Το καλοκαίρι σηματοδοτεί μια περίοδο ξεγνοιασιάς και ανεμελιάς, που ενίοτε συνοδεύεται από αύξηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ). Μεταξύ άλλων, οι σεξουαλικές συμπεριφορές υψηλού ρίσκου σε συνδυασμό με τη συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων ευνοούν την εξάπλωση των κονδυλωμάτων. Πόσο ενημερωμένοι είμαστε για τους τρόπους μετάδοσης των κονδυλωμάτων και τις πιθανές επιπλοκές μιας εμμένουσας λοίμωξης;
Διαβάστε στις γραμμές που ακολουθούν δέκα αλήθειες που πρέπει να γνωρίζετε για το θέμα και προφυλάξτε τον εαυτό σας.
- Οι HPV λοιμώξεις είναι πολύ συχνότερες από ό,τι πιστεύετε.Μάλιστα, η συντριπτική πλειοψηφία των σεξουαλικά ενεργών ανδρών και γυναικών θα μολυνθούν από τον HPV τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής τους. Πιο συχνά, εμφανίζεται σε έφηβες και νεαρές ενήλικες λίγο μετά την έναρξη της σεξουαλική ζωής, καθώς και σε ανοσοκατασταλμένα άτομα, όπως αυτά που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία (π.χ. χρόνια λήψη κορτιζόνης κλπ).
- Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι HPV. Συγκεκριμένα, έχουν βρεθεί παραπάνω από 100 διαφορετικά στελέχη, ενώ περίπου 40 από αυτά προσβάλλουν το γυναικείο γεννητικό σύστημα. Οι κυριότεροι τύποι που ενοχοποιούνται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι ο 16 και 18. Από την άλλη πλευρά, τα οξυτενή κονδυλώματα του εξωτερικών γεννητικών οργάνων προκαλούνται συνήθως από τους 6 και 11.
- Μεταδίδεται με όλους τους τρόπους σεξουαλικής επαφής. Ο HPV μεταδίδεται με την επαφή του δέρματος και των βλεννογόνων και, επομένως, δεν προϋποθέτει την κολπική διείσδυση. Η πρωκτική επαφή, η στοματογεννητική επαφή, η χρήση δακτύλων ή μολυσμένων αντικειμένων αποτελούν επιπλέον παράγοντες μετάδοσης του ιού. Τονίζεται πως η χρήση του προφυλακτικού δεν αποκλείει τη μετάδοση του ιού, όταν η μολυσμένη περιοχή του δέρματος δεν καλύπτεται από αυτό. Παρ’όλα αυτά, πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται γιατί προστατεύει και από άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
- Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εμφανίζονται κλινικές εκδηλώσεις.Συνεπώς, αν τυχόν έχετε μολυνθεί, πιθανόν να μην το μάθετε ποτέ. Η εμφάνιση των κλινικών εκδηλώσεων εξαρτάται από τον τύπο του HPV και την κατάσταση του ανοσοποιητικού σας συστήματος. Έτσι, δυστυχώς, οι ασυμπτωματικοί φορείς μπορεί να μεταδίδουν τον HPV, χωρίς να το γνωρίζουν. Περαιτέρω, είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζετε με ακρίβεια τη χρονική στιγμή, καθώς και το σύντροφο από τον οποίο μολυνθήκατε.
- Ο οργανισμός σας μπορεί να καταπολεμήσει αποτελεσματικά τον HPV. Αυτό εξαρτάται και πάλι από το στέλεχος, την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος και το ιϊκό φορτίο, στο οποίο έχετε εκτεθεί. Στο 90% σχεδόν των περιπτώσεων, ένας υγιής οργανισμός είναι ικανός να εξουδετερώσει τον ιό μέσα σε δύο χρόνια από τη μόλυνση. Αν ο οργανισμός σας δεν τα καταφέρει, είναι πολύ πιθανό να εμφανίσετε κάποιες από τις εκδηλώσεις του ιού (π.χ. αλλοιώσεις στο PAP test), οπότε η παρακολούθηση από ειδικό Ιατρό κρίνεται απαραίτητη.
