Ο τρόπος υπολογισμού είναι απλός: παίρνετε το βάρος σας σε κιλά και το διαιρείτε με το τετράγωνο του ύψος σας σε μέτρα. Το αποτέλεσμα που θα πάρετε σας εντάσσει σε μία από τις 4 βασικές κατηγορίες που περιγράφουν την μάζα του σώματός σας:
Ελλιποβαρές άτομο à BMI < 18,5
Φυσιολογικό βάρος à BMI 18,5-24,9
Υπέρβαρο άτομο à BMI 25-29,9
Παχύσαρκο άτομο à BMI > 30
Είναι χρήσιμος δείκτης; Τι απαντούν οι ειδικοί;
Ο δείκτης μάζας σώματος χρησιμοποιήθηκε αρχικά το 1830 από έναν Βέλγο στατιστικολόγο που ήθελε να περιγράψει ποσοστικά τον «μέσο άνθρωπο». Ο δείκτης στη συνέχεια χρησιμοποθήκε από το 1970 και έπειτα ευρύττατα από την ψυχολόγο Ancel Keys
«Πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο επιδημιολογικής έρευνας» αναφέρει η Dr Joann Manson, καθηγήτρια ιατρικής στο Harvard Medical School. Σύμφωνα με έρευνα, ο υψηλότερος δείκτης μάζας σώματος σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο για καρδιοπάθεια, διαβήτη τύπου 2 και μερικούς τύπους καρκίνου. Γενικά, τα άτομα με υψηλότερο ΒΜΙ έχουν και υψηλότερο ποσοστό λίπους στο σώμα τους και έτσι μπορεί ο δείκτης να είναι χρήσιμος για τον εντοπισμό της παχυσαρκίας. Επίσης, ο ΒΜΙ σχετίζεται με την θνησιμότητα: πολύ υψηλός ή πολύ χαμηλός δείκτης έχει συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο για πρόωρο θάνατο.
Όπως παρατήρησε η Dr. Keys ο ΒΜΙ είναι επίσης απλός και φθηνός στον υπολογισμό και για αυτό τον λόγο χρησιμοποιείται ακόμη από τους ειδικούς.
Τι φανερώνει για την υγεία του ατόμου;
Ο ΒΜΙ δεν μπορεί να υποδείξει τι ποσοστό του βάρους του ατόμου προέρχεται από λίπος, μύες ή οστό. Αυτό εξηγεί γιατί συχνά οι αθλητές έχουν υψηλό ΒΜΙ παρότι έχουν ελάχιστο λίπος. Όσο οι άνρθωποι μεγαλώνουν, αυξάνεται η απώλεια οστών και μυικής μάζας, ενώ περισσότερο λίπος συσσωρεύεται στο σώμα, ειδικά στην περιοχή της κοιλίας. Η αλλαγή αυτή στο σώμα είναι σημαντική για την υγεία του ατόμου, αλλά μπορεί να περάσει απαρατήρητη αν κανείς στηριχθεί μόνο στο ΒΜΙ.
Ο δείκτης αυτός επίσης δεν μπορεί να προβλέψει ικανοποιητικά μεταβολικά χαρακτηριστικά του οργανισμού. Σε μία έρευνα το 2016 στις ΗΠΑ σε περισσότερους από 40.000 ανθρώπους μετρήθηκαν πιο συγκεκριμένοι δείκτες της υγείας τους, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, δείκτες φλεγμονής και αρτηριακή πίεση, τριγλυκερίδια, χοληστερίνη και επίπεδα σακχάρου. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς που είχαν καταγραφεί ως παχύσαρκοι, μεταβολικά ήταν τελικά υγιείς, ενώ το 31% εκείνων με «φυσιολογικό» δείκτη μάζας σώματος είχαν μεταβολικές διαταραχές.
Ο ΒΜΙ «μπορεί να κατηγοριοποιήσει μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων ως υπέρβαρους ή παρχύσαρκους ενώ είναι απόλυτα υγιείς» ανέφερε η A. Janet Tomiyama, βασική συγγρεαφέας της μελέτης αυτής και συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Ένα ακόμη πρόβλημα με τον ΒΜΙ είναι ότι αναπτύχθηκε και στηρίχθηκε σε μετρήσεις λευκών ανδρών, ανέφερε η Sabina Strings, συνεργάτης καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Η σύσταση του σώματος και η σχέση του με την γενικότερη υγείας εξαρτάται από το φύλο, την φυλή και την εθνικότητα. «Έγχρωμες γυναίκες και άνδρες δεν αντιπροσωπεύονται σε κανέναν βαθμό σε αυτά τα δεδομένα» με αποτέλεσμα οι μετρήσιες που λαμβάνονται και εκτιμώνοτια να είναι στην πραγματικότητα πολύ περιορισμένες και να στιγματίζουν εκείνους που τις λαμβάνουν.