Οι ερευνητές σχεδίασαν μια εξέταση αίματος για καρκίνο που εξετάζει τη μεθυλίωση του DNA χωρίς κύτταρα. Μια μεγάλης κλίμακας δοκιμή βρίσκεται σε εξέλιξη για να προσδιοριστεί πώς το τεστ Gallieri, όπως είναι γνωστό, επηρεάζει το χρόνο μέχρι τη διάγνωση του καρκίνου. Μερικά αποτελέσματα από τη δοκιμή παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε συνέδριο. Εμφανίζουν υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών αλλά χαμηλό ποσοστό ψευδώς αρνητικών.
Όσο νωρίτερα ανιχνεύεται ο καρκίνος, τόσο πιο θεραπεύσιμος είναι και τόσο περισσότερο αναμένεται να επιβιώσουν οι άνθρωποι.
Μια νέα εξέταση αίματος μπορεί να ανιχνεύσει δεκάδες τύπους καρκίνου, ακόμη και ορισμένους που κατά τα άλλα είναι δύσκολο να εντοπιστούν. Είναι όμως τόσο επαναστατικό όσο μπορεί να φαίνεται;
Εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου έχουν αναπτυχθεί για τη βελτίωση της ανίχνευσης του καρκίνου πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, αλλά δεν είναι διαθέσιμα για όλους τους καρκίνους.
Υπάρχει επίσης κάποια διαμάχη σχετικά με το εάν τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου εντοπίζουν ή όχι αρκετές περιπτώσεις καρκίνου ώστε να είναι αξιόλογες και εάν έχουν πάρα πολλά ψευδώς θετικά αποτελέσματα σε υγιείς ανθρώπους.
Πολλά τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου καρκίνου έχουν σχεδιαστεί για την αναζήτηση όγκου σε ένα συγκεκριμένο όργανο, όπως ο καρκίνος του μαστού. Ορισμένες εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου αναζητούν επίσης έναν συγκεκριμένο καρκινικό δείκτη από ένα συγκεκριμένο όργανο — αυτό συμβαίνει με το ειδικό για τον προστάτη αντιγόνο που χρησιμοποιείται σε προσυμπτωματικός έλεγχος καρκίνου του προστάτη.
Τα κύτταρα γίνονται καρκινικά όταν συμβαίνουν γενετικές μεταλλάξεις και αλλάζουν την έκφραση των γονιδίων που σχετίζονται με την επισκευή του DNA, την κυτταρική διαίρεση ή τον θάνατο, και προκαλούν ανεξέλεγκτη ανάπτυξη, οδηγώντας σε όγκο.
Το DNA σε όλα τα ανθρώπινα κύτταρα περιέχει μόρια που ονομάζονται ομάδες μεθυλίου, τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο μεταγραφής και μετάφρασης του DNA. Στα καρκινικά κύτταρα, αυτά είναι συχνά διαφορετικά και συμβάλλουν στην αλλαγή της γονιδιακής έκφρασης του κυττάρου.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης το 1948 ότι όλα τα ανθρώπινα κύτταρα – τόσο καρκινικά όσο και υγιή – ρίχνουν αυτό που ονομάζεται DNA χωρίς κύτταρα στην κυκλοφορία του αίματος. Οι αιματολογικές εξετάσεις που χρησιμοποιούν DNA χωρίς κύτταρα χρησιμοποιούνται ήδη σε μη επεμβατικές προγεννητικές εξετάσεις για να προσδιοριστεί εάν ένα έμβρυο είναι αρσενικό ή θηλυκό, τον τύπο αίματος του ή ακόμα και αν έχει γενετική ή χρωμοσωμική πάθηση.
Η χρήση αυτών των τεστ από εγκύους επισήμανε την πιθανή χρήση αιματολογικών εξετάσεων DNA χωρίς κύτταρα για την ανίχνευση καρκίνου όταν εντοπίστηκαν ορισμένες ανωμαλίες που αποδείχθηκαν ότι ήταν καρκίνος στη μητέρα .
Ανάπτυξη του τεστ Gallieri
Η αναζήτηση άρχισε να αναπτύσσει μια εξέταση αίματος που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου για περισσότερους τύπους καρκίνου χρησιμοποιώντας DNA χωρίς κύτταρα.
Μετά από αρκετά χρόνια ανάπτυξης του τεστ Gallieri από την εταιρεία GRAIL, το 2019, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έλαβε την ονομασία Breakthrough Device για τη δοκιμή που εξέταζε τη μεθυλίωση του DNA χωρίς κύτταρα στο αίμα.
Το επόμενο έτος, η εταιρεία ανακοίνωσε τα σχέδιά της να ξεκινήσει τη δοκιμή PATHFINDER τον Φεβρουάριο του 2020 για να αξιολογήσει τον αντίκτυπο που είχε το τεστ έγκαιρα στη διάγνωση σε άτομα με καρκίνο, παράλληλα με την Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η δοκιμή έχει πλέον εγγεγραμμένους πάνω από 140.000 άτομα και η εταιρεία αναμένει να ολοκληρώσει τη δοκιμή το 2026, με ενδιάμεσα αποτελέσματα να αναμένονται το 2024.
Αυτή την εβδομάδα η εταιρεία αποκάλυψε ορισμένα αποτελέσματα από 6.662 άτομα στη μελέτη PATHFINDER στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO) 2022 στο Παρίσι της Γαλλίας.
Το τεστ Galleri
Ως μέρος της ανάπτυξης του τεστ Galleri, η μεθυλίωση σε DNA χωρίς κύτταρα που βρέθηκε σε δείγματα αίματος αναλύθηκε με τη χρήση μηχανικής μάθησης για τον εντοπισμό προτύπων που σχετίζονται με τον καρκίνο και ακόμη και από ποιον καρκίνο οργάνων ή ιστών προέρχεται.