- Η έγκαιρη διάγνωση προλαμβάνει τον καρκίνο. Η εμμένουσα λοίμωξη από επιθετικούς τύπους του ιού HPV μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο μετά από 10-15 χρόνια κατά μέσο όρο, αν αμείνει χωρίς θεραπεία. Επομένως, ο μόνος τρόπος να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα είναι μέσω της τακτικής γυναικολογικής εξέτασης με PAP test, HPV test και, εφόσον απαιτείται, κολποσκόπηση. Το PAP test είναι ικανό να ανιχνεύσει προκαρκινικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από τον HPV έγκαιρα. Από την άλλη πλευρά, το HPV test εντοπίζει την ενεργή λοίμωξη από επιθετικούς τύπους του ιού, ακόμη και πριν εμφανιστούν κυτταρικές βλάβες.
- Δεν υπάρχει προληπτικός έλεγχος για τους άνδρες.Η μόλυνση με τον HPV είναι τόσο συχνή στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες. Ωστόσο, είναι λιγότερο πιθανό ο ιός να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο γεννητικό σύστημα του άνδρα και να εξελιχθεί σε καρκίνο. Στην περίπτωση που εμφανιστούν βλάβες ή οξυτενή κονδυλώματα, οι άνδρες πρέπει να υποβάλλονται σε εξέταση από τους Ιατρούς των αντίστοιχων ειδικοτήτων. Δυστυχώς, όπως και στις γυναίκες, οι άνδρες που έχουν μολυνθεί και δεν έχουν εμφανείς βλάβες μπορούν χωρίς τη θέλησή τους να μεταδώσουν τον HPV στις συντρόφους τους.
- Ο HPV προκαλεί καρκίνο και σε άλλα σημεία του σώματος.Εκτός από τον καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας, ο HPV μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του κόλπου, του αιδοίου, του πρωκτού, της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας και του πέους. Όπως και στον τράχηλο,η μόλυνση με τον HPV στα υπόλοιπα σημεία του σώματος δεν προκαλεί συνήθως συμπτώματα, ενώ, αν δεν αντιμετωπιστεί από το ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να οδηγήσει σε προκαρκινικές βλάβες και καρκίνο.
- Δεν υπάρχει θεραπεία που να εκριζώνει τον HPV. Σε πολλές περιπτώσεις, παρακολουθείται η πορεία της μόλυνσης μέχρι ο οργανισμός να καταπολεμήσει τον ιό. Αν ο Ιατρός χρειαστεί να παρέμβει, τότε οι διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές στοχεύουν στην αφαίρεση των βλαβών και στη μείωση του ιϊκού φορτίου, ώστε να μπορεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα να υπερισχύσει του ιού. Ανάλογα με την εντόπιση και το είδος τους, οι προκαρκινικές αλλοιώσεις μπορούν συνήθως να αντιμετωπιστούν με κωνοειδή εκτομή (LEEP), χρήση laser και κρυοθεραπεία.
- Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.Ο εμβολιασμός έναντι του HPV προστατεύει από τους κυριότερους τύπους που προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και οξυτενή κονδυλώματα. Το πιο σύγχρονο εμβόλιο είναι το Gardasil-9 και παρέχει προστασία έναντι εννέα διαφορετικών τύπων HPV. Στη χώρα μας η χρήση του εμβολίου έχει εγκριθεί για τα κορίτσια ηλικίας 9-26 ετών, ενώ στις ΗΠΑ χορηγείται μέχρι και την ηλικία των 45 ετών. Πρόσφατα και ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών του εξωτερικού, ο εμβολιασμός παρέχεται στην Ελλάδα και στα αγόρια ηλικίας 9-18 ετών. Ιδανικά, πάντως, το εμβόλιο συστήνεται να χορηγείται πριν από την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.Ο εμβολιασμός προστατεύει από τους συχνότερους, αλλά όχι από όλους τους τύπους του HPV, και δεν έχει θεραπευτική δράση στην περίπτωση ενεργής HPV λοίμωξης. Επομένως, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό, δεν θα πρέπει να αμελείται ο τακτικός γυναικολογικός έλεγχος.
Ευχαριστούμε θερμά τον Χειρουργό Γυναικολόγο, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ογκολογία, Δρ. Βασίλειο Σιούλα για τις επιστημονικές πληροφορίες.
Ο Βασίλειος Σιούλας, έχει εξειδικευτεί στη Γυναικολογική Ογκολογία στο διεθνούς φήμης Memorial Sloan Kettering Cancer Center της Νέας Υόρκης, ενώ έχει αποφοιτήσει και από το Surgical Leadership Program της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard (ΗΠΑ). Σήμερα, είναι Διευθυντής της Α΄ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ.