Ως σακχαρώδης διαβήτης κύησης ορίζεται η οποιουδήποτε βαθμού διαταραχή στην ανοχή της γλυκόζης που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην εγκυμοσύνη. Ο σακχαρώδης διαβήτης κύησης εμφανίζεται γενικά σε ποσοστό 4-8% των κυήσεων, ενώ ορισμένες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο να τον παρουσιάσουν!
Γράφει ο Γεώργιος Π. Παναγάκης MD,M.Sc,Ph.Dc, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Πλωτάρχης Ιατρός Πολεμικού Ναυτικού, Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Παράγοντες κινδύνου
- Ηλικία άνω των 25 και κυρίως άνω των 35 ετών
- Παχυσαρκία ή υπέρβαρη γυναίκα προ κύησης: οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν 4πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη κύησης
- Υπερβολική αύξηση βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης
- Ιστορικό προηγούμενης κύησης με διαβήτη
- Ιστορικό κύησης με νεογνό άνω των 4 κιλών
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
- Οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή διαβήτη κύησης
Διάγνωση
Σε κάθε έγκυο θα πρέπει κατά την 1η επίσκεψη (αρχή 1ου τριμήνου) στο μαιευτήρα να γίνεται έλεγχος για σακχαρώδη διαβήτη. Είναι απλός και γίνεται με αιμοληψία. Όσον αφορά τα αποτελέσματα:
–αν η γλυκόζη νηστείας είναι <92mg/dl , το αποτέλεσμα θεωρείται φυσιολογικό και η έγκυος πραγματοποιεί την 24η-28η εβδομάδα κύησης την προβλεπόμενη καμπύλη σακχάρου
–αν η γλυκόζη νηστείας είναι 92-125 mg/dl το αποτέλεσμα συνηγορεί υπέρ διαβήτη κύησης
–αν η γλυκόζη νηστείας είναι ³126mg/dl γίνεται επανάληψη την επόμενη ημέρα και αν παραμένει τίθεται η διάγνωση προυπάρχοντα σακχαρώδη κύησης
–αν η γλυκόζη νηστείας είναι >200mg/dl τίθεται η διάγνωση προυπάρχοντα διαβήτη κύησης
Στις 3 τελευταίες περιπτώσεις η έγκυος παραπέμπεται σε εξειδικευμένο ενδοκρινόλο για παράλληλη παρακολούθηση και ρύθμιση των τιμών της γλυκόζης τόσο στη διάρκεια της κύησης όσο και στον τοκετό.
–στην 24η-28η εβδομάδα κύησης συστήνεται η διενέργεια της καμπύλης σακχάρου στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου.
Η καμπύλη σακχάρου είναι δύωρη και λαμβάνοτναι 3 αιμοληψίες (ώρα 0’ , 60’ μετά τη λήψη από του στόματος 75g γλυκόζης, 120’ μετά τη λήψη από του στόματος 75g γλυκόζης)
Φυσιολογικές τιμές:
-0’ <92mg/dl
-60’ <180mg/dl
-120’ <153mg/dl
Οποιαδήποτε και από αυτές της τιμές να είναι πάνω από το όριο, τίθεται η διάγνωση σακχαρώδη διαβήτη κύησης και η έγκυος απευθύνεται σε ενδοκρινολόγο για περαιτέρω ρύθμιση.
Σε περίπτωση που υπάρχει μακροσωμία εμβρύου στις 30w-34w συστήνεται εκ νεόυ διενέργεια καμπύλης σακχάρου ακόμα και αν η προηγούμενη ήταν φυσιολογική!!
Επιπλοκές Σακχαρώδη διαβήτη κύησης
Μητέρα
- Προεκλαμψία
- Πρόωρος τοκετός
- Επεμβατικός τοκετός
- Καισαρική τομή
- Υδράμνιο
- Αιμορραγία μετά τον τοκετό
- Λοίμωξη
- Επανεμφάνιση σδ κύησης σε επόμενη κύηση
- Εξέλιξη σε σδ ιι στο μέλλον
Έμβρυο
- Δυστοκία όμων
- Πρόωρος τοκετός
- Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας
- Υπογλυκαιμία
- Ίκτερος
- Κάταγμα κλείδας
- Νεογνική ασφυξία
- Παράλυση νεύρου
- Υποξική ισχαιμική εγκεφαλοπάθεια
- Εμβυικός,νεογνικός θάνατος
- Ανάπτυξη ΣΔ τύπου ΙΙ
- Παχυσαρκία
- Μεταβολικό σύνδρομο
Παρακολούθηση εμβρύου
Στο 1ο τρίμηνο εκτός από τον αρχικό υπέρηχο επιβεβαίωσης της κύησης συστήνεται υπερηχογράφημα προγεννητικού ελέγχου (11+0 έως 13+6 εβδομάδα κύησης, αυχανική διαφάνεια), όπως σε όλες της κυήσεις. Είναι σημαντικός ο προσδιορισμός του crl, προκειμένου να καθορισθεί η ακριβής ηλικία κύησης και να αποφευχθούν λανθασμένες εκτιμήσεις μακροσωμίας ή επιβράδυνσης της ενδομήτριας ανάπτυξης αργότερα!!!
