Έλεγχος στις παρεμβάσεις προληπτικών ιατρικών εξετάσεων στον πληθυσμό, που διενεργούνται από σειρά φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, συλλόγων ασθενών κλπ, επιχειρείται από το υπουργείο Υγείας, με εγκύκλιο η οποία εισάγει ενιαίες διαδικασίες για την εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών.
Η εγκύκλιος του υπουργού Υγείας Ανδρέα Ξανθού, στηρίζεται στο άρθρο 25 του νόμου 4486/17 για τη “Μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας”, σύμφωνα με το οποίο εμπίπτει στις υπηρεσίες της ΠΦΥ ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μέτρων και προγραμμάτων για την πρόληψη νοσημάτων, η καθολική εφαρμογή εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για επιλεγμένα νοσήματα και για την προαγωγή της υγείας (εδ.β), η διαχείριση ασθενών με χρόνια νοσήματα (σε επίπεδο δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης, (εδ.γ), η συμβολή στην αναπαραγωγική υγεία και τη φροντίδα μητέρας-παιδιού (και μέσω παρεμβάσεων πρόληψης, (εδ.δ), η παροχή υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Ψυχικής Υγείας και η αντιμετώπιση των εξαρτήσεων (εδ.ι), η παροχή Πρωτοβάθμιας Οδοντιατρικής φροντίδας με έμφαση στην πρόληψη (εδ.ια) και γενικότερα, η διασύνδεση με υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας καθώς και Υγιεινής-Ασφάλειας της εργασίας (εδ. ιγ,ιδ).
Στο άρθρο 25 του παραπάνω Νόμου, ιδιαίτερα αναφέρεται η θεσμοθέτηση των διαδικασιών οργάνωσης και ανάπτυξης προγραμμάτων, δράσεων, ενεργειών, παρεμβάσεων και συνεργασιών, μεταξύ άλλων, στους τομείς της πρόληψης, της προαγωγής της υγείας σε επίπεδο Π.Φ.Υ. στο γενικό πληθυσμό, σε ειδικές ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
Για το σκοπό αυτό απαιτείται σχετική έγκριση και εποπτεία από τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, τις Δ.Υ.Πε. ή άλλους φορείς και υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας.
Στην εγκύκλιο σημειώνεται ότι η διενέργεια προληπτικών εξετάσεων σε διάφορους χώρους όπως ΚΑΠΗ, σχολεία, χώρους δήμων και κοινοτήτων κλπ., έχει εγείρει θέματα που σχετίζονται με την προστασία της δημόσιας υγείας, την ασφάλεια των πολιτών, την αποτελεσματικότητα της πρόληψης κλπ.
Στα θέματα προς ρύθμιση, συμπεριλαμβάνονται:
- Ο συντονισμός διαφόρων συναρμοδίων υπηρεσιών Υπουργείων, που σχετίζονται με την έγκριση ή τη χορήγηση σχετικών αδειών εισόδου σε χώρους για διενέργεια ανάλογων παρεμβάσεων π.χ. σχολικές μονάδες, χωρίς όμως να έχουν την δυνατότητα ελέγχου και αξιολόγησης ως προς την υλοποίηση των εν λόγω παρεμβάσεων.
- Ο συντονισμός και η εποπτεία υγειονομικών υπηρεσιών και δημόσιων δομών υγείας σε κάθε επίπεδο που αναπτύσσονται οι σχετικές παρεμβάσεις/δράσεις όπως π.χ. Νοσοκομείων, Δημόσιες Μονάδες Υγείας της Π.Φ.Υ., Ιατρικών Συλλόγων, Επιστημονικών Ενώσεων, Υγειονομικών Περιφερειών, Δ/νσεων Δημόσιας Υγείας των Περιφερειών, Μ.Κ.Ο., κ.λ.π.
- Η στελέχωση των σχετικών κλιμακίων με ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και επαγγελματίες υγείας, οι εγκρίσεις από αρμόδιες αρχές, τα κριτήρια επάρκειας, κ.λ.π.
- Η επιστημονική και λειτουργική διασύνδεση των σχετικών προγραμμάτων, παρεμβάσεων και δράσεων με μονάδες υγείας που εγγυώνται την ασφαλή και αξιόπιστη διάγνωση και την ασφαλή διακίνηση βιολογικού, εργαστηριακού και απεικονιστικού υλικού, καθώς και τη διαχείριση τυχόν υγειονομικών αποβλήτων που προκύπτουν.
- Η διασφάλιση της συνέχειας της παρεχόμενης φροντίδας υγείας και της κατάλληλης παραπομπής σε αρμόδιους φορείς, μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων/ παρεμβάσεων/δράσεων.
- Η τήρηση και επεξεργασία-διαχείριση των ευαίσθητων προσωπικών ιατρικών δεδομένων.
Μέχρι την έκδοση ειδικής υπουργικής απόφασης για το θέμα, η εγκύκλιος καθορίζει ενιαία πιλοτική διαδικασία ανάπτυξης και οργάνωσης των προγραμμάτων, παρεμβάσεων και δράσεων.
Σύμφωνα με αυτήν, οι φορείς που επιτρέπεται να διενεργούν προληπτικές εξετάσεις είναι οι δημόσιες δομές και υπηρεσίες υγείας, οι επαγγελματικές ενώσεις και επιστημονικοί φορείς (ιατρικοί, φαρμακευτικοί σύλλογοι για επαγγελματικές εταιρίες), νοσοκομεία και ιδιωτικές κλινικές, ΜΚΟ.
