Ένα θέμα που καλούμαστε πολύ συχνά να αντιμετωπίσουμε στην καθημερινή κλινική πράξη είναι η παχυσαρκία. Μικρές ή μεγάλες προσπάθειες, μακροχρόνιες δίαιτες, διαφόρων ειδών διαιτητικά σχήματα, αμέτρητες υποσχέσεις και συχνές απογοητεύσεις φέρνουν μαζί τους οι ασθενείς, που αναζητούν ιατρική βοήθεια στην «ασθένειά» τους.
Μας μιλά η Eνδοκρινολόγος -Διαβητολόγος, μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, της Γερμανικής Εταιρείας Παθολογίας και της Γερμανικής Ακαδημίας Ενδοκρινολογίας, Ιφιγένεια Παπαποστόλη.
Ως αντικειμενικός δείκτης για την αξιολόγηση του σωματικού βάρους, χρησιμοποιείται συχνά, τόσο στην κλινική πράξη, όσο και σε ερευνητικό επίπεδο, ο Δείκτης Μάζας Σώματος, (B.M.I.από: Body Mass Index). Ανάλογα με την τιμή Β.Μ.Ι., κατατάσσονται οι ασθενείς στην αντίστοιχη κατηγορία (λιποβαρές, φυσιολογικό βάρος, παχυσαρκία Σταδίου Ι, ΙΙ και ΙΙΙ).
Στην Ευρώπη εκτιμάται ότι το 17% των ενηλίκων μεταξύ 20 και 74 ετών είναι παχύσαρκοι, ενώ το 36% είναι υπέρβαροι. Οι προβλέψεις για το μέλλον δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές, μιας και υπολογίζεται, ότι το 2030 περίπου το 60% του πληθυσμού παγκοσμίως θα είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι. Εύκολο να το πιστέψει κανείς, μιας και ο κόσμος μας «βάλλεται» από την προώθηση ενός άκρως ανθυγιεινού τρόπου ζωής.
Υψηλός Β.Μ.Ι. σημαίνει αυξημένη θνησιμότητα τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες. Αυτό πρακτικά και με απλά λόγια σημαίνει πως οι παχύσαρκοι πεθαίνουν νεότεροι. Λυπηρή διαπίστωση, μα αν το δούμε διαφορετικά, στην πραγματικότητα βλέπουμε πόση δύναμη έχουμε εμείς οι ίδιοι στα χέρια μας! Αν καταπολεμήσουμε την παχυσαρκία, θα αποφύγουμε κι άλλες ασθένειες και, ναι, θα ζήσουμε περισσότερο! Και αυτό, διότι η παχυσαρκία αποτελεί την «πύλη» που οδηγεί και σε άλλες νόσους, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία κ.α.
Το θέμα γίνεται πιο περίπλοκο, όταν η παχυσαρκία συνυπάρχει με τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Η παχυσαρκία αποτελεί παγκοσμίως βασική αιτία για την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Έρευνες αποδεικνύουν, πως οι παχύσαρκοι διαβητικοί έχουν 7πλάσιο κίνδυνο να πεθάνουν νωρίτερα, σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι η ασθένεια, κατά την οποία ο οργανισμός αδυνατεί να μεταβολίσει επαρκώς τη γλυκόζη, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν στο αίμα υψηλά επίπεδα γλυκόζης. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται υπεργλυκαμία και η χρόνια υπεργλυκαιμία αποτελεί τη βάση για την εμφάνιση πολλαπλών επιπλοκών σε διάφορα όργανα, όπως το καρδιαγγειακό σύστημα, τα νεφρά, τα μάτια, το νευρικό σύστημα κλπ.
Η σχέση του σακχαρώδη διαβήτη με την παχυσαρκία
Εφόσον η πλειοψηφία των διαβητικών ασθενών είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, η απώλεια βάρους αποτελεί έναν βασικό πυλώνα στην αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις αρκεί η απώλεια βάρους, δίχως καν να χρειαστεί ιατρική παρέμβαση με τη χορήγηση φαρμάκων. Για να επιτευχθεί η απώλεια βάρους, απαιτείται αλλαγή στον τρόπο ζωής των ασθενών. Αυτή περιλαμβάνει τόσο την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών, όσο και την συστηματική σωματική δραστηριότητα. Έρευνες έδειξαν, ότι γενικότερα οι γυναίκες προτιμούν να κάνουν δίαιτα, ενώ για τους άνδρες προτιμότερο είναι το να γυμναστούν. Ωστόσο για τη μείωση του σωματικού λίπους και την αύξηση της μυϊκής μάζας, χρειάζεται κανείς και τα δύο.
