Η γκρελίνη είναι γνωστή ως η ορμόνη της πείνας λόγω του βασικού της ρόλου στη ρύθμιση της όρεξης. Τα υψηλά επίπεδα γκρελίνης οδηγούν σε αύξηση της όρεξης και στην πρόσληψη τροφής. Ωστόσο, το σώμα χρειάζεται τη γκρελίνη γιατί εμπλέκεται σε πολλές διαδικασίες. Αυτά περιλαμβάνουν τη βελτίωση της υγείας της καρδιάς, τον επηρεασμό του μεταβολισμού των οστών και την πρόληψη της διάσπασης των μυών.
Ένα άτομο που επιθυμεί να μειώσει φυσικά τα επίπεδα γκρελίνης στο σώμα μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να τρώει μια υγιεινή διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, να καταναλώνει επαρκή πρωτεΐνη, να ασκείται, να κοιμάται αρκετά και να ελαχιστοποιεί το άγχος. Αντίθετα, κάποιος με ανορεξία που προκαλείται από ασθένεια ή δυσκολία να πάρει βάρος μπορεί να ωφεληθεί από τα υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης για την προώθηση της πείνας και της αύξησης βάρους.
Η γκρελίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται και απελευθερώνεται στο στομάχι. Οι άνθρωποι συχνά την αναφέρουν ως «ορμόνη της πείνας» επειδή αυξάνει την όρεξη. Προωθεί επίσης τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, αποτρέπει τη μυϊκή διάσπαση και προστατεύει την καρδιά. Παράγεται επίσης στο λεπτό έντερο, τον εγκέφαλο και το πάγκρεας.
Η γκρελίνη ταξιδεύει μέσω της κυκλοφορίας του αίματος στον εγκέφαλο, όπου δρα στον υποθάλαμο. Ο υποθάλαμος είναι ένα μέρος του εγκεφάλου, το οποίο παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν την πείνα, τη διάθεση, τη δίψα και πολλές άλλες σημαντικές λειτουργίες μέσα στο σώμα.
Η γκρελίνη αναφέρεται συχνά ως η ορμόνη της πείνας επειδή ο πρωταρχικός της ρόλος είναι να ρυθμίζει την όρεξη. Όταν η γκρελίνη ενεργοποιεί τον υποδοχέα της – τον υποδοχέα της εκκριτικής ορμόνης – αυτό οδηγεί ένα άτομο να τρώει περισσότερο φαγητό και να αποθηκεύει επιπλέον λίπος.
Σε άτομα που προσπαθούν να χάσουν βάρος ή που έχουν χάσει πρόσφατα βάρος, τα επίπεδα γκρελίνης είναι συχνά υψηλότερα, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη διατήρηση της απώλειας βάρους.
Για παράδειγμα, μία μελέτη από το 2020 εξέτασε άτομα με διαβήτη που συμμετείχαν σε πρόγραμμα διαχείρισης βάρους 2 ετών. Οι συμμετέχοντες που έχασαν αρχικά βάρος το ξαναπήραν αργά κατά τη διάρκεια της μελέτης. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι η απώλεια βάρους συσχετίστηκε με αυξημένα επίπεδα γκρελίνης και αυξημένη πείνα, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει τη διατήρηση του βάρους.
Μελέτες δείχνουν ότι η γκρελίνη επηρεάζει επίσης τον κύκλο ύπνου/αφύπνισης, την αίσθηση γεύσης και τη συμπεριφορά αναζήτησης ανταμοιβής ενός ατόμου.
Καθώς παίζει ρόλο στην επεξεργασία ανταμοιβής, πολλοί πιστεύουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης μπορούν να συμβάλουν στην κατάχρηση τροφής και αλκοόλ.
Πρόσφατα, ερευνητές ανακάλυψαν ότι η γκρελίνη έχει επίσης πολλές λειτουργίες στο σώμα, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της υγείας της καρδιάς, της πρόληψης της μυϊκής ατροφίας και της επιρροής του μεταβολισμού των οστών.