Το τεστ λειτουργεί με την αλληλούχιση της μεθυλίωσης σε κάθε βάση DNA σε ολόκληρο το γονιδίωμα. Τα δεδομένα που βρέθηκαν στη συνέχεια αναλύονται χρησιμοποιώντας αλγόριθμους που παράγονται από μηχανική μάθηση για να προσδιοριστεί εάν υπάρχει καρκινικό DNA και από πού προέρχεται.
Η δοκιμή PATHFINDER έχει σχεδιαστεί για να αξιολογήσει εάν το τεστ Gallieri επιταχύνει τη διάγνωση του καρκίνου. Στο δείγμα 6.662 ατόμων άνω των 50 ετών, οι εξετάσεις αίματος εντόπισαν καρκίνο σε 92 συμμετέχοντες και τελικά επιβεβαίωσαν 11 τύπους καρκίνου σε 35 συμμετέχοντες.
Σχεδόν οι μισοί – το 48% των καρκίνων – ήταν σε πρώιμο στάδιο, είτε στο στάδιο Ι είτε στο ΙΙ, όταν ανακαλύφθηκαν. Περίπου το 71% ήταν καρκίνοι που δεν διαθέτουν επί του παρόντος προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του ήπατος, του λεπτού εντέρου, της μήτρας, του παγκρέατος, των οστών, της κεφαλής και του τραχήλου.
Άλλοι καρκίνοι που εντοπίστηκαν περιελάμβαναν λεμφώματα Hodgkin και non-Hodgkin, στοματοφαρυγγικά, ενδοηπατικά χοληφόρα, πνεύμονα, ωοθήκες, πλασματοκυτταρικό μυέλωμα και πλασματοκυτταρικές διαταραχές.
Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες που είχαν ανιχνευθεί καρκίνος χρησιμοποιώντας το τεστ υποβλήθηκαν σε απεικονιστικές διαδικασίες, όπως σαρώσεις ή μαγνητικές τομογραφίες, για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση καρκίνου. Όσοι είχαν αληθινές διαγνώσεις καρκίνου υποβλήθηκαν επίσης σε πιο επεμβατικές διαδικασίες, όπως βιοψίες για να επιβεβαιώσουν τον καρκίνο τους, μαζί με το 30% των συμμετεχόντων που είχαν ψευδώς θετικά αποτελέσματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χρόνος που χρειάστηκε για να επιβεβαιωθεί η έλλειψη καρκίνου μετά από ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα ήταν μεγαλύτερος από ό,τι μετά από ένα αληθινό θετικό αποτέλεσμα.
Λίγοι καρκίνοι δεν εντοπίστηκαν από το τεστ, με ψευδώς αρνητικό ποσοστό μικρότερο από 1%. Αυτό σημαίνει ότι το τεστ Galleri ανίχνευσε το 99,5% των καρκίνων.
Σε ένα δελτίο τύπου, ο Δρ. Jeffrey Venstrom , επικεφαλής ιατρός στο GRAIL, είπε ότι «[ενώ] το PATHFINDER δεν σχεδιάστηκε για να προσδιορίζει την ευαισθησία ή τον αριθμό των τύπων καρκίνου που ανιχνεύθηκαν από τον Galleri, 11 διαφορετικοί τύποι καρκίνου εντοπίστηκαν σε αυτή τη μελέτη που [δεν έχει] κανένα τυπικό προσυμπτωματικό έλεγχο σήμερα και το ψευδώς θετικό ποσοστό ήταν μικρότερο από 1%.
«Στην πολύ μεγαλύτερη μελέτη περιπτώσεων ελέγχου CCGA , το τεστ Galleri ανίχνευσε πάνω από 50 τύπους καρκίνου», σημείωσε ο Δρ. Venstrom.
Ο Καθηγητής Paul Pharoah του Κέντρου Γενετικής Επιδημιολογίας Καρκίνου στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, Η.Β. είπε ότι τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν μέχρι στιγμής έδειξαν την ανάγκη για μια τυχαιοποιημένη δοκιμή που μέτρησε τη συνολική θνησιμότητα για το τεστ Gallieri για τον προσδιορισμό εάν οι άνθρωποι ζουν περισσότερο μετά την ανίχνευση του καρκίνου μέσω αυτής της εξέτασης.
«Σε αυτή τη μελέτη παρατήρησης είχαν 92 άτομα με μη φυσιολογικά τεστ. Από αυτούς, μόνο 35 αποδείχθηκαν ότι είχαν καρκίνο, με ένα άτομο να έχει δύο καρκίνους (36 καρκίνοι σε 35 άτομα). Αυτό σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι ερευνώνται για κάτι που δεν είχαν».
– Καθ. Paul Pharoah
«Από τους 36 καρκίνους, οι 17 ήταν κακοήθειες του αίματος. Αυτό είναι ένα πολύ υψηλό ποσοστό – πολύ λιγότερο από το 45% όλων των καρκίνων που λέγεται ότι διαγιγνώσκει αυτό το τεστ είναι αιματολογικοί – και υποδηλώνει σημαντική υπερδιάγνωση κακοήθειας του αίματος», επεσήμανε ο καθηγητής Pharoah.
«Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά εξαρτάται από τον τρόπο διαχείρισης της κακοήθειας. Και υπήρχε η πιθανότητα οι καρκίνοι του αίματος να είχαν υπερδιαγνωσθεί με αυτό το τεστ», προειδοποίησε.