Νοσοκομεία: Τροχοπέδη στην καινοτομία ο κλειστός προϋπολογισμός

Παρά την κατάργηση του «στερείται» και την παροχή όλων των νοσοκομειακών φαρμάκων μόνο από τα φαρμακεία των νοσοκομείων, η δραματική μείωση του σχετικού προϋπολογισμού στα νοσηλευτικά ιδρύματα του ΕΣΥ, προκάλεσε το 2016 προβλήματα στην πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσαν πρόσφατα τόσο ο κ. Θεόδωρος Κοματάς, Γενικός Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας (εδώ) όσο και η πρόεδρος της ΠΕΦΝΙ κα Δέσποινα Μακριδάκη, το 2016 οι αγορές φαρμάκων από τα νοσηλευτικά ιδρύματα ήταν της τάξης των 661 εκατ. ευρώ. Όμως τα νοσοκομεία δεν καλύφθηκαν μόνο από τις συγκεκριμένες αγορές οι οποίες ήταν κατά περίπου 143,5 εκατ. ευρώ χαμηλότερες έναντι του 2015. Τη χρονιά εκείνη, το σύνολο της αξίας των νοσοκομειακών φαρμάκων διαμορφώθηκε στα 804,5 εκατ.ευρώ, εκ των οποίων τα 274,5 εκατ. ευρώ αφορούσαν φάρμακα που διακίνησαν τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ για λογαρισμό των νοσοκομείων.

Ο κ. Κοματάς σε πρόσφατο φόρουμ για την υγεία, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι χρησιμοποιήθηκαν κάποια «τεχνάσματα» ώστε τα νοσοκομεία να καλυφθούν χωρίς να σημειωθεί δραματική υπέρβαση στον νοσκομειακό προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα σημείωσε ότι ενεργοποιήθηκε η διαδικασία πίστωσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, όπου χρεώθηκαν οι επιπλέον αγορές φαρμάκων για τα νοσοκομεία, αν και δεν ανέφερε το ύψος των αγορών αυτών. Η όλη αυτή διαδικασία βέβαια δημιούργησε μια σχετική δυσλειτουργία στις προμήθειες των νοσοκομείων, μια δυσλειτουργία η οποία αποδίδεται κυρίως στα μόλις 509 εκατ. ευρώ του προϋπολογισμού για φάρμακα. Για το λόγο αυτό οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο κλειστός προϋπολογισμός έχει δημιουργήσει προβλήματα στην πρόσβαση των σθενών στις νέες θεραπείες καθώς παρουσιάζονται ελλείψεις.
Οι δε ελλείψεις με τη σειρά τους δημιουργούν επιπλέον προβλήματα και συγκεκριμένα οι εκπρόσωποι των φαρμακοποιών τονίζουν ότι:

1. Η διαχείριση του προβλήματος των ελλείψεων φαρμάκων και η διασφάλιση του απρόσκοπτου εφοδιασμού τους μπορεί να αναλίσκει σημαντικό μέρος του εργάσιμου χρόνου ενός Νοσοκομειακού Φαρμακοποιού και φυσικά να στερεί αυτόν τον χρόνο από άλλες υψηλής ποιότητας παρεχόμενες υπηρεσίες που διασφαλίζουν την αποτελεσματική φροντίδα των ασθενών.
2. Επιπλέον, οι ελλείψεις φαρμάκων μπορούν να έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο με υπονόμευση των προσπαθειών που επιχειρούνται για μείωση του κόστους φροντίδας: είτε διότι εφαρμόζονται αναγκαστικά πιο δαπανηρές εναλλακτικές λύσεις ή/και (δυστυχώς) λιγότερο αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις

Έρευνα
Προκειμένου να εκτιμηθεί καλύτερα η κατάσταση των ελλείψεων και της προσβασιμότητας σε νέες θεραπεέιες, επιχειρήθηκε μια πρώτη καταγραφή των απόψεων των νοσοκομειακών φαρμακοποιών μέσω σχετικής έρευνας. Η τηλεφωνική έρευνα με γενικό τίτλο «Καταγραφή Προβλημάτων πρόσβασης σε νέα Νοσοκομειακά φάρμακα λόγω του εξωτερικού περιβάλλοντος» που είχε ως κύριο σκοπό «Μία πρώτη αποτίμηση της αντίληψης επαγγελματιών υγείας σχετικά με προβλήματα πρόσβασης», παρουσιάστηκε σε δύο πρόσφατα συνέδρια. Αν και το δείγμα είναι μικρό, καθώς συμμετείχαν μόνο 19 επιστήμονες υγείας από 7 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, τα βασικά συμπεράσματα είναι αρκετά σημαντικά.