Μπορεί επίσης να διεγείρει την έκκριση γαστρικού οξέος και επιτάχυνση της γαστρικής κένωσης.
Τα επίπεδα της γκρελίνης αλλάζουν συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας και ελέγχονται κυρίως από την πρόσληψη τροφής. Συνήθως ανεβαίνει όταν το στομάχι είναι άδειο και μειώνεται μόλις ένα άτομο έχει φάει. Τα άτομα που έχουν παχυσαρκία έχουν υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συνεχή κατάσταση πείνας και να δυσκολέψει την απώλεια βάρους.
Μια ανασκόπηση του 2015 δείχνει ότι τα επίπεδα γκρελίνης είναι χαμηλά σε άτομα με παχυσαρκία και ακόμη χαμηλότερα σε άτομα με παχυσαρκία που έχουν επίσης διαταραχή υπερφαγίας .
Κάνοντας δίαιτα διεγείρεται η έκκριση γκρελίνης. Επιπλέον, οι δίαιτες μπορούν επίσης να μειώσουν τα επίπεδα λεπτίνης, η οποία είναι γνωστή ως «ορμόνη κορεσμού». Σε συνδυασμό, αυτό μπορεί να δυσκολέψει την απώλεια βάρους και να το κρατήσει μακριά μακροπρόθεσμα.
Είναι ενδιαφέρον ότι οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους έχουν χαμηλότερα επίπεδα γκρελίνης, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει τη διατήρηση του βάρους.
Συγκεκριμένα, μία πρόσφατη ανασκόπηση διαπίστωσε ότι τα επίπεδα γκρελίνης μειώνονται σημαντικά μετά από γαστρεκτομή στο μανίκι. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή ένα μέρος του στομάχου – το γαστρικό βυθό – όπου παράγεται το μεγαλύτερο μέρος της γκρελίνης αφαιρείται πλήρως.
Τα άτομα με ορισμένες παθήσεις υγείας τείνουν επίσης να έχουν αυξημένα επίπεδα γκρελίνης.
Τα άτομα με παχυσαρκία και σύνδρομο Prader-Willi (PWS) έχουν πολύ υψηλά επίπεδα γκρελίνης που κυκλοφορεί, κάτι που μπορεί να παίζει ρόλο στη συνεχή αίσθηση της πείνας και τη δυσκολία ελέγχου του βάρους.
Επιπλέον, τα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto , νευρική ανορεξία , βουλιμία και καχεξία από ασθένεια τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα ορμόνης πείνας.
Τα επίπεδα γκρελίνης μπορεί επίσης να είναι υψηλότερα σε περιόδους στρες. Τα υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης πιστεύεται ότι έχουν μία αγχολυτική επίδραση στο σώμα.
Πώς να αυξήσετε τα επίπεδα γκρελίνης
Αν και τα αυξημένα επίπεδα γκρελίνης συνήθως θεωρούνται δυσμενή και συνδέονται με αυξημένη όρεξη, ορισμένα άτομα μπορεί να ωφεληθούν από υψηλότερα επίπεδα γκρελίνης.
Για παράδειγμα, κάποιος που αγωνίζεται να πάρει βάρος ή με σύνδρομο απώλειας βάρους μπορεί να ωφεληθεί από τις διεγερτικές της όρεξης επιδράσεις της γκρελίνης.
Νεότερες μελέτες υποδεικνύουν ότι η χορήγηση γκρελίνης μπορεί ενδεχομένως να είναι χρήσιμη σε ασθενείς με καρκινική καχεξία, επειδή μπορεί να βοηθήσει στην αναστροφή της απώλειας βάρους και της διάσπασης πρωτεϊνών σε καταβολικές καταστάσεις. Αν και η βραχυπρόθεσμη χορήγηση γκρελίνης φαίνεται να είναι ασφαλής και καλά ανεκτή, χρειαζόμαστε περισσότερες μελέτες για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά της πριν τη συστήσουμε.
