Μέχρι στιγμή, τα εμβόλια κατά του κοροναϊού έχουν αποδειχθεί ως η ισχυρότερη ασπίδα κατά της πανδημίας. Ωστόσο, η πραγματικότητα έδειξε και τα όριά τους, καθώς οι διάφορες παραλλαγές του ιού μείωσαν την αποτελεσματικότητά τους, ενώ η ανάγκη για επαναληπτικές δόσεις προκαλεί λογιστικής και κοινωνικής φύσης προβλήματα.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ μπαίνουν δυναμικά στο παιχνίδι των εμβολίων, όχι μόνο κατά του SARS-CoV-2, αλλά συνολικά κατά των πανδημιών που οφείλονται σε κοροναϊούς, καθώς, σύμφωνα με την Deutsche Welle, αναπτύσσουν ένα «σούπερ εμβόλιο» το οποίο θα καλύπτει όλες τις βάσεις και θα είναι εύκολα προσαρμόσιμο σε παραλλαγές και μεταλλάξεις.
Το «εμβόλιο για κάθε κορωναϊό»
Πρόκειται για το SpFN, το οποίο αποκαλείται «σούπερ εμβόλιο», «εμβόλιο για κάθε κορωναϊό», «θαυματουργό όπλο» κατά της πανδημίας. Το νέο πειραματικό εμβόλιο του αμερικανικού στρατού έχει ως στόχο να προστατεύσει από μελλοντικές πανδημίες, καθιστώντας τις αναμνηστικές δόσεις παρωχημένες.
Το νέο «υπερεμβόλιο» είναι πρωτεϊνικό, με αρχές δράσης παρόμοιες με αυτές του Novavax, το οποίο εγκρίθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων στα τέλη Δεκεμβρίου.Το SpFN βασίζεται στην φερριτίνη, που συνδέεται με την αποθήκευση σιδήρου. Η δομή και η σύσταση του νέου εμβολίου το καθιστούν εύκολα μεταβλητό αλλά και τροποποιήσιμο. Όπως και με τα υπόλοιπα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, έτσι και με αυτό παράγονται αντισώματα και ενεργοποιούνται τα λεγόμενα Τ-λεμφοκύτταρα, εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό του ιού.
Ισχυρά αντισώματα
Το νέο εμβόλιο περιέχει επίσης – όπως και τα άλλα εμβόλια – ενεργά ανοσοενισχυτικά και συγκεκριμένα την ουσία ALFQ, η οποία θέτει άμεσα το ανοσοποιητικό σύστημα σε κατάσταση εγρήγορσης. Σε αντίθεση με τα εμβόλια mRNA κατά του κορωναϊού, το SpFN δεν ψύχεται σε τόσο χαμηλές θερμοκρασίες υπό το μηδέν, γεγονός που καθιστά ευκολότερη τη διανομή του.
Το νέο εμβόλιο αναπτύχθηκε στο Walter Reed Army Institute of Research (WRAIR) και οι πρώτοι δοκιμαστικοί εμβολιασμοί έγιναν σε πιθήκους. Το εμβόλιο πυροδότησε τη δημιουργία ισχυρών αντισωμάτων κατά τεσσάρων μεταλλάξεων του κορωνοϊού, Άλφα, Βήτα, Γάμα, Δέλτα και ήταν επίσης αποτελεσματικό έναντι του ιού SARS-1, που διαφέρει σημαντικά από τον SARS-CoV-2. Σύμφωνα με πρώτα στοιχεία το εμβόλιο φαίνεται αποτελεσματικό και έναντι της μετάλλαξης Όμικρον.
«Νέα γενιά εμβολίων»
Μετά τις επιτυχείς δοκιμές σε πιθήκους Rhesus, σειρά έχουν οι κλινικές δοκιμές φάσης 1 σε ανθρώπους. «Οι έρευνες έχουν ως σκοπό να ανοίξουν το δρόμο για ένα καθολικό εμβόλιο που θα προστατεύει όχι μόνο από τον ιό που υπάρχει τώρα, αλλά και από μελλοντικούς» αναφέρει ο Δρ. Κέιβον Μοντγιαράντ, εκ των ερευνητών στο WRAIR. «Μέχρι στιγμής όλα πάνε όπως ελπίζαμε».
Σύμφωνα με τον σύμβουλο Ιατρικών Ζητημάτων του Λευκού Οίκου Δρ. Άντονι Φάουτσι, η ανάπτυξη ενός τέτοιου εμβολίου θα μπορούσε να αποτρέψει την επόμενη πανδημία, κάνοντας λόγο ενώπιον του Κογκρέσου για ανάγκη επενδύσεων σε «νέα γενιά εμβολίων». Όπως σημειώνει ο Μοντγιαράντ «η αυξανόμενη εμφάνιση κορωναϊών στον άνθρωπο τις τελευταίες δύο δεκαετίες και η εμφάνιση μεταλλάξεων του SARS-CoV-2, με πιο πρόσφατη την Όμικρον, υπογραμμίζουν τη διαρκή ανάγκη για εμβόλια επόμενης γενιάς που θα προσφέρουν ευρεία προστασία έναντι της νόσου».
Ενστάσεις
Στην πραγματικότητα οι κορωναϊοί είναι γνωστοί από τη δεκαετία του 1960 και περιλαμβάνουν πολλές παραλλαγές που προσβάλλουν τρωκτικά, πτηνά αλλά και θηλαστικά. Μέχρι σήμερα λίγοι κορωνοϊοί έχουν εμφανιστεί στον άνθρωπο. Αλλά όταν προσβάλουν ανθρώπινα κύτταρα, το κάνουν με επιθετικότητα.
Για το νέο εμβόλιο πάντως υπάρχουν ήδη ενστάσεις. Όπως δήλωσε στην DW o Κάρστεν Βαλτς, ΓΓ της Γερμανικής Ένωσης Ανοσολογίας, το νέο εμβόλιο «θα πρέπει πρώτα να περάσει από κλινικές δοκιμές» και επίσης «δεν αλλάζει απόλυτα το παιχνίδι» σε σχέση με τα γνωστά mRNA εμβόλια, τα οποία αποθηκεύονται ευκολότερα και είναι φθηνότερα. Επίσης ούτε το νέο εμβόλιο υπόσχεται πλήρη ανοσία. Όπως και ο εμβολιασμός με εμβόλια mRNA, έτσι και το νέο εμβόλιο θα πρέπει να επαναλαμβάνεται.