Οι αλλαγές συμπεριφοράς είναι ζωτικής σημασίας για την προσαρμογή σε δυναμικά κοινωνικά περιβάλλοντα και για την επιβίωση και τη φυσική κατάσταση μεταξύ των περισσότερων οργανισμών. Τα ορμονικά συστήματα διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην προσαρμοστικότητα.
Η τεστοστερόνη (Τ) αυξάνει την ανταπόκριση σε σεξουαλικά και επιθετικά ερεθίσματα. Αν και οι ανθρώπινες μελέτες δείχνουν ότι η τεστοστερόνη μπορεί να προάγει θετικές κοινωνικές απαντήσεις σε ορισμένα πλαίσια -όπως η προώθηση της κοινωνικής θέσης- η επιρροή του στην προκοινωνική, μη σεξουαλική συμπεριφορά στα ζώα παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη.
Το πώς η τεστοστερόνη επηρεάζει τις προκοινωνικές αποκρίσεις στο ίδιο άτομο σε διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια παραμένει επίσης σε μεγάλο βαθμό άγνωστο.
Πρόσφατα, οι ερευνητές ερεύνησαν πώς η τεστοστερόνη επηρεάζει την προκοινωνική συμπεριφορά σε αρσενικούς Μογγολικούς γερβίλους σε διαφορετικά κοινωνικά πλαίσια.
Βρήκαν ότι τα αποτελέσματα διέφεραν ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο. Διαπίστωσαν επίσης ότι η παραγωγή τεστοστερόνης επηρέαζε τους μηχανισμούς σηματοδότησης της ωκυτοκίνης.
«Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποσαφηνιστεί ο τρόπος με τον οποίο οι νευροδιαμορφωτές που κανονικά τοποθετούμε σε κατηγορίες όπως η «ορμόνη της αγάπης» ή η «ορμόνη της επιθετικότητας» αλληλεπιδρούν για να βελτιστοποιήσουν τον τρόπο πλοήγησης στον κόσμο», δήλωσε η Δρ. Bianca Jones Marlin , επίκουρη καθηγήτρια κυτταρικής έρευνας στο Ινστιτούτο Zuckerman στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε στο Medical News Today .
«Η διερεύνηση της τεστοστερόνης στις συναφείς κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μας δίνει μια εικόνα του τεράστιου ρόλου που μπορούν να παίξουν οι νευροδιαμορφωτές πέρα από αυτές τις ιστορικές ομάδες. Για παράδειγμα, η ικανότητα της τεστοστερόνης να αυξάνει την ωκυτοκίνη μπορεί να είναι ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να μεταβούμε από την επιθετικότητα στην προκοινωνική συμπεριφορά», πρόσθεσε.
«Η επόμενη ερώτηση σε αυτό το πεδίο θα είναι να απαντήσουμε πώς αυτοί οι νευροδιαμορφωτές αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, πώς αυτές οι αλληλεπιδράσεις επηρεάζουν τον εγκέφαλο και πώς αυτές οι επιπτώσεις τελικά επηρεάζουν τις συμπεριφορές του ζώου», σημείωσε.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society B.
Η ποσότητα τεστοστερόνης μπορεί να είναι καθοριστική
Οι μογγολικοί γερβίλοι είναι μονογαμικά ζώα που είναι γνωστό ότι σχηματίζουν δια βίου δεσμούς ζευγαριού. Για τη μελέτη, οι ερευνητές απέκτησαν 14 ενήλικους αρσενικούς γερβίλους και 14 θηλυκούς γερβίλους.
Αφού τα συνδύασαν μεταξύ τους και εξασφάλισαν τη δημιουργία δεσμών ζευγαριού, έκαναν ένεση στους αρσενικούς γερβίλους είτε με τεστοστερόνη είτε με αλατούχο διάλυμα εικονικού φαρμάκου.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι μέσα σε 30 λεπτά, οι ενέσεις τεστοστερόνης αύξησαν τη συμπεριφορά «αγκαλιάς» σε σύγκριση με τους γερβίλους που έλαβαν το αλατούχο διάλυμα.
Παρατήρησαν περαιτέρω ότι η τεστοστερόνη προώθησε μη σεξουαλικές προκοινωνικές αντιδράσεις στις γυναίκες συντρόφους, καθώς δεν παρατήρησαν κανένα ανέβασμα ή «πατώντας το πόδι», το οποίο συνήθως εμφανίζεται όταν μια γυναίκα είναι σεξουαλικά δεκτική.
Οι αρσενικοί γερβίλοι στους οποίους έγινε ένεση τεστοστερόνης εμφάνισαν επίσης περισσότερη δραστηριότητα ωκυτοκίνης στον εγκέφαλό τους ενώ αλληλεπιδρούσαν με τους συντρόφους τους από τους αρσενικούς στους οποίους έγινε ένεση φυσιολογικού ορού.