Η έρευνα σε ζώα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η κάνναβη αυξάνει την όρεξη διεγείροντας την παραγωγή γκρελίνης φαίνεται επίσης να είναι πολλά υποσχόμενη για να υποστηρίξει τη χρήση της στη θεραπεία της ανορεξίας που προκαλείται από ασθένειες.
Πώς να μειώσετε τα επίπεδα γκρελίνης
Τα επίπεδα γκρελίνης μπορεί να αυξηθούν μετά την απώλεια βάρους. Η μείωση των επιπέδων γκρελίνης στο σώμα μπορεί να βοηθήσει στην μείωση της όρεξης και να αποτρέψει την ανάκτηση βάρους.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η παρακολούθηση των αλλαγών στη γκρελίνη από μόνη της δεν είναι επαρκής για την πρόβλεψη της αύξησης βάρους μετά την απώλεια βάρους στους περισσότερους ανθρώπους. Συμπεριφορικοί, φυσιολογικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στην ανάκτηση βάρους.
Ένα άτομο που θέλει να μειώσει φυσικά τα επίπεδα γκρελίνης μπορεί να θέλει να δοκιμάσει μερικές από τις ακόλουθες παρεμβάσεις:.
Ακολουθήστε μια υγιεινή διατροφή
Τα επίπεδα γκρελίνης των ανθρώπων τείνουν να αυξάνονται όταν κάνουν δίαιτα και δεν τρώνε αρκετές θερμίδες. Η αποφυγή του άδειου στομάχου και η κατανάλωση μιας διατροφής πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της έκκρισης γκρελίνης.
Κοιμηθείτε επαρκώς
Τα κακά πρότυπα ύπνου συνδέονται με αυξημένα επίπεδα γκρελίνης και μειωμένα επίπεδα λεπτίνης, οδηγώντας σε αυξημένη όρεξη και πείνα.
Τρώτε περισσότερη πρωτεΐνη
Η κατανάλωση γευμάτων και σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση του κορεσμού και στη μείωση των επιπέδων γκρελίνης. Στην πραγματικότητα, πολλές μελέτες που σχετίζονται με τα γεύματα έχουν δείξει σημαντικές μειώσεις στην πείνα και αυξημένη πληρότητα μετά από γεύματα πλούσια σε πρωτεΐνη.
Περιορίστε το άγχος
Αν και η εξάλειψη του άγχους είναι σχεδόν αδύνατη, οι μελέτες δείχνουν ότι αυξημένο άγχος και στρες μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα γκρελίνης. Εκτός από το σήμα της πείνας, η γκρελίνη μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Ο ακριβής μηχανισμός παραμένει ασαφής και τα μικτά ευρήματα καθιστούν δύσκολη την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τον ρόλο της γκρελίνης στο στρες.
Ορισμένες μελέτες σε ζώα υποδεικνύουν ότι μπορεί να μειώσει το άγχος και να έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, ενώ άλλες μελέτες προτείνουν ότι μπορεί να προάγει αυτές τις συμπεριφορές.
Η τακτική σωματική δραστηριότητα, ο επαρκής ύπνος και η άσκηση της γιόγκα ή του διαλογισμού μπορούν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση του στρες.
Ασκηση
Η έρευνα σχετικά με την επίδραση της άσκησης στα επίπεδα γκρελίνης παραμένει αντικρουόμενη. Σε μια μελέτη του 2021, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η οξεία άσκηση καταστέλλει την παραγωγή γκρελίνης. Ωστόσο, διαπίστωσαν επίσης ότι τα μακροχρόνια προγράμματα άσκησης μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και να αυξήσουν την παραγωγή γκρελίνης. Ο ακριβής μηχανισμός πίσω από αυτά τα αποτελέσματα παραμένει ασαφής, αλλά οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι πιθανό να οφείλεται στην αυξημένη ανακατανομή της ροής του αίματος και στην απώλεια βάρους από την άσκηση.