Το Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) αφορά τη μεγάλη πλειονότητα των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, όμως συχνά παραμένει παρεξηγημένο. Ο Γεώργιος Π. Παναγάκης, MD, M.Sc, Ph.D, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Πλωτάρχης Ιατρός Πολεμικού Ναυτικού, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ- Κολποσκόπηση & Παθολογία Τραχήλου Μήτρας, M.Sc στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα και την ψυχολογία της γυναίκας πριν την περίοδο.
«Το PMS είναι ένα σύνολο σωματικών, συναισθηματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τις ορμονικές διακυμάνσεις του κύκλου», σημειώνει ο Δρ. Παναγάκης, τονίζοντας τον ρόλο της σεροτονίνης στη ρύθμιση της διάθεσης.
Το σύνδρομο επηρεάζει έως και το 85% των γυναικών, ενώ η πιο σοβαρή μορφή του, η Προεμμηνορρυσιακή Δυσφορική Διαταραχή (PMDD), αφορά ένα μικρότερο ποσοστό αλλά με έντονα ψυχικά συμπτώματα. Η αντιμετώπιση, όπως υπογραμμίζει, πρέπει να είναι πολυπαραγοντική:
«Η φαρμακευτική αγωγή, η ψυχολογική υποστήριξη και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής – όπως η άσκηση, η σωστή διατροφή και η διαχείριση του στρες – μπορούν να κάνουν τη διαφορά».
Ο Δρ. Παναγάκης υπενθυμίζει πως το PMS δεν είναι “ιδιοτροπία” ή “ψυχολογικό πρόβλημα”, αλλά μια υπαρκτή, ιατρικά τεκμηριωμένη κατάσταση που χρειάζεται κατανόηση και σωστή προσέγγιση.
Συνέντευξη: Μάρθα Φραγκάκη
Τι ακριβώς είναι το Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) και ποια είναι η βασική αιτία του;
Το Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) είναι ένα σύνολο σωματικών, συναισθηματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων που εμφανίζονται σε πολλές γυναίκες λίγες ημέρες έως και δύο εβδομάδες πριν από την έμμηνο ρύση. Παρόλο που η ακριβής αιτία του δεν είναι πλήρως κατανοητή, θεωρείται ότι σχετίζεται με τις ορμονικές διακυμάνσεις του εμμηνορροϊκού κύκλου — κυρίως με τις μεταβολές των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης. Αυτές οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν και τους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, όπως τη σεροτονίνη, η οποία σχετίζεται με τη διάθεση.
Πόσο συχνό είναι το PMS στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία;
Το PMS είναι εξαιρετικά συχνό. Υπολογίζεται ότι περίπου το 75% έως 85% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα του συνδρόμου. Ωστόσο, μόνο ένα 20% έως 30% παρουσιάζει συμπτώματα αρκετά έντονα ώστε να επηρεάζουν την καθημερινότητά τους. Ένα μικρότερο ποσοστό (~3-8%) πάσχει από την πιο σοβαρή μορφή του, την Προεμμηνορρυσιακή Δυσφορική Διαταραχή (PMDD).
Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που εκδηλώνονται στο πλαίσιο του PMS;
Τα συμπτώματα του PMS ποικίλλουν σημαντικά από γυναίκα σε γυναίκα, αλλά τα πιο συχνά περιλαμβάνουν:
-
Σωματικά: φούσκωμα, ευαισθησία ή πόνος στο στήθος, πονοκέφαλος, κράμπες, αύξηση βάρους, ακμή, κόπωση.
-
Ψυχολογικά/Συναισθηματικά: ευερεθιστότητα, θλίψη, άγχος, μεταπτώσεις διάθεσης, ευσυγκινησία, δυσκολία στη συγκέντρωση.