Μια εβδομάδα αργότερα, οι ερευνητές έβγαλαν θηλυκά από τα κλουβιά και παρατήρησαν πώς συμπεριφέρονταν τα αρσενικά όταν ήρθαν αντιμέτωποι με έναν άνδρα εισβολέα.
Όταν έρχονται αντιμέτωποι με έναν εισβολέα, οι αρσενικοί γερβίλοι συνήθως τους κυνηγούν ή τους αποφεύγουν. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι αρσενικοί γερβίλοι στους οποίους έγινε ένεση τεστοστερόνης έγιναν «φιλικοί» με τους εισβολείς.
Ωστόσο, όταν τους ενέθηκε μια δεύτερη δόση τεστοστερόνης, έγιναν ξαφνικά πιο επιθετικοί.
Γιατί η τεστοστερόνη επηρεάζει τη συμπεριφορά
Όταν ρωτήθηκε πώς η τεστοστερόνη μπορεί να ενισχύσει τη συμπεριφορά που ταιριάζει στο πλαίσιο, ο Δρ Aubrey Kelly , επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Emory, και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, είπε ότι ενώ απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την κατανόηση των βιολογικών υποστρωμάτων, υπάρχουν αρκετές πιθανές εξηγήσεις.
«η τεστοστερόνη θα μπορούσε να κάνει τα άτομα πιο συνειδητοποιημένα για το άμεσο περιβάλλον τους δρώντας σε χημικές ουσίες στον εγκέφαλο [όπως] η ωκυτοκίνη που είναι γνωστό ότι ενισχύουν την προσοχή στα κοινωνικά σημάδια. Γενικά, οι ορμόνες μπορούν να λειτουργήσουν ως ενισχυτές κατάστασης – σε αυτήν την περίπτωση, η τεστοστερόνη μπορεί να ενισχύσει οποιεσδήποτε συμπεριφορές μπορεί να είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε ορισμένες περιπτώσεις.
— Δρ Aubrey Kelly
«η τεστοστερόνη μπορεί επίσης να ενισχύσει τις συναισθηματικές αποκρίσεις, έτσι ώστε να μπορεί να ενισχύσει οποιαδήποτε συναισθηματική απόκριση μπορεί να είναι πιο κατάλληλη για μια δεδομένη κατάσταση. Για παράδειγμα, ο καρδιακός ρυθμός είναι γνωστό ότι αυξάνεται ως απόκριση σε συναισθηματικά ερεθίσματα και γνωρίζουμε ότι το T μπορεί να ενισχύσει τις αποκρίσεις του καρδιακού ρυθμού σε αυτά τα ερεθίσματα», σημείωσε ο Δρ Kelly.
«Ας υποθέσουμε ότι δεν έχετε δει κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο για λίγο, και όταν συναντηθείτε ξανά μαζί του, ο καρδιακός σας ρυθμός αυξάνεται όταν το βλέπετε και έχετε μια συναισθηματική ανταπόκριση. Η τεστοστερόνη μπορεί να αυξάνεται [ταυτόχρονα] και μπορεί να κάνει αυτή τη φυσιολογική και συναισθηματική απόκριση ισχυρότερη», πρόσθεσε.
Όταν τέθηκε η ίδια ερώτηση, ο Δρ Roberto Refinetti , καθηγητής ψυχολογίας και πρόεδρος τμήματος στο Πανεπιστήμιο της Νέας Ορλεάνης, ο οποίος επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε :
«Παρόλο που η τεστοστερόνη είναι γνωστό ότι προκαλεί ανταγωνιστική συμπεριφορά, θα μπορούσε να είναι πιο ακριβές να πούμε ότι προκαλεί συγκεκριμένη συμπεριφορά για τον άνδρα, με τη συγκεκριμένη για τον άνδρα συμπεριφορά συχνά – αλλά όχι πάντα – να είναι ανταγωνιστική συμπεριφορά».
«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμη και οι νευροδιαβιβαστές, [των οποίων οι δράσεις είναι γενικά πιο συγκεκριμένες από τις ορμόνες], δεν είναι εγκλωβισμένοι σε συγκεκριμένες συμπεριφορές. Μπορούν να δράσουν σε διαφορετικά κυκλώματα του εγκεφάλου με διαφορετικούς τρόπους. Η τεστοστερόνη δεν είναι μια ουσία που δρα μαγικά σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου για να προκαλέσει επιθετικότητα. Η δράση του είναι πιο σύνθετη ή «εξαρτώμενη από το πλαίσιο».
— Δρ. Roberto Refinetti