Την έναρξη της διαδικασίας για μια ακόμη μεγάλη μείωση τιμών στα φάρμακα, σηματοδότησε η ανάρτηση των προτεινόμενων νέων τιμών από τον ΕΟΦ την περασμένη Πέμπτη. Μέσω των νέων μειώσεων υπάρχει η συγκρατημένη αισιοδοξία από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας, για μείωση του κόστους αγοράς φαρμάκων κατά περίπου 2,5%, αν και τη μεγαλύτερη μείωση θα την υποστούν και πάλι τα φτηνότερα φάρμακα και δη τα γενόσημα (εδώ).
Αυτό που φαίνεται τελικά να μην μπορεί να κατανοήσει η Πολιτεία μέχρι σήμερα, είναι ότι οι μειώσεις τιμών από μόνες τους δεν καταφέρνουν να μειώσουν τη συνολική δαπάνη για φάρμακα η οποία αντίθετα αυξάνεται, εξαιτίας της διαδικασίας της υποκατάστασης.
Σύμφωνα μάλιστα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στη 15η συνάντηση του Forum για τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας με θέμα «Συστήματα τιμολόγησης, διαπραγμάτευσης και αποζημίωσης στην ιατροφαρμακευτική και τη νοσοκομειακή περίθαλψη» στην Αλεξανδρούπολη, από το 2011 και μετά 330 δραστικές απεσύρθησαν από την ελληνική φαρμακευτική αγορά ενώ εισήλθαν 160 νέες δραστικές. Ο λόγος που αποσύρθηκαν ήταν η μείωση των τιμών και μάλιστα σε επίπεδα κάτω των 7 ευρώ.
Το κενό των φαρμάκων που αποσύρθηκαν, ήρθαν να καλύψουν τα νέα, επιβαρύνοντας όμως σημαντικά το συνολικό κόστος των θεραπειών. Κι αυτό γιατί η σχέση τιμής παλιών και νέων δραστικών ήταν 1 προς 4. Δηλαδή οι τιμές των φαρμάκων των νέων δραστικών ήταν 4πλάσιες των παλιών που αποσύρονταν. Συνέπεια αυτού, είναι τα τελευταία χρόνια, για κάθε 10 εκατ. ευρώ δαπάνης για φάρμακα που αποσύρονται, το σύστημα υγείας να επιβαρύνεται με δαπάνη 40 εκατ. ευρώ που είναι αναλογικά το κόστος των νέων φαρμάκων που αντικαθιστούν τα παλιότερα.
Φυσικά ούτε ο ΕΟΠΥΥ ούτε τα νοσοκομεία πλέον επιβαρύνονται, καθώς η δημόσια δαπάνη είναι ανελαστική και συγκεκριμένη. Έτσι η οποία επιβάρυνση προκαλείται, καλύπτεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες, κυρίως μέσω του clawback, αλλά και μέσα από την αύξηση της συμμετοχής των ίδιων των ασθενών.
Εντυπωσιακό είναι επίσης το γεγονός, ότι ενώ για χιλιάδες φάρμακα τα νέα δελτία τιμών από το τέλος του 2015 και μετά προκαλούν σημαντικές μειώσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία της ανάλυσης που παρουσιάστηκαν, σημειώθηκε αύξηση της μέσης τιμής φαρμάκων ανά δελτίο η οποία ξεπερνά πλέον το 10%. Επίσης παρουσιάζεται αύξηση μέσης τιμής αποζημίωσης που ξεπερνά το 12%. Οι αυξήσεις αυτές αποδίδονται στα νέα ακριβότερα σκευάσματα που εισέρχονται στην αγορά ή στη μετατόπιση της συνταγοράφησης προς ακριβότερα φάρμακα, που μπορεί να υπήρχαν αλλά δεν εμφάνιζαν τόσο μεγάλους όγκους.
Αποζημίωση
Με βάση τα στοιχεία του ΕΟΠΥΥ, η καλύτερη λύση και για τους ασθενείς από πλευράς συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη, είναι τα γενόσημα καθώς η μέση συμμετοχή ενός ασθενή όταν λαμβάνει γενόσημο είναι 23%, ενώ για ένα off patent είναι 38% και για ένα on patent 25%. Σημειώνεται ακόμη ότι το 2016, κατά μέσο όρο σε επίπεδο μήνα, στον ΕΟΠΥΥ κατέφθασαν συνταγές αξίας 223 εκατ. ευρώ. Από το ποσό αυτό το 52% ήτοι τα 110 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε on patent σκευάσματα, το 28% δηλ. τα 60 εκατ. ευρώ σε off patent και το 20% δηλ. 43 εκατ. ευρώ σε γενόσημα. Ο ΕΟΠΥΥ διέθεσε με βάση των κλειστό προϋπολογισμό του για αποζημίωση των κατηγοριών αυτών, 152 εκατ. ευρώ το μήνα, με το 54% της συνολικής αποζημίωσης να αφορά στα on patent, το 24% στα off patent και το 22% στα γενόσημα.
Αντίστοιχα επίσης σε όγκους, το 52% των συνταγογραφούμενων φαρμάκων ήταν πέρυσι off patent σκευάσματα, το 23% on patent και 25% γενόσημα.
Συμπεράσματα
Η παρουσίαση των στοιχείων και η ευρύτερη ανάλυσή τους καταλήγει στα παρακάτω ουσιαστικά συμπεράσματα:
– Ο στόχος διείσδυσης γενοσήμων είναι εφικτός μόνο εφόσον υπάρξει υποκατάσταση on patent από γενόσημο.
– Πέρα από την κλασική διαπίστωση ότι η μείωση τιμών μπορεί να προκαλέσει αύξηση όγκου συνολικά, αλλά και υποκατάσταση με ακριβότερες κατηγορίες, παρατηρείται επίσης μεταβολή σε διάφορες κατηγορίες φαρμάκων οι οποίες προσδιορίζονται με βάση την τιμολόγηση, τις θεραπευτικές επιλογές τα επίπεδα χονδρικής τιμής.
– Η αύξηση της μέσης τιμής του δελτίου κρίνεται ως φυσιολογική συνέπεια της εισαγωγής νέων ακριβοτέρων φαρμάκων κατά την τελευταία διετία.
– Η συνολική αύξηση όγκου μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στη μεταστροφή προς συνταγογραφούμενες θεραπείες λόγω της οικονομικής κρίσης
– Η αύξηση στην αποζημιούμενη δαπάνη (προ επιστροφών) αποδίδεται τόσο στην αύξηση όγκου και στην εισαγωγή νέων φαρμάκων όσο και στην υποκατάσταση προς άλλες θεραπείες.
– Η υποκατάσταση εξαρτάται από παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά αλλά και τη ζήτηση.
– Η υποκατάσταση πλέον γίνεται και από ένα φτηνό μη προστατευμένης πατέντας σκεύασμα προς ένα ακριβότερο της ίδια κατηγορίας.