Επτά νέες ψυχιατρικές κλινικές σε ισάριθμα νοσοκομεία της περιφέρειας καθώς και ενίσχυση των δημόσιων δομών ψυχικής υγείας με ανθρώπινο δυναμικό προανήγγηλε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός στο πλαίσιο ημερίδας στην ΕΣΔΥ με θέμα τον νέο νόμο “ν. 4509/2017 για τους αδικοπραγούντες ψυχικά ασθενείς – Προκλήσεις για τα συστήματα Δικαιοσύνης και Ψυχικής Υγείας”.
Χαιρετισμό στην ημερίδα απηύθυνε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σταύρος Κοντονής επισημαίνοντας ότι μέχρι πρόσφατα, «η αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών αποτελούσε προνομιακό πεδίο έκφρασης βαρβαροτήτων, παραβιάσεων, εγκλεισμού σε ιδρύματα και κοινωνικού αποκλεισμού που αντέβαιναν στις σύγχρονες θέσεις της ψυχιατρικής αλλά και του ποινικού δικαίου, ενώ δεν συνέβαλλαν ούτε στη θεραπεία, ούτε τελικά στην αποφυγή της υποτροπής».
Ο κ. Κοντονής υπογράμμισε ότι ο ν. 4509/2017, που ψηφίστηκε με ευρύτατη πλειοψηφία στις 21/12/2017, «αποτελεί σημαντική τομή και βήμα προόδου για τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών, τη Δικαιοσύνη και το Σύστημα Ψυχικής Υγείας της χώρας», καθώς, «εκσυγχρονίζει το ποινικό δίκαιο της ψυχικής υγείας, προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, διευκολύνει την ουσιαστική απονομή της ποινικής δικαιοσύνης και αποτυπώνει την πολιτική της κυβέρνησης για την προστασία των πλέον ευάλωτων ανθρώπων».
«Με το νομοθέτημα αυτό η ελληνική πολιτεία προσαρμόζεται στις εξελίξεις, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως αποτυπώνονται σε θεμελιώδη κείμενα προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Επιπλέον διασφαλίζεται η αληθινή ψυχιατρική περίθαλψη των ασθενών ατόμων που τέλεσαν άδικες πράξεις, με τρόπο που σέβεται τον άνθρωπο-ασθενή και, παράλληλα, προστατεύει αποτελεσματικά την κοινωνία», κατέληξε.
Ο υπουργός Υγείας
Από την πλευρά του, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, αναφέρθηκε στη συνεργασία των δύο υπουργείων καθώς και τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, την Ένωση Προστασίας, το Συνήγορο του Πολίτη, την Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και όλους τους φορείς που έχουν άποψη και γνώση των θεμάτων αυτών, ώστε να καταλήξουν στο νόμο που αλλάζει τη λειτουργία και του σωφρονιστικού συστήματος και του συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα.
Υπογράμμισε ότι σε περιόδους κρίσης, λιτότητας και δημοσιονομικών περιορισμών, μπορούν να γίνονται δράσεις, παρεμβάσεις που ενισχύουν την κουλτούρα του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου, την κουλτούρα της ανθρωποκεντρικής φροντίδας χωρίς εκπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Για πρώτη φορά, όντως αυτοί οι ασθενείς που έχουν τελέσει αδικήματα, κάποια από αυτά και πολύ σοβαρά, αντιμετωπίζονται όχι μόνο με όρους εγκλεισμού, αποτροπής επικινδυνότητας, ασφάλειας, φύλαξης κλπ, αλλά και με όρους εξατομικευμένης και ποιοτικής θεραπευτικής φροντίδας.
Είναι μία πολύ σημαντική αλλαγή, που συνάδει και με την προσπάθεια για μετασχηματισμό συνολικά των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, να επανεκκινήσουμε την ψυχιατρική μεταρρύθμιση η οποία επίσης είναι ένα πολύ σημαντικό προοδευτικό βήμα στο σύστημα της ψυχικής υγείας της χώρας μας, το οποίο είχε βαλτώσει τα χρόνια της κρίσης και των περικοπών.
Ο κ. Ξανθός έκανε λόγο για αλλαγή παραδείγματος από την ασυλική φροντίδα, στη φροντίδα σε επίπεδο κοινότητας, στην έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, στην εξωιδρυματική και εξωνοσοκομειακή συνεχή παρακολούθηση και φροντίδα ανθρώπων που έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Δεν παρέλειψε να τονίσει τις αντιστάσεις, καχυποψίες, προκαταλήψεις και δυσπιστίες που υπάρχουν, οι οποίες όμως θα ξεπεραστούν με την επιστημονική τεκμηρίωση, με τα καλά παραδείγματα τα οποία υπάρχουν διεθνώς αλλά και με τα ιστορικά παραδείγματα στη χώρα μας, όπως το παράδειγμα της Λέρου.
“Χρειάζεται να υπάρξουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες, καλύτερη στελέχωση, καλύτερη οργάνωση του συστήματος, ανάπτυξη περισσότερων δομών και υπηρεσιών, ιδιαίτερα στην κοινότητα”, είπε και προανήγγηλε την ανάπτυξη ψυχιατρικών κλινικών σε 7 νοσοκομεία της περιφέρειας, ώστε να σταματήσει η συρροή περιστατικών και ειδικά ακούσιων εισαγωγών- εισαγγελικών εντολών στα τρία ειδικά ψυχιατρικά νοσοκομεία. Τα τελευταία σιγά – σιγά θα μπουν σε διαδικασία μετασχηματισμού και οριστικής υπέρβασης του ασύλου, ενώ η φροντίδα αυτών των ανθρώπων προβλέπεται να γίνεται και σε δομές που είναι στην κοινότητα, σε κέντρα ψυχικής υγείας με τη συνδρομή κινητών μονάδων, με τη συνδρομή άλλων εξωνοσοκομειακών υπηρεσιών.
Πρόσθεσε τις προσπάθειες ενίσχυσης του συστήματος υγείας με ανθρώπινο δυναμικό παρά την οικονομική στενότητα, και κατέληξε λέγοντας πως “σε ένα κλίμα συνεργασίας με το ανθρώπινο δυναμικό του συστήματος, με την επιστημονική κοινότητα, με τους συναρμόδιους φορείς και τα Υπουργεία, μπορεί αυτό το βήμα να υποστηριχθεί, να είναι αποτελεσματικό, να είναι μετρήσιμο και να μεταβάλει πραγματικά ένα τοπίο, το οποίο δεν περιποιούσε τιμή για το κράτος πρόνοιας στη χώρα μας”.