Ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν λόγω της πανδημίας COVID-19 θα μπορούσε να είναι περίπου τρεις φορές υψηλότερος από ό,τι υποδηλώνουν τα επίσημα στοιχεία, σύμφωνα με μια νέα ανάλυση.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 10 Μαρτίου στο The Lancet , λέει ότι ο πραγματικός αριθμός των ζωών που χάθηκαν από την πανδημία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 ήταν κοντά στα 18 εκατομμύρια. Αυτό ξεπερνά κατά πολύ τους 5,9 εκατομμύρια θανάτους που σύμφωνα με τη μελέτη αναφέρθηκαν σε διάφορες επίσημες πηγές για την ίδια περίοδο.
Η διαφορά οφείλεται σε σημαντικές υπομετρήσεις στα επίσημα στατιστικά στοιχεία, λόγω της καθυστερημένης και ελλιπούς υποβολής εκθέσεων και της έλλειψης στοιχείων σε δεκάδες χώρες.
Η απώλεια ανθρώπινων ζωών «είναι πολύ υψηλότερη από ό,τι απλώς εκτιμάται από τους αναφερόμενους θανάτους από COVID-19 στις περισσότερες χώρες», λέει ο συν-συγγραφέας της μελέτης Haidong Wang, δημογράφος και ειδικός σε θέματα υγείας πληθυσμού στο Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας (IHME) στο Σιάτλ, Ουάσιγκτον. «Η κατανόηση του πραγματικού αριθμού θανάτων από την πανδημία είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων για τη δημόσια υγεία».
Ζοφερές στατιστικές
Για την εκτίμηση των θανάτων από τον COVID-19, η μελέτη IHME χρησιμοποιεί ένα μέτρο που ονομάζεται υπερβάλουσα θνησιμότητα (excess mortality) το οποίο είναι ένα εργαλείο για να ξεπεραστούν οι διαφορές στους τρόπους με τους οποίους οι χώρες εντοπίζουν και καταγράφουν τους θανάτους από τον ιό.
Οι ερευνητές υπολογίζουν την υπερβάλουσα θνησιμότητα, συγκρίνοντας τους συνολικούς θανάτους που αναφέρθηκαν σε μια περιοχή ή χώρα, από όλες τις αιτίες, με τον αριθμό των θανάτων που θα αναμένονταν δεδομένων των τάσεων των τελευταίων ετών.
Ο Wang, τονίζει όμως ότι οι εκτιμήσεις περιλαμβάνουν και θανάτους από άλλες αιτίες. Απαιτείται περισσότερη έρευνα, λέει, για να διαχωριστούν οι θάνατοι που προκαλούνται άμεσα από τον COVID-19 από εκείνους που είναι τα έμμεσα αποτελέσματα της πανδημίας, όπως εκείνοι των ανθρώπων που δεν είχαν COVID-19 και πέθαναν λόγω ανεπαρκούς ιατρικής περίθαλψης σε κατακλυσμένα νοσοκομεία .
Η ομάδα του IHME συνέλεξε δεδομένα για θανάτους από όλες τις αιτίες σε 74 χώρες και περιοχές. Για χώρες που δεν παράγουν τέτοια δεδομένα, οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν ένα στατιστικό μοντέλο για να παράγουν εκτιμήσεις θνησιμότητας.
Η ανάλυση της ομάδας δείχνει ότι αν και οι αναφερόμενοι θάνατοι από τον COVID-19 ανήλθαν συνολικά σε 5,9 εκατομμύρια μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2020 και 31ης Δεκεμβρίου 2021, οι υπερβάλλοντες θάνατοι παγκοσμίως λόγω της πανδημίας για εκείνη την περίοδο ενδέχεται να έφτασαν τα 18,2 εκατομμύρια.
Τα υψηλότερα εκτιμώμενα ποσοστά υπερβολικών θανάτων ήταν στις Άνδεις Λατινική Αμερική (512 ανά 100.000 πληθυσμού), στην ανατολική Ευρώπη (345 ανά 100.000), στην κεντρική Ευρώπη (316 ανά 100.000), στη νότια υποσαχάρια Αφρική (309 ανά 100.000) και στην κεντρική Λατινική Αμερική. (274 ανά 100.000).
Ο Wang λέει ότι τα αποτελέσματα της ομάδας του είναι χρήσιμα επειδή επιτρέπουν στους ερευνητές να συγκρίνουν χώρες και περιοχές που ανταποκρίθηκαν στην εξάπλωση του SARS-CoV-2 με διαφορετικούς τρόπους.
Οι αμφισβητούμενοι θάνατοι μετράνε
Άλλοι ερευνητές στο πεδίο έχουν επικρίνει στο παρελθόν τις εκτιμήσεις θανάτου από COVID-19 που παράγονται από το IHME, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμφανίζονται στον ιστότοπό του.
Ο Ariel Karlinsky, οικονομολόγος στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ στο Ισραήλ, ο οποίος έχει εργαστεί σε εκτιμήσεις υπερβάλοντων θανάτων, λέει ότι η κεντρική εκτίμηση της νέας μελέτης στα 18 εκατομμύρια είναι λογική, αλλά ότι ορισμένοι από τους αριθμούς του IHME για υπερβολικούς θανάτους σε μεμονωμένες χώρες είναι σημαντικά υψηλότεροι- σε σχέση με άλλες εκτιμήσεις.
Το μοντέλο IHME περιέχει μερικά «περίεργα χαρακτηριστικά», προσθέτει ο Jonathan Wakefield, στατιστικολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ. Η προσέγγιση του IHME τον οδηγεί να αμφιβάλλει για την εγκυρότητα των διαστημάτων αβεβαιότητας και άλλων στατιστικών χαρακτηριστικών της μοντελοποίησης.
Διαφορετικά μοντέλα και τεχνικές θα παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα χωρών και επίπεδα αβεβαιότητας, απαντά ο Wang. Για παράδειγμα, το μοντέλο IHME χρησιμοποιεί 15 μεταβλητές για να εκτιμήσει τους υπερβολικούς θανάτους μιας χώρας, ενώ το μοντέλο του Economist χρησιμοποιεί περισσότερες από 100.
Πηγή Nature