Τις 32 έφτασαν οι παρατυπίες στις δηλώσεις Πόθεν ‘Εσχες που κατατέθηκαν για το 2014 από τους διευθυντές του ΕΣΥ, σύμφωνα με στοιχεία της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης (τ. Αρχή Ξεπλύματος Μαύρου Χρήματος). Ίσως ο αριθμός αυτός να θεωρείται ιδιαίτερα μικρός όμως τοποθετεί στην πρώτη θέση τους λειτουργούς υγείας όσον αφορά σε παρατυπίες, όταν στη δεύτερη θέση και αρκετά μακριά βρίσκονται οι Δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι με 24 υποθέσεις.
Θα πρέπει επίσης να τονιστεί ότι το 2015, σημειώθηκαν ποινικές διώξεις από το Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για περίπου 660 Δημοσίους Υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων ήταν και πολλοί γιατροί του ΕΣΥ. Οι διώξεις βέβαια ήταν σημαντικά λιγότερες σε σχέση με το 2014 που έφτασαν τις περίπου 880.
Είναι γνωστό ότι ο τομέας της υγείας συγκαταλέγεται μεταξύ των τομέων στους οποίους η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά τη διαφθορά. Τα περισσότερα κρούσματα διαφθοράς βέβαια αφορούν τις άτυπες πληρωμές στον τομέα υγείας, γνωστές ως «φακελάκι», που αποτελούν μία πρόσθετη αμοιβή προς ένα επαγγελματία της υγείας, η οποία δεν καταγράφεται και δεν φορολογείται.
Αξίζει εδώ να αναφέρουμε ότι ανάμεσα στις 565 πλέον σημαντικές δικογραφίες που χειρίστηκε η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας το 2016, και περιλαμβάνονται στην Ετήσια Έκθεση της Γενικής Γραμματείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς, σημειώνονται οι παρακάτω «Υποθέσεις Διαφθοράς στο Χώρο της Υγείας»:
i. Σύλληψη ενός ιατρού Δημόσιου Νοσοκομείου και ενός ιδιώτη ιατρού για τα κατά περίπτωση αδικήματα της δωροληψίας υπαλλήλου και άμεσης συνέργειας σε δωροληψία υπαλλήλου.
ii. Σύλληψη ενός ιατρού ωτορινολαρυγγολόγου Δημόσιου Νοσοκομείου για δωροληψία υπαλλήλου και απόπειρα εκβίασης.
iii. Σύλληψη ενός χειρουργού – Διευθυντή Δημόσιου Νοσοκομείου για δωροληψία υπαλλήλου.
iv. Σύλληψη ενός νοσοκομειακού ιατρού του Ε.Σ.Υ., με ειδικότητα γυναικολόγου, για το αδίκημα της δωροληψίας υπαλλήλου.
v. Σύλληψη ενός ιατρού – Διευθυντή Τμήματος Δημόσιου Νοσοκομείου για δωροληψία υπαλλήλου.
vi. Σύλληψη δύο ιατρών και ενός τραυματιοφορέα Δημόσιου Νοσοκομείου για δωροληψία υπαλλήλου.
Μια ακόμη υπόθεση που «ξεχωρίζει» η έκθεση έχει να κάνει και με την «Απάτη σε Βάρος του ΕΟΠΠΥ από Οργανωμένο Κύκλωμα» που αφορούσε στη σύλληψη ιδιοκτήτη φαρμακείου στην Αττική που εκτελούσε συνταγές φαρμάκων, τις οποίες συνταγογραφούσαν ιατροί συμβεβλημένοι με τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ), εν αγνοία των ασφαλισμένων. Η συνολική αξία των παραπάνω φαρμάκων, βάσει της τρέχουσας λιανικής τιμής πώλησης και η ταυτόχρονη ζημία του Δημοσίου εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 46.000 ευρώ τουλάχιστον.
Φακελάκι
Στον απολογισμό γίνεται επίσης και λόγος για την έρευνα «Κοινή Γνώμη και Εμπειρίες διαφθοράς στην Ελλάδα», η οποία εκπονήθηκε σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και όπου διατυπώνεται ότι στον χώρο της υγείας το 15% των πολιτών που χρησιμοποίησε τις δημόσιες υπηρεσίες «δωροδόκησε για να εξυπηρετηθεί». Υπενθυμίζεται ότι η έρευνα είχε γίνει το τέλος του 2016.
Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από εκείνο που παρουσίασαν από παλαιότερες έρευνες. Σύμφωνα με το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο του 2013, το 11% των Ελλήνων ερωτηθέντων που επισκέφθηκαν δημόσιες υπηρεσίες υγείας κατά το προηγούμενο έτος παραδέχθηκαν ότι κατέβαλαν «φακελάκι» (μέσος όρος ΕΕ: 5%) και εξ αυτών 24% αισθάνθηκαν ότι όφειλαν να προβούν σε πρόσθετη πληρωμή ή να προσφέρουν κάποιο δώρο πριν από την παροχή της περίθαλψης
Επιπλέον, η έρευνα της Transparency International (Διεθνής Διαφάνεια) για το 2011 σχετικά με τη δωροδοκία ήσσονος σημασίας στην Ελλάδα, υπολόγισε την πρόσθετη πληρωμή -«φακελάκι»- που δίνεται συνήθως στα δημόσια νοσοκομεία για χειρουργικές επεμβάσεις από 100 έως 30.000 ευρώ, για ταχύτερη θεραπεία από 30 έως 20.000 ευρώ και για ιατρικές εξετάσεις από 30 έως 500 ευρώ.
H πιο πρόσφατη έρευνα, αναφορικά με τις άτυπες πληρωμές στον τομέα της υγείας διενεργήθηκε από ομάδα καθηγητών με επικεφαλής τον Κυριάκο Σουλιώτη, (δημοσίευση 2015) για το διάστημα όμως 12/2011-2/2012 και περιελάμβανε 2.741 άτομα. Η έρευνα έδειξε ότι οι «πληρωμές κάτω από το τραπέζι» αφορούν το 32,4% των εισαγωγών σε δημόσια νοσοκομεία. Το υψηλότερο ποσοστό αυτού του είδους πληρωμών εμφανίζεται στους ιδιώτες ιατρούς και στους οδοντίατρους σε ποσοστό 36%.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διαφθορά στο τομέα της υγείας (2013), οι άτυπες πληρωμές, υπονομεύουν επίσης τα συστήματα αποζημίωσης, δημιουργούν στρεβλώσεις στις προτεραιότητες υγείας, εμποδίζουν τις μεταρρυθμίσεις, και ενθαρρύνουν την αντιεπαγγελματική συμπεριφορά των επαγγελματιών. Η διαφθορά στο τομέα της υγείας μπορεί να απειλήσει το στόχο της καθολικής υγειονομικής κάλυψης (διότι καθώς αυξάνεται η τιμή για υπηρεσίες υγείας, μειώνεται η προσβασιμότητα), και να οδηγήσει σε αύξηση των ανισοτήτων μεταξύ των κοινωνικοοικονομικών ομάδων.