Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει τρόπους για τη μέτρηση της βιολογικής ηλικίας με την παρακολούθηση των χημικών αλλαγών στο DNA που συμβαίνουν φυσιολογικά καθώς οι άνθρωποι γερνούν, αλλά συμβαίνουν σε διαφορετικούς χρόνους σε διαφορετικούς ανθρώπους. Αυτά τα λεγόμενα “επιγενετικά ρολόγια” έχουν αποδειχθεί καλύτεροι προγνωστικοί δείκτες της διάρκειας ζωής και της υγείας από ό,τι η χρονολογική ηλικία.
Σε μια νέα μελέτη, οι ερευνητές του Yale χρησιμοποίησαν ένα τέτοιο ρολόι, που ονομάστηκε “GrimAge”, για να θέσουν δύο ερωτήματα: Πόσο επιταχύνει το χρόνιο στρες αυτό το βιολογικό ρολόι; Και υπάρχουν τρόποι να το επιβραδύνουμε και να παρατείνουμε την υγιή διάρκεια ζωής;
Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, τα οποία δημοσιεύονται στο περιοδικό Translational Psychiatry, το στρες κάνει όντως το «ρολόι της ζωής» να χτυπάει πιο γρήγορα – αλλά τα άτομα μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των επιπτώσεων ενισχύοντας τη ρύθμιση των συναισθημάτων τους και τον αυτοέλεγχο.
Η Rajita Sinha, καθηγήτρια Ψυχιατρικής του Foundations Fund στο Yale, καθηγήτρια νευροεπιστημών και καθηγήτρια στο Yale Child Study Center και μία από τις συγγραφείς της μελέτης, έχει περάσει δεκαετίες μελετώντας το στρες και τους μυριάδες και ολέθριους τρόπους με τους οποίους διαβρώνει την ψυχική και σωματική μας υγεία.
Το παρατεταμένο στρες, για παράδειγμα, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εθισμού, διαταραχών της διάθεσης και διαταραχής μετατραυματικού στρες, δήλωσε ο Sinha, ο οποίος είναι επίσης διευθυντής του Διεπιστημονικού Κέντρου Στρες του Yale. Μπορεί να επηρεάσει τον μεταβολισμό, επιταχύνοντας διαταραχές που σχετίζονται με την παχυσαρκία, όπως ο διαβήτης. Το άγχος αποδυναμώνει επίσης την ικανότητά μας να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα και να σκεφτόμαστε καθαρά.
Μια ομάδα του Yale με επικεφαλής τον Sinha και τον Zachary Harvanek, ειδικευόμενο στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Yale, αποφάσισε να διερευνήσει αν το στρες επιταχύνει επίσης τη γήρανση σε έναν σχετικά νέο και υγιή πληθυσμό. Άλλοι συν-συγγραφείς ήταν ο Ke Xu, αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής, και η Nia Fogelman, αναπληρώτρια ερευνήτρια ψυχιατρικής στο Yale.
Για τη μελέτη τους, συμπεριέλαβαν 444 άτομα, ηλικίας 19 έως 50 ετών, τα οποία παρείχαν δείγματα αίματος που χρησιμοποιήθηκαν για την αξιολόγηση των χημικών αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία και καταγράφονται από το GrimAge, καθώς και άλλων δεικτών υγείας. Οι συμμετέχοντες απάντησαν επίσης σε ερωτήσεις που αποσκοπούσαν στην αποκάλυψη των επιπέδων στρες και της ψυχολογικής ανθεκτικότητας.
Ακόμη και μετά τη συνεκτίμηση δημογραφικών και συμπεριφορικών παραγόντων, όπως το κάπνισμα, ο δείκτης μάζας σώματος, η φυλή και το εισόδημα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι σημείωσαν υψηλή βαθμολογία σε μέτρα που σχετίζονται με το χρόνιο στρες παρουσίασαν επιταχυνόμενους δείκτες γήρανσης και φυσιολογικές αλλαγές, όπως αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη.
Ωστόσο, το στρες δεν επηρέαζε την υγεία όλων στον ίδιο βαθμό. Τα άτομα που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία σε δύο μέτρα ψυχολογικής ανθεκτικότητας – ρύθμιση των συναισθημάτων και αυτοέλεγχος – ήταν πιο ανθεκτικά στις επιπτώσεις του στρες στη γήρανση και στην αντίσταση στην ινσουλίνη, αντίστοιχα. “Τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν τη δημοφιλή άποψη ότι το στρες μας κάνει να γερνάμε πιο γρήγορα”, δήλωσε ο Harvanek, “αλλά προτείνουν επίσης έναν πολλά υποσχόμενο τρόπο για την πιθανή ελαχιστοποίηση αυτών των αρνητικών συνεπειών του στρες μέσω της ενίσχυσης της ρύθμισης των συναισθημάτων και του αυτοελέγχου”.
Με άλλα λόγια, όσο πιο ψυχολογικά ανθεκτικό είναι το υποκείμενο, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να ζήσει μια μεγαλύτερη και πιο υγιή ζωή, είπε.
Σε όλους μας αρέσει να αισθανόμαστε ότι έχουμε κάποια εξουσία πάνω στη μοίρα μας”, δήλωσε ο Sinha. “Έτσι είναι ωραίο πράγμα να ενισχύουμε στο μυαλό των ανθρώπων ότι πρέπει να κάνουμε μια επένδυση στην ψυχολογική μας υγεία”.