Πριν από περίπου ένα χρόνο, στη διάρκεια του δορυφορικού συμπόσιου «Ερευνητική συνεργασία Πανεπιστημίου και Βιομηχανίας» το οποίο έλαβε χώρα στο πλαίσιο του 7ου Επιστημονικού Συνεδρίου της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, έγινε η πρώτη συζήτηση για τη διασύνδεση στην πράξη ανάμεσα στην πανεπιστημιακή γνώση και την φαρμακευτική παραγωγή. Φέτος, στο 8ο πλέον συνέδριο και αφού είχαν προηγηθεί 11 μήνες επαφών και συζητήσεων ανάμεσα στη διοίκηση της Σχολής και την ΠΕΦ, ανακοινώθηκε ότι ήδη στη συνεδρίαση της Συγκλήτου, στις 20 Φεβρουαρίου 2019, αποφασίσθηκε ομόφωνα η ίδρυση του Κέντρου Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΕΒΙΕΕ).
Η σημασία του κέντρου αυτού θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για τη φαρμακοβιομηχανία καθώς θα έχει τμήματα κλινικών μελετών και μελετών βιοϊσοδυναμίας ενώ αναζητείται το πλαίσιο της χρηματοδοτικής στήριξης από την ΠΕΦ η οποία έχει δείξει την πρόθεσή της.
Στο φετινό λοιπόν 8ο Επιστημονικό Συνέδριο Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ, υπήρξε και πάλι συνεδρία με θέμα «Διασύνδεση ακαδημαϊκής έρευνας με τη βιομηχανία» με τη συμμετοχή της διοίκησης της σχολής αλλά και του κυρίου Θεόδωρου Τρύφων, πρόεδρου της ΠΕΦ.
Σύμφωνα με τον κ. Αστέριο Καραγιάννη, Πρόεδρο του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, σκοπός του ΚΕΒΙΕΕ είναι η υποστήριξη και προαγωγή της βιοϊατρικής έρευνας και εκπαίδευσης, με κύριο χαρακτηριστικό τις διεπιστημονικές προσεγγίσεις. Βασικές μονάδες του κέντρου θα είναι 1. Μονάδα Βασικής και Μεταφραστικής Έρευνας , 2. Μονάδα Κλινικών Ερευνών και 3. Μονάδα Ιατρικής Ακριβείας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη φαρμακοβιομηχανία παρουσιάζει η μονάδα κλινικών μελετών όπου θα γίνεται:
1. Η διεξαγωγή κλινικών μελετών φάσης Ι
2. Η διεξαγωγή μελετών βιοϊσοδυναμίας ή/και θεραπευτικής ισοδυναμίας
3. Η διεξαγωγή μελετών φαρμακοεπαγρύπνησης –φαρμακοεπιδημιολογίας
4. Η εξειδίκευση ιατρών με ειδικότητα στην Ιατρική Εξειδίκευση της «Κλινικής Φαρμακολογίας»
Σημειώνεται ότι οι κλινικές φάσης Ι, στόχο τον προσδιορισμό της θεραπευτικής δόσης, ενώ παράλληλα μελετούν το προφίλ ασφάλειας ενός νέου φαρμάκου. Δεν πραγματοποιούνται σε ασθενείς, αλλά σε υγιείς εθελοντές, γίνονται με αυστηρά καθορισμένες διαδικασίες με βασικό γνώμονα την ασφάλεια του συμμετέχοντα και καλύπτονται με ασφαλιστήρια συμβόλαια από τη φαρμακευτική εταιρεία που χρηματοδοτεί τη μελέτη.
Οι μελέτες βιοϊσοδυναμίας ή/και θεραπευτικής ισοδυναμίας, οι οποίες γίνονται με διαδικασία ανάλογη της διεξαγωγής κλινικών μελετών φάσης Ι, έχουν ως στόχο την πιστοποίηση της βιοϊσοδυναμίας ή/και θεραπευτικής ισοδυναμίας ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων (γενοσήμων,αντιγράφων), αλλά και πρωτότυπων φαρμακευτικών ουσιών, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΕΟΦ και του ΕΜΕΑ.
Η διοίκηση του ΚΕΒΙΕΕ θα αποτελείται από 11μελές συμβούλιο και 18μελές επιστημονικό συμβούλιο.
Όπως επεσήμανε μεταξύ άλλων ο κ. Καραγιάννης, η ανάπτυξη της ερευνητικής δραστηριότητας αναμένεται να οδηγήσει, αν το περιβάλλον είναι ευνοϊκό, στη δημιουργία spin-off και start-up επιχειρήσεων από τους ερευνητές του ΚΕΒΙΕΕ, συντελώντας έτσι στη δημιουργία επιπλέον θέσεων εργασίας και στην οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της πόλης της Θεσσαλονίκης και της χώρας .