Ειδικότερα στην πρώτη ερώτηση: «Κατά το οικονομικό έτος 2016, σε τι βαθμό θεωρείτε ότι επηρέασε την πρόσβαση σε νέες θεραπείες η εφαρμογή του Νοσοκομειακού Clawback», η πλειοψηφία των συμμετεχόντων (68%) απάντησε ότι θεωρεί πως το Νοσοκομειακό Clawback δεν επηρέασε κατά κάποιο τρόπο τα επίπεδα πρόσβασης

Στη δεύτερη ερώτηση: «κατά το οικονομικό έτος 2016, σε τι βαθμό θεωρείτε ότι επηρέασε την πρόσβαση σε νέες θεραπείες ο προϋπολογισμός φαρμάκου του Νοσοκομείου σας», το περίπου 85% απάντησε ότι ο προϋπολογισμός φαρμάκου επηρέασε αρνητικά ως πολύ αρνητικά την πρόσβαση.

Στην τρίτη ερώτηση «Κατά το οικονομικό έτος 2016, σε τι ποσοστό προγραμματισμένων και νέων θεραπειών παρατηρήθηκε καθυστέρηση εκτέλεσης συνταγής ή χορήγησης νέου φαρμάκου λόγω περιβαλλοντικών παραμέτρων», αναφέρθηκε ότι περίπου οι μισές εκτελέσεις έδειξαν μικρή καθυστέρηση (ως καθυστέρηση ορίζεται διάστημα μεγαλύτερο των 3 εργάσιμων ημερών). Επίσης ως περιβαλλοντικοί παράμετροι θεωρούνται τα: Προβλήματα παραγγελιών, έλλειψη ορίων προϋπολογισμού, εσωτερικές και εξωτερικές διαδικασίες ΙΦΕΤ, ΕΟΦ, Νοσοκομείου κ.α.

Στην τέταρτη ερώτηση: «Κατά το οικονομικό έτος 2017, σε τι βαθμό θεωρείτε ότι θα παρατηρηθούν καθυστερήσεις προγραμματισμένων θεραπειών ή έναρξη νέων σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος», μόνο το 15% πιστεύει σε επιδείνωση των χρόνων και την αύξηση των καθυστερήσεων, ενώ η πλειοψηφία είναι αισιόδοξοι..

Πρώτη αποτίμηση
Ένα πρώτο σχόλιο που αναφέρθηκε σχετικά με τα συγκεκριμένα ευρήματα, στο πρόσφατο συνέδριο για τα Νοσοκομεία και το Νοσοκομειακό Φάρμακο, είναι ότι το Νοσοκομειακό Clawback σαν μεμονωμένο μέτρο δεν επηρέασε την πρόσβαση, ενώ οι μειούμενοι Νοσοκομειακοί προϋπολογισμοί φαρμάκου πρέπει να επαναξιολογηθούν. Βέβαια τονίζεται ότι απαιτείται περαιτέρω μελέτη μέσα από ένα μεγαλύτερο δείγμα.

ΟΙ νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί, προχώρησαν και σε κάποιες σχετικές προτάσεις, όπως:
– Η ορθολογική χρήση των φαρμάκων σε συνδυασμό με τον καλύτερο προγραμματισμό των ετήσιων αναγκών, μπορεί να βελτιώσει αισθητά τη προσβασιμότητα, ακόμη και στη δύσκολη οικονομικά συγκυρία που η χώρα μας περνά το τελευταίο διάστημα.
– Ανάλογα με τα διαθέσιμα κρατικά κονδύλια και το υπάρχον προσωπικό, ο σωστός σχεδιασμός των προμηθειών και διαχείρισης μπορούν να λειτουργήσουν θετικά.
– Η ύπαρξη κοινής βάσης δεδομένων ασθενών (ασφαλιστικοί φορείς και registries) και ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος για όλα τα κρατικά νοσοκομειακά φαρμακεία θα εξασφάλιζε ταχύτατη και ασφαλέστερη εξυπηρέτηση για νοσηλευόμενους και εξωτερικούς ασθενείς, με ταυτόχρονη μείωση του συνολικού κόστους (καλύτερη αξιοποίηση των προμηθειών, καλύτερος σχεδιασμός των αναγκών)
– Απαιτείται επίσης η απλούστευση των διαδικασιών, ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών, σαφείς οδηγίες και ενημέρωση ιατρών και φαρμακοποιών αλλά και κοινού- ασθενών, δημιουργία HTA, προώθηση της διαπραγμάτευσης στο φάρμακο και συντονισμός και συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.