Το Πάρκινσον είναι νευροεκφυλιστική νόσος, για την οποία δεν υπάρχει οριστική θεραπεία. Έλληνας επιστήμονας εντόπισε τα πολύ πρώιμα σημάδια της ασθένειας, πριν, ακόμη, εκδηλωθούν συμπτώματα.
Δεκαπέντε με είκοσι χρόνια πριν για την ακρίβεια.
Οι ερευνητές από την Ελλάδα, τη Βρετανία και την Ιταλία, με επικεφαλής τον καθηγητή νευρολογίας και νευροαπεικόνισης Μάριο Πολίτη του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης του King’s College του Λονδίνου, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό The Lancet Neurology.
Βρήκαν τις πρώτες βάσιμες ενδείξεις για τον κεντρικό ρόλο που παίζει στον εγκέφαλο μια ουσία, ο νευροδιαβιβαστής σεροτονίνη, όσον αφορά στα πρώιμα και αφανή στάδια του Πάρκινσον. Οι αλλαγές στο σύστημα της σεροτονίνης, που μπορούν να ανιχνευθούν πολύ πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, μπορούν να αποτελέσουν ένα νέο προειδοποιητικό σημάδι για τη νόσο.
Το Πάρκινσον είναι η δεύτερη συχνότερη νευροεκφυλιστική πάθηση μετά το Αλτσχάιμερ και χαρακτηρίζεται από κινητικά και γνωσιακά προβλήματα. Δεν υπάρχουν φάρμακα που να θεραπεύουν ή να επιβραδύνουν σημαντικά τη νόσο, αλλά βοηθούν στη διαχείριση των συμπτωμάτων.
Όπως δήλωσε ο Μ. Πολίτης: «Το Πάρκινσον παραδοσιακά θεωρείται ότι οφείλεται σε βλάβη στο σύστημα της ντοπαμίνης, αλλά εμείς δείξαμε ότι οι μεταβολές στο σύστημα της σεροτονίνης προηγούνται, συμβαίνοντας πολλά χρόνια προτού οι ασθενείς αρχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η πρώιμη ανίχνευση αυτών των αλλαγών στο σύστημα της σεροτονίνης μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων θεραπειών, που θα επιβραδύνουν και, τελικά, θα αποτρέπουν την επιδείνωση της νόσου».
Ο ρόλος των γενετικών μεταλλάξεων
Οι ασθενείς με Πάρκινσον εμφανίζουν στον εγκέφαλο τους συσσώρευση της πρωτεΐνης άλφα-συνουκλεΐνης. Μερικοί άνθρωποι εμφανίζουν κάποιες γενετικές μεταλλάξεις στο γονίδιο SNCA της εν λόγω πρωτεΐνης. Είναι σπάνιες αυτές οι περιπτώσεις, αλλά σχεδόν σίγουρα οδηγούν σε Πάρκινσον, λένε οι ερευνητές.
Τέτοιες γενετικές μεταλλάξεις έχουν βρεθεί σε ανθρώπους σε χωριά της Βόρειας Πελοποννήσου, καθώς και σε μετανάστες από την Ελλάδα στην Ιταλία. Σε διάστημα δύο ετών οι ερευνητές εντόπισαν δέκα άτομα από την Ελλάδα και τέσσερα από την Ιταλία με τη σπάνια μετάλλαξη στο γονίδιο SNCA και τους μετέφεραν στο Λονδίνο για μοριακή απεικόνιση εγκεφάλου (με τη μέθοδο ΡΕΤ) και άλλες κλινικές εξετάσεις. Οι μισοί είχαν εμφανίσει συμπτώματα Πάρκινσον, ενώ οι υπόλοιποι όχι.
Στη συνέχεια σύγκριναν τα στοιχεία με εκείνα 65 ασθενών, που είχαν μη γενετικής αιτιολογίας Πάρκινσον, καθώς και με εκείνα 25 υγιών εθελοντών. Η συγκριτική ανάλυση αποκάλυψε ότι – λόγω της απώλειας νευρώνων που παράγουν σεροτονίνη (σε ποσοστό έως 34% σε σχέση με τους υγιείς) – το σύστημά της αρχίζει να δυσλειτουργεί στους ασθενείς με Πάρκινσον, πολύ πριν από την εκδήλωση των συμπτωμάτων και πριν από τις πρώτες αλλαγές στο σύστημα της ντοπαμίνης, ενός άλλου νευροδιαβιβαστή, στον οποίο σήμερα εστιάζουν τα φάρμακα.
Στην έρευνα από ελληνικής πλευράς συμμετείχαν από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν» ο καθηγητής Λεωνίδας Στεφανής και οι Χρήστος Κορός, Μαρία Σταμέλου και Αθηνά Σιμιτσή, ενώ από το Κολλέγιο King’s οι Γιώργος Δερβενούλας και Σωτήρης Πολυχρόνης.