Είναι γνωστό ότι οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ )αποτελούν πληθυσμό υψηλού κινδύνου στο ενδεχόμενο να προσβληθούν από λοιμώξεις όπως HIV και Ηπατίτιδα C. Μάλιστα η «επιδημία» HIV που ξέσπασε της διετία 2011 – 2012, με περισσότερες από 800 νέες διαγνώσεις επιβεβαιώνει την επικινδυνότητα αυτή, θέτοντας επιτακτική την άμεση παρέμβαση για την μείωση της βλάβης σ’ αυτό το συγκεκριμένο πληθυσμό. Σήμερα τα επικαιροποιημένα στοιχεία αποδεικνύουν υψηλότατη νοσηρότητα των ΧΕΝ από ηπατίτιδα C που φτάνει το 85% αλλά και από HIV που φτάνει το 16,5%.
Τα συγκεκριμένα ποσοστά προκύπτουν από την ανάλυση των πρώτων στοιχείων από την υλοποίηση ενός νέου προγράμματος με τίτλο «Αριστοτέλης HCV & HIV», το οποίο υλοποιείται από την Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Έρευνας AIDS και Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) και το Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», σε απάντηση σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας» (εδώ).
Διαπιστώνεται λοιπόν ότι παρά την ραγδαία αποκλιμάκωση των νέων μολύνσεων στους ΧΕΝ, μετά το 2013 απαιτούνται πολλές δραστικές κινήσεις ώστε τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο να εξετάζονται και να λαμβάνουν θεραπεία ώστε να αναχαιτιστεί η μεταδοτικότητα των λοιμώξεων. Από πλευράς πρόληψης, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, δείχνει να κινείται με πολύ αργούς ρυθμούς και μάλιστα μόλις το Σεπτέμβριο, δύο χρόνια μετά την είσοδο στη χώρα των νέων φαρμάκων εκρίζωσης της ηπατίτιδας C, άνοιξαν τα κριτήρια τα οποία περιλαμβάνουν και τους ασθενείς που είναι ΧΕΝ. Επίσης μόλις πρόσφατα οργανώθηκε δίκτυο άμεσης παρέμβασης για χρήστες ναρκωτικών ουσιών στο κέντρο της Αθήνας, με εκπαιδευμένο προσωπικό, 7 από τον ΟΚΑΝΑ και 7 από το ΚΕΘΕΑ για παρεμβάσεις μείωσης της βλάβης στο δρόμο.
Σύμφωνα, λοιπόν με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του προγράμματος το οποίο παρουσίασε η Επίκουρη Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ , Βάνα Σύψα και αφορούν σε πληθυσμό 1300 ΧΕΝ, το 85% έχει εκτεθεί στον ιό της ηπατίτιδας C έναντι ποσοστού χαμηλότερου του 1% που είναι η εκτίμηση για το συνολικό πληθυσμό. Επίσης το 16,5% ζει με τον ιό HIV.
Συνολικά οι χρήστες υψηλού κινδύνου εκτιμώνται στην περιοχή της Αθήνας στους 8.700 εκ των οποίων οι 2.450 κάνουν χρήση ενέσιμων ναρκωτικών. Το πρόγραμμα Αριστοτέλης προσεγγίζει κατά κύριο λόγο ενέσιμους χρήστες που δεν είναι σε προγράμματα υποκατάστασης με οπιοειδή (το 22% των χρηστών βρίσκεται σε πρόγραμμα του ΟΚΑΝΑ). Επίσης σε σύγκριση με το προηγούμενο πρόγραμμα Αριστοτέλης του 2013, οι χρήστες που κάνουν καθημερινά ένεση με ναρκωτική ουσία έχουν αυξηθεί σήμερα στο 33% από 25%. Από το σύνολο των ΧΕΝ το 82% κάνει χρήση τουλάχιστον μια φορά το μήνα έναντι 79% το 2013.
Σε σχέση με το 2013 παρατηρείται επίσης μια αλλαγή στις ουσίες. Έτσι διαπιστώνεται μείωση της χρήσης ηρωίνης από 74% σε 58%, αύξηση της κοκαϊνης από 21% σε 24% και ραγδαία άνοδο τους speedball στο 17% από 3%.
Δραματική είναι και η μείωση διαχρονικά της λήψης δωρεάν συρίγγων μέσω των αντίστοιχων προγραμμάτων διανομής. Έτσι το ποσοστό των χρηστών που έλαβαν δωρεάν σύρριγες κατήλθε στο 43% από 61% του 2013, όταν μάλιστα το 26% αναφέρει κοινή χρήση σύριγγας τους τελευταίους 12 μήνες, μία πρακτική που αποτελεί βασικό τρόπο μετάδοσης της ηπατίτιδας C και του HIV. Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι το ποσοστό εκείνων που έχει κάνει test για HIV τον τελευταίο χρόνο έχει διαμορφωθεί στο 77% όταν το 2013 ήταν 94%.
Αναφορικά με άλλα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου πληθυσμού διαπιστώνεται από το πρόγραμμα ότι το 83% είναι άντρες και η μέση ηλικία είναι τα 39 χρόνια. Επίσης το 50% έχει ιστορικό φυλάκισης, το 92% δεν εργάζεται το 29% είναι άστεγοι, το 72% δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη, και το 26% δε διαθέτει ταυτότητα ή άλλο νομιμοποιητικό έγγραφο, ευρήματα που δείχνουν σημαντική επιδείνωση συγκριτικά με τα αντίστοιχα ευρήματα του Αριστοτέλης το 2013.
Σημειώνεται ότι το ζήτημα των ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας βρέθηκε στο επίκεντρο σύσκεψης εργασίας που πραγματοποίησαν την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου στο Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας», ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» και το Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας «Xαρτογράφησης των Xρηστών Nαρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας», τα οποία παρουσιάστηκαν από τον Πρόεδρο του Προμηθέα Γιώργο Καλαμίτση, η οποία κατέγραψε ποσοστό αστεγίας 54,5%. Συγκριτικά με αντίστοιχη έρευνα που έλαβε χώρα το 2010 και το 2012 τα ευρήματα δείχνουν ότι τα προβλήματα που σχετίζονται με τους χρήστες στο κέντρο της Αθήνας, διαιωνίζονται, αυξάνουν και διαφοροποιούνται με ρυθμούς που επιβάλλουν την λήψη άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων.