Μέση αύξηση της τάξης του 14% σημείωσαν οι τιμές των Μη Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων κατά το πρώτο ολοκληρωμένος έτος εφαρμογής τους μέτρου, το 2018. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε αύξηση του τζίρου της κατηγορίας από πλευράς αξίας αλλά σε διακίνηση λιγότερων τεμαχίων, σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης της Pharmacy Insights τα οποία παρουσιάστηκαν στην πρόσφατη 10η Διημερίδα + Έκθεση Επιχειρηματικότητα και Επικοινωνία Υγείας.
Ειδικότερα, το 2018 ο τζίρος σε τιμές λιανικής για τα ΜΗΣΥΦΑ από το δίκτυο των ιδιωτικών φαρμακείων, ανήλθε στα 263,25 εκατ. ευρώ έναντι 244,14 εκατ. ευρώ το 2017 σημειώνοντας αύξηση 7,8% . Την ίδια στιγμή τα διακινηθέντα τεμάχια υποχώρησαν στα 67,96 εκατομμύρια έναντι 71,77 εκατομμύρια στο 2017 σημειώνοντας υποχώρηση κατά 5,3%.
Η έναρξη της διακίνησης των ΜΗΣΥΦΑ από τα φαρμακεία με ελεύθερες τιμές, δηλαδή χωρίς να προσδιορίζεται η τιμή από το Υπουργείο Υγείας, εφαρμόστηκε το Σεπτέμβριο του 2017 και επί της ουσίας η επίδραση στις πωλήσεις των σκευασμάτων φάνηκε το 2018. Με βάση τα στοιχεία της Pharmacy Insights, το 2017 υπήρξε επίσης μια σχετική επίδραση, αλλά όχι τόσο έντονη. Συγκεκριμένα το 2017 σημειώθηκε μια μικρή υποχώρηση στα τεμάχια τα οποία διαμορφώθηκαν όπως είπαμε στα 71,77 εκατομμυρίων έναντι 73 εκατομμυρίων το 2016, ενώ σε επίπεδο αξίας πωλήσεων, η αγορά είχε διαμορφωθεί στα 246,85 εκατ. ευρώ (από 244,14 εκατ. ευρώ το 2017).
Βασική αιτία των μεταβολών αυτών αποτελεί η τιμή των σκευασμάτων η οποία κατά μέσο όρο δεν ήταν τόσο μεγάλη σε απόλυτα ποσά, όμως επέδρασε καταλυτικά. Ειδικότερα το 2016 η αξία ανά τεμάχιο ΜΗΣΥΦΑ υπολογίστηκε στα 3,38 ευρώ και αυξήθηκε στα 3,4 ευρώ το 2017 και στα 3,87 ευρώ το 2018, σηνειώνοντας έτσι αύξηση κατά 13,9% το διάστημα 2017-2018.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κοινότητα των φαρμακοποιών ήταν αντίθετη στην απελευθέρωση των τιμών και πολλές φορές οι φαρμακοποιοί έχουν επισημάνει σημαντικές αυξήσεις τιμών σε αρκετά σκευάσματα. Η δε προαναφερθείσα άνοδος βγαίνει κατά μέσο όρο και φυσικά υπάρχουν τιμές που έχουν αυξηθεί σε ποσοστά ιδιαίτερα υψηλότερα από το 13,9%. Επίσης με δική τους παρέμβαση καταργήθηκε και η αναγραφόμενη ενδεικτική τιμή στις συσκευασίες των ΜΗΣΥΦΑ, αν και το Υπουργείο Υγείας εξακολουθεί να εκδίδει δελτία με ενδεικτικές τιμές λιανικής πώλησης.