Η συστηματική σωματική δραστηριότητα, η οποία μπορεί να είναι απλά 30 λεπτά περπάτημα ημερησίως, βοηθά στην εκγύμναση των μυών, στην σωστή οξυγόνωση του αίματος, στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και των επιπέδων γλυκόζης σε αυτό καθώς και στη διατήρηση της κινητικότητας σε μύες και αρθρώσεις, η οποία, ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες, αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα και βελτιώνει την ποιότητα ζωής.
Στην ερώτηση «ποια είναι η καλύτερη δίαιτα», θα απαντούσαμε: ας μειώσουμε τους υδατάνθρακες και το λίπος. Η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχθεί πως υπερτερεί, μιας και περιλαμβάνει μεγάλη γκάμα τροφίμων και ομοιόμορφη κατανομή των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο, ότι απορρίπτονται τα οφέλη άλλων διατροφικών μοντέλων. Η «ιδανική» διατροφή είναι αυτή που προσαρμόζεται στην καθημερινότητα, στο πρόγραμμα και τις συνήθειες του καθενός, παρέχοντάς του ικανή ποσότητα θρεπτικών συστατικών, δίχως στερήσεις και εξαντλητικές απαιτήσεις.
Όταν τα συντηρητικά μέτρα, που προαναφέρθηκαν δεν αρκούν για την επίτευξη της απώλειας βάρους και τη ρύθμιση του διαβήτη είτε ακόμη όταν οι ασθενείς απλά κουράστηκαν με τη συνεχή προσπάθεια σε σχέση με τους κανόνες διατροφής, έρχεται η φαρμακευτική αγωγή να στηρίξει την προσπάθεια των ασθενών. Στη διάθεσή μας, έχουμε φάρμακα, τα οποία δρουν είτε αποκλειστικά κατά της παχυσαρκίας, είτε αντιδιαβητικά φάρμακα. Τα νεότερα αντιδιαβητικά φάρμακα, εκτός από τη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης, βοηθούν και στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, γι΄αυτό και δικαίως αποτελούν πλέον την «τάση» στη θεραπεία του διαβήτη. Η χρήση καθώς και η «κατάχρηση» των φαρμάκων αυτών, αποτελεί συχνό θέμα συζήτησης στον επιστημονικό χώρο. Η επικοινωνία με τον ειδικό και η επιμονή στην σωστή ένδειξη για την έναρξη της θεραπείας, αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να αποφεύγονται φαινόμενα υπερθεραπείας και υποθεραπείας.
Πολυάριθμες οι έρευνες παγκοσμίως, αμέτρητες οι θεραπευτικές προσεγγίσεις, οι δίαιτες και οι επιλογές για γυμναστική, εντυπωσιακή η εξέλιξη της φαρμακοβιομηχανίας. Όλα αυτά αποσκοπούν στην απώλεια βάρους, την εξάλειψη της παχυσαρκίας και την ρύθμιση του διαβήτη και είμαστε ευγνώμονες για όλα αυτά.
Η διαχρονική αξία του υγιεινού τρόπου ζωής
Πόσο διαφορετικά θα ήταν άραγε τα πράγματα, αν είχε γίνει στον καθένα μας βίωμα αυτό, που πριν από 2.500 χρόνια περίπου είπε ο Ιπποκράτης; Ότι δηλαδή, είμαστε αυτό που τρώμε. Το οποίο με απλά λόγια σημαίνει, πως αν τρώμε υγιεινά , θα είμαστε και υγιείς.
Ας φροντίσουμε λοιπόν, ο καθένας από τον δικό του ρόλο, να «διαφημίσουμε» τη δύναμη που έχουμε στα χέρια μας για τη διατήρηση της υγείας μας. Ας παρακινήσουμε παιδιά, νέους και ηλικιωμένους να μάθουν τη σημασία ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Έτσι, ίσως καταφέρουμε να διαψεύσουμε τα αρνητικά προγνωστικά, δίνοντας εφόδια σε εμάς, αλλά και στις επόμενες γενιές για ακόμη καλύτερη ζωή.
Ιnfo
Η Ιφιγένεια Παπαποστόλη είναι Eνδοκρινολόγος -Διαβητολόγος, μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, της Γερμανικής Εταιρείας Παθολογίας και της Γερμανικής Ακαδημίας Ενδοκρινολογίας. Εργάστηκε σε μια από τις μεγαλύτερες ιατρικές μονάδες της Γερμανίας και αντιμετώπισε καθημερινά περιστατικά όλης της εμβέλειας της Ενδοκρινολογίας, της Διαβητολογίας και των Μεταβολικών νοσημάτων. Από το 2021 , όπου και επέστρεψε στην Ελλάδα, διατηρεί ιδιωτικά ιατρεία στα Μέγαρα και στην Αθήνα.
Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το site www.drpapapostoli.gr.