Πώς διακρίνουμε το PMS από την Προεμμηνορρυσιακή Δυσφορική Διαταραχή (PMDD), που θεωρείται πιο σοβαρή μορφή;
Η PMDD (Προεμμηνορρυσιακή Δυσφορική Διαταραχή) είναι μια πιο σοβαρή και σπάνια μορφή του PMS και χαρακτηρίζεται από έντονα ψυχικά συμπτώματα, όπως:
-
σοβαρή κατάθλιψη,
-
έντονη ευερεθιστότητα ή θυμός,
-
συναισθήματα απελπισίας ή αυτοκτονικού ιδεασμού,
-
κρίσεις πανικού,
-
δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Η κύρια διαφορά είναι ο βαθμός σοβαρότητας και το πόσο πολύ παρεμποδίζεται η λειτουργικότητα της γυναίκας στην εργασία, στις κοινωνικές επαφές και στην οικογενειακή ζωή. Η PMDD αναγνωρίζεται και ως ψυχιατρική διαταραχή, σύμφωνα με το DSM-5.
Πόσο επηρεάζει το PMS την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των γυναικών;
Για πολλές γυναίκες, το PMS μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής τους. Από ήπιες ενοχλήσεις έως και έντονη δυσφορία, το σύνδρομο μπορεί να δυσκολέψει:
-
την αποδοτικότητα στην εργασία,
-
τη διατήρηση υγιών διαπροσωπικών σχέσεων,
-
την ψυχική ευεξία,
-
τη γενική διάθεση και ενεργητικότητα.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε κοινωνική απομόνωση ή επαγγελματικές δυσκολίες.
Πώς γίνεται η διάγνωση του PMS από τον γιατρό; Ποια κριτήρια λαμβάνονται υπόψη;
Η διάγνωση του PMS βασίζεται κυρίως σε κλινική παρατήρηση και καταγραφή των συμπτωμάτων. Ο γιατρός ζητά από τη γυναίκα να κρατήσει ημερολόγιο συμπτωμάτων για τουλάχιστον δύο εμμηνορρυσιακούς κύκλους, ώστε να εντοπιστεί η περιοδικότητα των ενοχλήσεων.
Βασικά διαγνωστικά κριτήρια περιλαμβάνουν:
-
Η εμφάνιση των συμπτωμάτων να σχετίζεται με τη φάση πριν την περίοδο (συνήθως τις 5-10 τελευταίες ημέρες του κύκλου).
-
Τα συμπτώματα να υποχωρούν μετά την έναρξη της περιόδου.
-
Τα συμπτώματα να επηρεάζουν τη λειτουργικότητα της γυναίκας (σωματικά ή ψυχολογικά).
Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες και οι τρόποι αντιμετώπισης του PMS;
Η αντιμετώπιση του PMS ποικίλει ανάλογα με τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και περιλαμβάνει:
-
Φαρμακευτική αγωγή:
-
Παυσίπονα
-
Ορμονικά αντισυλληπτικά
-
Αντικαταθλιπτικά
-
-
Φυσικές λύσεις:
-
Συμπληρώματα όπως βιταμίνη B6, μαγνήσιο, ασβέστιο.
-
Φυτικά σκευάσματα.
-
-
Ψυχολογική υποστήριξη:
-
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT)
-
Τεχνικές διαχείρισης άγχους
-
Πόσο αποτελεσματικές είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής στη διαχείριση των συμπτωμάτων;
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής παίζουν καθοριστικό ρόλο και συχνά είναι η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης του PMS. Συγκεκριμένα:
-
Άσκηση: Η τακτική σωματική δραστηριότητα βελτιώνει τη διάθεση και μειώνει τα σωματικά συμπτώματα.
-
Διατροφή: Περιορισμός της ζάχαρης, του καφεΐνης, του αλατιού και του αλκοόλ. Κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και πρωτεΐνης.
-
Ύπνος: Ποιοτικός και επαρκής ύπνος βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης.
-
Διαχείριση στρες: Τεχνικές όπως διαλογισμός, γιόγκα, αναπνοές και mindfulness έχουν θετικά αποτελέσματα.
Αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για το PMS, δείτε εδώ
