορά στο περιθώριο κέρδους ενός μέσου φαρμακείου, η οποία βασίζεται στις εκτιμήσεις της για ένα κύκλο εργασιών 500.000 ευρώ. Να σημειώσουμε ότι σε αυτή την εκτίμηση ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος έχει αντιδράσει έντονα, χωρίς όμως να έχει δώσει επίσημα στοιχεία για το μέσο τζίρο.
Με βάση λοιπόν τη ΣΤΟΧΑΣΙΣ, το περιθώριο καθαρού κέρδους (προ φόρων) διαμορφώνεται σε 8,37%. Ωστόσο, σημειώνεται ότι, στον παραπάνω υπολογισμό δεν έχει συμπεριληφθεί η εργασία του φαρμακοποιού. Με την παραδοχή ότι το ετήσιο κόστος εργασίας του ιδιοκτήτη – φαρμακοποιού με είκοσι χρόνια εμπειρίας, έγγαμου, με ένα παιδί, βάσει της συλλογικής σύμβασης εργασίας, ανέρχεται σε 30.000 ευρώ περίπου, συμπεριλαμβανομένων και των ασφαλιστικών εισφορών, προκύπτει λοιπόν ότι το πραγματικό περιθώριο καθαρού κέρδους (προ φόρων) του φαρμακείου, ως «επιχειρηματική μονάδα», διαμορφώνεται σε 2,37%.Με το ποσοστό αυτό καταρρίπτεται όπως είναι λογικό το συμπέρασμα ότι ένα φαρμακείο αποτελεί μια υπερκερδοφόρο επιχείρηση.
Σύμφωνα επίσης με τα στοιχεία της IMS HEALTH το τμήμα των καταναλωτικών προϊόντων συνεισφέρει κατά 30,2% στο συνολικό Κέρδος του φαρμακείου παρά το γεγονός ότι συμμετέχει κατά 26% στο συνολικό τζίρο. Αξίζει να αναφερθεί ότι η μέση τιμή ανά τεμάχιο φαρμακευτικού σκευάσματος που αποζημιώνεται έχει υποχωρήσει από το 2010 μέχρι σήμερα κατά 22% ενώ τα ΜΗΣΥΦΑ χωρίς κουπόνι σημειώνουν άνοδο κατά περίπου 24% την ίδια περίοδο.
Μένοντας στα πρόσφατα στοιχεία της IMS HEALTH αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι από το σύνολο των μη αποζημιωνόμενων σκευασμάτων σε ένα φαρμακείο τα ΜΗΣΥΦΑ με κουπόνι έχουν μερίδιο 4,9%, τα Χωρίς κουπόνι 7,0%, τα προϊόντα Προσωπικής Φροντίδας – καλλυντικά 8,5%, τα προϊόντα Φροντίδας Ασθενών 3,8% και τα Είδη Διατροφής 1,6%.