Ο πληθυσμός της Ελλάδας παρουσιάζει συνεχή μείωση τα τελευταία χρόνια, με την υπογεννητικότητα να αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση που η χώρα θα κληθεί να αντιμετωπίσει στο μέλλον.
Το πρόβλημα είναι γνωστό, όπως και οι αιτίες του, ενώ η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για τις αρνητικές συνέπειες που θα επιφέρει η δημογραφική πτώση. Παράλληλα, η Πολιτεία σχεδιάζει στρατηγικές για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Το θέμα αυτό συζητήθηκε στο 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μικρών Νησιών, που έλαβε χώρα στη Μήλο στις 4-6 Οκτωβρίου, συγκεντρώνοντας εκπροσώπους της κυβέρνησης, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της τοπικής αυτοδιοίκησης και φορείς της εκπαίδευσης και της καινοτομίας. Αντικείμενο των συζητήσεων ήταν η ανταλλαγή απόψεων για κρίσιμα ζητήματα όπως η μεταφορά στις νησιωτικές περιοχές, η πράσινη μετάβαση της ακτοπλοΐας, η λειψυδρία, η ενεργειακή αυτάρκεια και η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και της κοινωνίας.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες ενότητες ήταν η υπογεννητικότητα που πλήττει τις μικρές κοινωνίες και οι επιπτώσεις της, ειδικά στα μικρά νησιά.
Σύμφωνα με τον Νικόλαο Ζυγουρόπουλο, χειρουργό γυναικολόγο και ακαδημαϊκό υπότροφο, το 2022 καταγράφηκε ο χαμηλότερος αριθμός γεννήσεων στην Ελλάδα των τελευταίων 92 ετών. Η χώρα μας, όπως τόνισε, βρίσκεται ανάμεσα σε εκείνες με τους χαμηλότερους δείκτες γεννήσεων στην Ευρώπη, ενώ ορισμένα χωριά δεν έχουν καταγράψει καμία γέννηση εδώ και χρόνια. Για τη βιωσιμότητα ενός έθνους, ο δείκτης γονιμότητας πρέπει να διατηρείται διαχρονικά πάνω από 2,1 παιδιά ανά γυναίκα.
Το Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων και η Ελληνική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ΕΕΑΙ) παρουσίασαν προτάσεις για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, δίνοντας έμφαση στην αιματολογική εξέταση της ΑΜΗ (Αντιμυλλέριος Ορμόνη), την οποία η κυβέρνηση δεσμεύτηκε να παρέχει δωρεάν, όπως ανακοίνωσε στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός. Η εξέταση αυτή επιτρέπει στις γυναίκες να γνωρίζουν το ωοθηκικό τους απόθεμα έγκαιρα, κάτι που είναι κρίσιμο για τον προγραμματισμό της ζωής τους.
Το ΕΔΔΥΠΠΥ, μέσω των ΚΕΠ Υγείας, έχει ξεκινήσει δράσεις ευαισθητοποίησης για τη σπουδαιότητα της προληπτικής μέτρησης της ΑΜΗ, με στόχο την πλήρη ενημέρωση των νέων γυναικών για τη σημασία της εξέτασης. Στο πλαίσιο αυτό, το Δίκτυο θα διαθέσει δωρεάν 500 εξετάσεις σε γυναίκες που κατοικούν σε 40 μικρά νησιά.
Ο πρόεδρος του ΙΣΑ και του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων, Γιώργος Πατούλης, επεσήμανε ότι η υπογεννητικότητα αποτελεί σοβαρή απειλή για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των μικρών νησιών, θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των κοινοτήτων τους.
Η συνέχιση του αρνητικού ισοζυγίου γεννήσεων-θανάτων για τέταρτη συνεχή χρονιά καταδεικνύει την κρισιμότητα του ζητήματος. Εάν δεν εφαρμοστούν στοχευμένες πολιτικές που θα ενισχύσουν την απόκτηση παιδιών, εκτιμάται ότι μέχρι το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα περιοριστεί σε μόλις 7,5 εκατομμύρια κατοίκους.
Ο γγ της Ελληνικής Εταιρείας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, Κωνσταντίνος Πάντος, υπογράμμισε την ανάγκη για ουσιαστικές δράσεις και όχι μόνο διαπιστώσεις, επισημαίνοντας το έλλειμμα ενημέρωσης για τη γονιμότητα στη χώρα μας. Μόλις μία στις δέκα γυναίκες γνωρίζει ότι μετά τα 35 έτη αρχίζει η σταδιακή μείωση του ωοθηκικού αποθέματος, η οποία γίνεται ραγδαία μετά τα 40. Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες φυσικής σύλληψης στα 40 κυμαίνονται μεταξύ 3-5%, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι είναι υψηλότερες.
Η Πολιτεία πρέπει να προσφέρει ένα ισχυρό δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας και στήριξης, ενθαρρύνοντας τη γέννηση παιδιών για τη διατήρηση της βιωσιμότητας των μικρών νησιωτικών κοινοτήτων, κατέληξαν οι ομιλητές.