Μερίδια
Οι μεταβολές λόγω της απελευθέρωσης των τιμών επέδρασαν επίσης και στη συμμετοχή των ΜΗΣΥΦΑ στις συνολικές πωλήσεις φαρμακευτικών σκευασμάτων από τα φαρμακεία. Συγκεκριμένα ενώ το 2016 το μερίδιο των ΜΗΣΥΦΑ στο σύνολο των διακινηθέντων τεμαχίων στα φαρμακεία ήταν της τάξης του 20,8%, το μερίδιο αυτό υποχώρησε στο 19,8% το 2017 και ακόμη περισσότερο πέρυσι που έφτασε στο 18,7%. Την ίδια στιγμή από πλευράς αξία πωλήσεων, το μερίδιο των ΜΗΣΥΦΑ αυξήθηκε πέρυσι. Έτσι από 7,5% και 7,4% τα έτη 2016 και 2017 αντίστοιχα, το 2018 έφτασε στο 7,8%. Μάλιστα ο προηγούμενος Δεκέμβριος λόγω και της εποχικότητας του… κρυολογήματος, το μερίδιο από πλευράς αξίας έφτασε στο 9,3%.
Κατηγορίες
Όσον αφορά στις κατηγορίες των ΜΗΣΥΦΑ, από πλευράς αξίας το υψηλότερο μερίδιο κατέχουν τα σκευάσματα για το Αναπνευστικό σύστημα με 26,4% τα οποία τη διετία 2016-2018 σημείωσαν πτώση μεριδίου της τάξης του 1,3%. Ακολουθούν τα σκευάσματα για το Νευρικό σύστημα με 21,5% και αύξηση το ίδιο διάστημα κατά 12,3%, για Αρθροπάθειες και Μυοσκελετικά με 15,7% (+11,2%), για την Πεπτικό οδό και το Μεταβολισμό με 15% (+9,7%), τα Δερματολογικά με 11,4% (+3,1%), για το Καρδιαγγειακό σύστημα με 7% (+9,5%), για τα Αισθητήρια όργανα με 2,3% (-24,5%), το Ουροποιογεννητικό σύστημα και ορμόνες με 0,5% (-28,6%), για το Αίμα και το αιμοποιητικό σύστημα με 0,1% (+3,7%) και τα Αντιπαρασιτικά με 0,1% (-81,1%).
Ειδικότερα για την κυρίαρχη κατηγορία σημειώνεται ότι αν κι έχει μεγάλο μερίδιο, τη διετία 2016-2018 παρουσίασε πτώση κατά 10% όσον αφορά στις πωλήσεις από πλευράς όγκου και η πτώση αυτή μεταφράστηκε σε χαμηλή υποχώρηση της αξίας πωλήσεων όπως σημειώθηκε πριν. Στην εν λόγω κατηγορία το 45% αφορά τα ρινικά σκευάσματα, το 26% σκευάσματα για βήχα και κρύωμα, το 23% τα σκευάσματα για το λαιμό και το 6% λοιπές υποκατηγορίες.
Στη δε κατηγορία του νευρικού συστήματος, κυριαρχούν με 92% τα αναλγητικά – αντιπυρετικά όπου εκεί 9 στα 10 ΜΗΣΥΦΑ περιέχουν τη δραστική ουσία παρακεταμολη. Η κατηγορία αν και έχασε το 9% του όγκου πωλήσεων, παρουσίασε σημαντική ανάπτυξη όπως αναφέραμε προηγουμένως.
Να σημειωθεί ότι από όλες της κατηγορίες την καλύτερη εμπορική “συμπεριφορά” είχε αυτή των σκευασμάτων για Αρθροπάθειες και Μυοσκελετικά η οποία ήταν η μόνη που σημείωσε το διάστημα 2016-2018 αύξηση στον όγκο πωλήσεων.
Η εταιρεία Pharmacy Insights (PIH) σε συνεργασία με την Clinical Insights (CI) και δύο από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της Ευρώπης έχουν αναπτύξει στατιστικά μοντέλα με σκοπό την καταγραφή και παρακολούθηση της ιδιωτικής φαρμακευτικής δαπάνης. Η ακρίβεια των στοιχείων είναι της τάξης του 1% σε σχέση με τα δεδομένα του ΕΟΠΥΥ. Τα δεδομένα συλλέγονται καθημερινά από τα 1500 συμβεβλημένα φαρμακεία και η διαδικασία συλλογής είναι πλήρως αυτοματοποιημένη χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.