Οι φορείς, θα υποβάλλουν αίτημα, συνοδευόμενο από περιγραφή της ταυτότητας του φορέα, τους σκοπούς, το αντικείμενο και το από πενταετίας -τουλάχιστον -παρεχόμενο έργο που σχετίζεται με τις ιατρικές εξετάσεις, απολογιστικά προγράμματα κλπ.
Το αίτημα θα πρέπει να τεκμηριώνεται βιβλιογραφικά.
Ο χώρος θα πρέπει να προσδιορίζεται και απαραίτητη κρίνεται κατά προτεραιότητα η συνεργασία με δημόσιες τοπικές δομές ΠΦΥ. Ορίζεται ρητά, ότι δεν επιτρέπεται η χρήση αναλώσιμου υλικού από τις δημόσιες δομές ΠΦΥ.
Τα προγράμματα πρέπει να σχεδιάζονται σύμφωνα με τα ισχύοντα θεραπευτικά πρωτόκολλα.
Τα κλιμάκια γιατρών που συμμετέχουν θα αναφέρονται στον φάκελο έγκρισης, με το ονοματεπώνυμο, τον αριθμό μητρώου στον Ιατρικό Σύλλογο κλπ.
Επίσης θα γνωστοποιείται ο εξοπλισμός που θα χρησιμοποιηθεί με πιστοποιητικά επαρκούς συντήρησής του.
Για τα ιατρικά απόβλητα που θα δημιουργηθούν θα πρέπει να υπάρχει ειδική σύμβαση παράδοσης στον σχετικά αδειοδοτημένο φορέα. Αντίστοιχα θα λαμβάνονται και μέτρα για τη διακίνηση των δειγμάτων του βιολογικού υλικού.
Δεν θα τηρούνται τα προσωπικά δεδομένα, ο ιατρικός φάκελος και άλλα ευαίσθητα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των εξεταζομένων, ούτε μπορούν τα αποτελέσματα να χρησιμοποιηθούν για εξαγωγή επιστημονικών συμπερασμάτων (κλινική έρευνα).
Δεδομένου ότι τα προγράμματα και οι παρεμβάσεις/δράσεις προληπτικών ιατρικών εξετάσεων απαιτούν διάθεση υλικών πόρων και χρηματοδότηση, απαραίτητο είναι να κατατίθενται σχετικά στοιχεία αδρού προϋπολογισμού του συνόλου των παρεμβάσεων. Θα πρέπει να γίνεται διακριτή αναφορά στους υλικούς πόρους που διατίθενται από τρίτους (π.χ. έντυπο υλικό, ηλεκτρονικό εξοπλισμό , φιλοξενία , μετακίνηση, κ.λ.π.) ή σε οποιαδήποτε χρηματοδότηση και από ποιους Φορείς (π.χ. επιχειρήσεις, φαρμακευτικές εταιρείες , Ιδρύματα, Κοινωφελείς Οργανισμοί κλπ.) ή εάν καλύπτονται εξ’ ολοκλήρου από ίδιους πόρους του φορέα (κατάθεση σχετικών στοιχείων).
Οι φορείς για τους οποίους παρέχεται με απόφαση της Υ.Πε η έγκριση για την υλοποίηση των σχετικών παρεμβάσεων, οφείλουν απαραιτήτως να καταθέτουν ανάλογα απολογιστικά στοιχεία με σχετική έκθεσή τους στην αρμόδια υπηρεσία (π.χ. Υ.Πε., κλπ), προκειμένου να τεκμαίρεται η ολοκλήρωση των προηγούμενων παρεμβάσεων που είχαν σχεδιάσει.
Δεν επιτρέπεται η οποιαδήποτε αξιοποίηση για ερευνητικούς λόγους και σκοπούς, ευρημάτων ή δεδομένων που σχετίζονται με την κατάσταση υγείας του ατόμου/ασθενή από διενεργούμενες προληπτικές ιατρικές εξετάσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων. Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος/αιτούμενος φορέας, σχεδιάζει την υλοποίηση των προληπτικών ιατρικών εξετάσεων και τη διενέργεια έρευνας (επιδημιολογικού ή κλινικού χαρακτήρα), απαραίτητο είναι να ακολουθούνται οι προβλεπόμενες από την ειδικότερη νομοθεσία διαδικασίες, σχετικά με την σύνταξη ερευνητικών πρωτοκόλλων, την έγκριση αυτών από αρμόδιες επιτροπές και όργανα, καθώς και την τήρηση όλων των διαδικασιών προστασίας των δικαιωμάτων των συμμετεχόντων ατόμων με την έκφραση γραπτής συναίνεσης και κατ΄ επέκταση προστασίας της υγείας τους. Η όποια αξιοποίηση αδρών δεδομένων, σχετίζεται αποκλειστικά και μόνο με την κατάθεση απολογιστικών στοιχείων.
Στις περιπτώσεις όπου τα σχετικά προγράμματα, παρεμβάσεις και δράσεις υποστηρίζονται από Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις, στο αίτημά του ο Φορέας θα καταθέτει στοιχεία που σχετίζονται με την παροχή σε είδος π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα, υγειονομικά υλικά, αντιδραστήρια, εμβόλια, κ.λ.π., την ενίσχυση με μορφή χορηγιών ή δωρεών με κατάθεση σχετικών εγγράφων, εγκρίσεων από τον ΕΟΦ και συμφωνητικών δωρεάς.