Στο 2ο τρίμηνο συστήνεται το απαραίτητο υπερηχογράφημα (β-επιπέδου) με το οποίο ελέγχεται πλήρως η ανατομία του εμβρύου
Στο τρίτο τρίμηνο θα πρέπει από την 28η εβδομάδα και για κάθε περίπου 3 εβδομάδες να γίνεται υπερηχογραφικός έλεγχος για εκτίμηση βάρους εμβρύου, πλακούντα και ποσότητας αμνιακού υγρού. Αυτό εφόσον ρυθμίζεται ο ΣΔ σωστά με διατροφή και δεν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου στην κύηση.
Αν η σωστή ρύθμιση του ΣΔ γίνεται με τη βοήθεια ινσουλίνης , είναι απαραίτητος ο έλεγχος αυτός να γίνεται κάθε 2 εβδομάδες.
Πέραν των ανωτέρω, καλό είναι στην 38η εβδομάδα κύησης να εκτιμάται το βάρος του εμβρύου για να εκτιμηθεί τυχόν μακροσωμία του εμβρύου!
Σημαντικά εργαλεία στην παρακολούθηση της κατάστασης του εμβρύου είναι το καρδιοτοκογράφημα ηρεμίας (non-stress test – νsτ), ο προσδιορισμός της ποσότητας του αμνιακού υγρού, το βιοφυσικό προφίλ του εμβρύου (biophysical profile – bpp), η καταγραφή των εμβρυϊκών κινήσεων από τη μητέρα ή συνδυασμός αυτών.
Σε έγκυες με ΣΔ κύησης που ρυθμίζεται σωστά με διατροφή καλό είναι αυτά να πραγματοποιούνται από την 34η εβδομάδα, ενώ σε όσες ρυθμίζεται με ινσουλίνη από την 32η. Αν τώρα δεν έχει επιτευχθεί ρύθμιση του ΣΔ, οι ενέργειες αυτές πραγματοποιούνται και πριν τις 32 εβδομάδες κύησης.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι κάθε κύηση είναι ξεχωριστή η συχνότητα ελέγχου εξατομικεύεται και σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει ο μαιευτήρας της!
Τοκετός
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης κύησης από μόνος του δεν αποτελεί ένδειξη καισαρικής τομής παρά μόνο όταν το έμβρυο ξεπερνά τα 4500g.
Παρ΄όλάυτά ο τρόπος διεκπεραίωσης του τοκετού ενός μακροσωμικού μωρού εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και τον τελευταίο λόγο τον έχει ο θεράπων μαιευτήρας.
Σίγουρα συστήνεται τοκετός σε οργανωμένο μαιευτήριο!!
Σε γυναίκες με ρυθμισμένο ΣΔ κύησης με διατροφή συστήνεται πρόκληση τοκετού στις 40w , ενώ σε όσες το ρυθμίζουν με ινσουλίνη στις 39w (αν δεν υπάρξει αυτόματη έναρξη τοκετού πριν).
Κατά τη διάρκεια του τοκετού, οι επίτοκες που λαμβάνουν ινσουλίνη, θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα κάθε 2 ώρες (επιθυμητές τιμές (80-140mg/dl) ενώ μετά τη γέννα διακόπτεται η χορήγηση ινσουλίνης και μετρώνται τα επίπεδα γλυκόζης κάθε πρωί για δυο 24ωρα.
Ο θηλασμός φυσικά ενθαρρύνεται, αφού δεν υπάρχει καμία απολύτως αντένδειξη!
Λοχεία
Μετά την έξοδο από το μαιευτήριο πραγματοποιείται καμπύλη σακχάρου με 75 g γλυκόζης σε τρεις (3) μήνες σε γυναίκες με ιστορικό ΣΔ κύησης , η οποία αν είναι φυσιολογική επαναλαμβάνεται σε 1 εως 3 χρόνια αναλόγως της οδηγίας του ενδοκρινολόγου!
Κλείνοντας πρέπει να τονίσουμε ότι μια σωστή και προσεκτική παρακολούθηση της εγκυμοσύνης καθώς και η συμμόρφωση με τις οδηγίες των θεραπόντων μπορούν να μας βοηθήσουν να έχουμε ένα πολύ καλό περιγεννητικό αποτέλεσμα στην που δεν είναι άλλο από ένα υγιέστατο μωρό στην αγκαλιά μιας χαρούμενης μητέρας!