Ενα σύγχρονο σύστημα μεταμοσχεύσεων, με σκοπό να αναπτυχθεί ο συγκεκριμένος τομέας στη χώρα μας η οποία παραμένει πολύ πίσω συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες προωθείται μέσα από το νομοσχέδιο που προετοιμάζει το υπουργείο Υγείας.
Το νομοσχέδιο για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων, ιστών και κυττάρων παρουσιάστηκε χθες κατά τη διάρκεια του Υπουργικού Συμβουλίου. Μέσω αυτού επιχειρείται η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου για τη Δωρεά και Μεταμόσχευση Συμπαγών Οργάνων, μια έρευνα με επικεφαλής τους καθηγητές Βασίλη Παπαλόη και Ηλία Μόσιαλο. Μεταξύ των προωθούμενων διατάξεων περιλαμβάνεται η αναβάθμιση του ρόλου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), η αναδιαμόρφωση του πλαισίου δωρεάς οργάνων, καθώς και η αύξηση του προϋπολογισμού για το συγκεκριμένο πεδίο.
Η χώρα μας συνεχίζει να είναι στην τελευταία θέση της Ευρώπης όσον αφορά στις μεταμοσχεύσεις και ανάμεσα στις δέκα τελευταίες χώρες όλου του κόσμου. Είναι χαρακτηριστικό ότι την Ελλάδα ο μέσος χρόνος αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού είναι 8,8 χρόνια, ενώ στην Ισπανία είναι έξι μήνες με ένα έτος. Σήμερα, στην Ελλάδα 1200 ασθενείς βρίσκονται στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση νεφρού, ενώ οι αιμοκαθαιρόμενοι ξεπερνούν τις 11.500. Συνολικά, για μεταμόσχευση ενός ή περισσότερων συμπαγών οργάνων περιμένουν 1350 άτομα. Και οι εγγεγραμμένοι δωρητές στο Μητρώο του ΕΟΜ είναι μόλις 8.000. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα καταγράφεται κινητικότητα σε νέους δωρητές οργάνων, αλλά και δότες (ανθρώπους που χάνουν τη μάχη για τη ζωή και οι δικοί τους συναινούν να δοθούν τα όργανά τους) μετά τον θάνατο της 21χρονης Εμμανουέλας στη Θεσσαλονίκη, μέσα από την οποία ευαισθητοποιήθηκαν πολλοί πολίτες.
Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο, βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου είναι:
– Αναβαθμίζεται ο ρόλος του ΕΟΜ, που μετονομάζεται σε “Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων”. Συγκεκριμένα:
- Αναγνωρίζονται αποφασιστικές αρμοδιότητες, ιδίως για την αδειοδότηση και τον έλεγχο των δομών μεταμοσχεύσεων της χώρας.
- Προβλέπεται η δυνατότητα επιλογής του επιστημονικού προσωπικού από το Δ.Σ. του ΕΟΜ, με στόχο την προσέλκυση επαγγελματιών με εξειδίκευση και εμπειρία στον τομέα των μεταμοσχεύσεων.
- Προχωρά νέα διάρθρωση των υπηρεσιών του ΕΟΜ και πρόβλεψη σύστασης Ομάδων Εργασίας για την παροχή επιστημονικής συνδρομής προς τον ΕΟΜ σε εξειδικευμένα ζητήματα.
- Δίνεται έμφαση στη μέτρηση του κλινικού αποτελέσματος των διενεργούμενων μεταμοσχεύσεων, στον επιτόπιο έλεγχο των δομών και θέσπιση υποχρέωσης τακτικών εκθέσεων προς το Υπουργείο Υγείας και τη Βουλή.
– Αναμόρφωση συστήματος δωρεας:
(α) Θεσμοθέτηση δυνατότητας δωρεάς οργάνων μετά από καρδιακό θάνατο (DCD).
(β) Ενίσχυση μεταμόσχευσης από ζώντα δότη (LD).
(γ) Θέσπιση soft opt – out συστήματος με υποχρεωτική τη συγκατάθεση της οικογένειας και ρύθμιση πρακτικών ζητημάτων που είχαν ανακύψει υπό το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς (καθορισμός έννοιας “οικογένειας” και επίλυση διαφωνιών μεταξύ των μελών της οικογένειας).
(δ) Σύσταση θέσεων Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων στις ΜΕΘ των νοσοκομείων της χώρας.
(ε) Πρόβλεψη εισηγητικής αρμοδιότητας του ΕΟΜ προς τους αρμόδιους Υπουργούς με σκοπό τη θέσπιση αποζημίωσης για όλα τα στάδια δωρεάς και μεταμόσχευσης και την αναθεώρηση των υφιστάμενων κοστολογήσεων των διαφόρων επιμέρους σταδίων της δωρεάς και της μεταμόσχευσης (ιδίως κοστολόγηση της διαδικασίας επιλογής κατάλληλου δότη, συντήρησης μοσχεύματος, λήψης και μεταφοράς οργάνου), ώστε να διασφαλίζονται ο εξορθολογισμός του κόστους και των σχετικών δαπανών. Επίσης, η απρόσκοπτη διαδικασία στα νοσοκομεία των δοτών, αλλά και να αποζημιώνονται οι μονάδες μεταμόσχευσης για το πραγματικό κόστος των υπηρεσιών τους, χωρίς ουσιαστική επιβάρυνση του ΕΟΠΥΥ καθώς πρόκειται για δημόσια νοσοκομεία. Εξάλλου, η μεταμόσχευση, χάρη στην ποιότητα ζωής που προσφέρει στον μεταμοσχευμένο ασθενή για τα επόμενα δέκα κατά μέσο όρο έτη, εξοικονομεί για τα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία περί τις 600.000 ευρώ, ανά ασθενή.
-Ενισχύεται ο προϋπολογισμός του ΕΟΜ με την προσθήκη επιπλέον πόρων που προέρχονται από τις δραστηριότητές του. Προβλέπεται τέλος ενός ευρώ ανά αιμοκάθαρση – το οποίο μπορεί να εισπράττεται κατά την διαδικασία του clawback – προβλέπεται ποσοστιαία αμοιβή επί των ΚΕΝ που αφορούν στη διαδικασία της μεταμόσχευσης, προβλέπεται παραβόλο για την παροχή υπηρεσιών αδειοδότησης εκ μέρους του ΕΟΜ. Επιπλέον, προβλέπεται αναβαθμισμένο Πληροφοριακό Σύστημα Μεταμοσχεύσεων και ειδική πλατφόρμα για την εξυπηρέτηση του δικτύου μεταμοσχεύσεων, υποστηριζόμενου από την ΗΔΙΚΑ.