Δεν είναι λίγες οι φορές που πολλοί από εμάς αισθανόμαστε εξάντληση, νύστα έως και τάση λιποθυμίας, κάτι από αποδίδεται σε αυτο που λέμε “μας έπεσε η πίεση”. Με λίγα λόγια “πάσχουμε” για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα από υπόταση, ή το αντίθετο της υπέρτασης.
Σύμφωνα με τον γιατρό καρδιολογίας, Εμμανουήλ Καλλίστρατο, ως υπόταση ορίζεται η κατάσταση στην οποία τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης είναι χαμηλότερα από τα αποδεκτά όρια. Αν και δεν υπάρχει μια καθορισμένη τιμή, επίπεδα αρτηριακής πίεσης < 90/60 mmHg θεωρούνται ενδεικτικά υπότασης. Εάν η πτώση της αρτηριακής πίεσης δεν έχει προκληθεί από κάποιο αίτιο (φαρμακευτική αγωγή, νόσο, αιμορραγία κλπ), τότε αποτελεί μια σχετικά καλοήθη κατάσταση η οποία είναι συνήθως ασυμπτωματική, εκτός και εάν παρουσιάζονται φαινόμενα υποάρδευσης των ιστών.
Η υπόταση ταξινομείται με βάση τις βιομετρικές παραμέτρους μέτρησης της αρτηριακής πίεσης. Μπορεί να αφορά μόνο τη συστολική αρτηριακή πίεση (< 90 mmHg), τη μέση αρτηριακή πίεση (< 65 mm Hg) ή τη διαστολική αρτηριακή πίεση (< 40 mm Hg). Επιπλέον, μπορεί να είναι ορθοστατική με μείωση της συστολικής πίεσης ≥20 mm Hg ή της διαστολικής πίεσης ≥10 mm Hg κατά την αλλαγή θέσεως του ατόμου από κατακλιμένη σε όρθια θέση ή κατά την παρατεταμένη ορθοστασία.
Τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης εξαρτώνται από δυο παραμέτρους, την καρδιακή παροχή (ο όγκος του αίματος που εξωθεί η καρδιά μέσα σε ένα λεπτό) και τις περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε κατάσταση επηρεάζει αυτές τις δύο παραμέτρους επηρεάζει και τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Επιπλέον ο εγκέφαλος ρυθμίζει συνεχώς τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης (επηρεάζοντας και την καρδιακή παροχή και τις περιφερικές αντιστάσεις) μέσω ενός συστήματος που ονομάζεται αυτόνομο νευρικό. Εάν εξαιρέσουμε οξείες καταστάσεις που μειώνουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης κάτω από τα αποδεκτά όρια (καρδιαγγειακό συμβάν, λοιμώξεις, αιμορραγίες, αναφυλαξία κλπ) τα συνήθη συμπτώματα της υπότασης είναι η αδυναμία η καταβολή και η ζάλη. Αυτά τα συμπτώματα αντιμετωπίζονται αποφεύγοντας τις καταστάσεις που μπορεί να τις επιτείνουν (υψηλές θερμοκρασίες, αφυδάτωση, έντονη άσκηση). Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δοθεί στην φαρμακευτική υπόταση στην οποία θα πρέπει ο ασθενείς θα πρέπει να επικοινωνήσει με το θεράποντα ιατρό για να προβεί στην μείωση της αντιυπερτασικής αγωγής και στην ορθοστατική υπόταση.
Τα αίτια της ορθοστατικής υπότασης είναι ποικίλα (καρδιακά, νευρολογικά, φαρμακευτικά, περιβαλλοντολογικά -υψηλές θερμοκρασίες, αφυδάτωση, αναιμία) και αφορούν νόσους και καταστάσεις που επηρεάζουν είτε την καρδιακή παροχή είτε τις περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις. Εμφανίζεται κυρίως στους ηλικιωμένους και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και συγκοπτικό επεισόδιο (αιφνίδια και προσωρινή απώλεια της συνείδησης, συνοδευόμενη από απώλεια του ορθοστατικού τόνου). Για να αποφευχθεί αυτή η κατάσταση η αρτηριακή πίεση θα πρέπει να αξιολογείται και στην όρθια θέση. Σε περίπτωση ορθοστατικής υπότασης η επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό θα δώσει τη λύση στις περισσότερες περιπτώσεις.