Από την πλευρά του, ο κ. Γ. Βασιλόπουλος, εντεταλμένος σύμβουλος της ΠΕΦ, θέλοντας να τονίσει τη σημαντική παραγωγή ερευνητικών εργασιών που γίνονται από τους Έλληνες επιστήμονες, παρουσίασε ελληνικές προτάσεις σε ευρωπαϊκά προγράμματα που επιδοτούν την μετεξέλιξη αυτών σε έργα.
Ειδικότερα στο πρόγραμμα Innovative Medicine initiative 2 (2014-2017) η Ελλάδα «κατέβηκε» με 22 προτάσεις αιτούμενης χρηματοδότησης 18,5 εκατ. ευρώ και δύο από αυτά πέτυχα να γίνουν έργα χρηματοδοτούμενα με 1 εκατ. ευρώ.
Επίσης στο “SC1 –Health, Demographic Change & Wellbeing» του Προγράμματος Ορίζοντας 2020 (2014-2017)”, μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα πέτυχε:
• Να είναι 10η στον αριθμό των συμμετεχόντων
• Να είναι 12η στη χρηματοδότηση από την ΕΕ
• Ποσοστό επιτυχίας των προτάσεων με ελληνική συμμετοχή 9,9% (υψηλότερο από τον συνολικό μέσο όρο της ΕΕ που ήταν 8,5%).
Επίσης με βάση τις συμμετοχές ελληνικών φορέων στα έργα πέτυχε:
– 22,22 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση ΑΕΙ για 54 συμμετοχές
– 17,73 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση ερευνητικών κέντρων για 37 συμμετοχές
– 1,13 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση δημοσίων οργανισμών για 6 συμμετοχές
– 0,33 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση άλλων οργανισμών
Ακόμη στο πρόγραμμα Marie Curie ( Πρόγραμμα “MSC του Ορίζοντα 2020”), μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα:
• Είναι 13η στον αριθμό των συμμετεχόντων
• Είναι 13η στη χρηματοδότηση από την ΕΕ
•Το ποσοστό επιτυχίας των προτάσεων με ελληνική συμμετοχή είναι 12,4% (χαμηλότερο από τον συνολικό μέσο όρο της ΕΕ 13,7%)
Οι δε συμμετοχές ελληνικών φορέων στα έργα πέτυχαν
– 25,73 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση ΑΕΙ για 127 συμμετοχές
– 17,71 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση ερευνητικών κέντρων για 97 συμμετοχές
– 10,7 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση ιδιωτικών οργανισμών για 84 συμμετοχές
– 0,38 εκατ. ευρώ χρηματοδότηση άλλων οργανισμών
Κατά την παρουσίαση του ο κ. Τρύφων τόνισε ότι για πρώτη φορά σε σύνδεσμος εταιρειών προωθείται μια δομημένη συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα, μια διαδικασία η οποία θεωρείται μονόδρομος. Ο πρόεδρος της ΠΕΦ παρουσίασε το ισχυρό αποτύπωμα του φαρμακευτικού κλάδου και των επενδύσεων σε έρευνα, τις οποίες πραγματοποιούν σε σημαντικό βαθμό και οι εταιρείες μη πρωτοτύπων σκευασμάτων.
Αναφερόμενος ειδικότερα στη συμβολή της Πανεπιστημιακής Κοινότητας στην ανάπτυξη του κλάδου του φαρμάκου τόνισε τις εξής παραμέτρους:
Ad-hoc συνεργασίες
• Διεξαγωγή κλινικών μελετών –μελετών βιοισοδυναμίας
• Μελέτες σκοπιμότητας – feasibility studies
• Ad hoc συμβουλευτικές υπηρεσίες για τον σχεδιασμό και ανάπτυξη product
portfolio
• Screening για την ανίχνευση υποψήφιων μορίων
• Kατάρτιση short list μορίων με συγκεκριμένη θεραπευτική στόχευση
Διαρκείς συνεργασίες
• Σταθερή σύνδεση με τις πηγές παραγωγής γνώσης
• Ενημέρωση για τις επιστημονικές εξελίξεις
• Forecasting και εντοπισμός μελλοντικών πεδίων ενδιαφέροντος
• Διερεύνηση νέων ενδείξεων
• Τεχνογνωσία σε θέματα formulation
• Product positioning
• Συν-εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας – scale up – παραγωγή