Υπάρχουν περισσότερα από 3.500 είδη κουνουπιών, μερικά μόνο από τα οποία τσιμπούν ανθρώπους. Και είναι μόνο τα θηλυκά κουνούπια που τσιμπούν – χρειάζονται αίμα ως πηγή πρωτεΐνης για τα αυγά τους.
Για να το πάρουν, τρυπούν το δέρμα του επιλεγμένου ξενιστή τους χρησιμοποιώντας την προβοσκίδα που μοιάζει με βελόνα – με αποτέλεσμα ένα δάγκωμα που μπορεί να φαγούρα, να πρηστεί και ακόμη και να προκαλέσει σοβαρή ασθένεια.
Σε πολλές χώρες, ένα τσίμπημα κουνουπιού είναι κάτι περισσότερο από μια απλή ενόχληση. Από το παράσιτο της ελονοσίας που μεταδίδεται από το είδος Anopheles έως τους ιούς που προκαλούν κίτρινο πυρετό και δάγκειο πυρετό, τα κουνούπια είναι υπεύθυνα για τη μετάδοση πολλών από τους μεγαλύτερους δολοφόνους μας.
Ακόμα κι αν ζείτε κάπου όπου ένα τσίμπημα δεν ενέχει κίνδυνο ασθένειας, ο ήχος του κουνουπιού γύρω σας είναι ένας ανεπιθύμητος θόρυβος.
Ο κνησμός και το πρήξιμο από ένα δάγκωμα μπορεί να διαρκέσουν αρκετές ημέρες. Το ξύσιμο της φαγούρας μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση και, για πολύ λίγους ανθρώπους, σε αλλεργική αντίδραση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναφυλακτικό σοκ .
Γιατί εμένα?
Πόσο συχνά έχετε επιστρέψει στο σπίτι από ένα βραδινό μπάρμπεκιου ή ένα ταξίδι σε κάμπινγκ και είστε γεμάτοι με τσιμπήματα κουνουπιών ενώ διαπιστώνεται ότι άλλοι στην ίδια έξοδο δεν έχουν τσιμπηθεί καθόλου; Τι είναι αυτό που κάνει τα κουνούπια να γλεντούν με μερικούς ανθρώπους ενώ, προφανώς, αγνοούν άλλους;
Ο Δρ Jagdish Khubchandani , καθηγητής δημόσιας υγείας στο New Mexico State University, αναφέρει ότι «Οι λόγοι για τους οποίους τα κουνούπια έλκονται από τον άνθρωπο έχουν συζητηθεί σε μερικές μελέτες. Αυτές οι μελέτες έχουν συζητήσει την οσμή του σώματος, το χρώμα του σώματος, τη θερμοκρασία και την υφή του δέρματος, τα μικρόβια που ζουν στο δέρμα, την κατάσταση εγκυμοσύνης, το διοξείδιο του άνθρακα που εκπνέεται από τον άνθρωπο, το αλκοόλ και τον τύπο διατροφής.
Συνολικά, οι μελέτες δείχνουν ότι οι έγκυες γυναίκες, τα άτομα με υψηλή θερμοκρασία σώματος και ιδρώτα, ποικίλη παρουσία μικροβίων στο δέρμα και εκείνα με πιο σκούρο δέρμα θα μπορούσαν να είναι πιο ευαίσθητα.»
Αλλά η απάντηση δεν είναι απλή – οι χημικές ουσίες που προσελκύουν ορισμένα είδη κουνουπιών έχει αποδειχθεί ότι απωθούν άλλα. Και οι άνθρωποι παράγουν χιλιάδες διαφορετικές χημικές ουσίες, επομένως δεν είναι εύκολο να βρει κανείς ποιες από αυτές επηρεάζουν τη συμπεριφορά των κουνουπιών.
Διοξείδιο του άνθρακα: Οι άνθρωποι, μαζί με σχεδόν όλα τα άλλα ζώα, εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2), θερμότητα και υγρασία ως αποτέλεσμα της κυτταρικής αναπνοής. Και αυτά είναι που αρχικά τραβούν τα κουνούπια. Τα θηλυκά κουνούπια ανιχνεύουν CO2 , καθώς και άλλα αρωματικά για το ανθρώπινο δέρμα, χρησιμοποιώντας εξαιρετικά ευαίσθητα νευρικά κύτταρα που ονομάζονται νευρώνες cpA.
Μια μελέτη αναφέρει ότι τρία διαφορετικά είδη κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες ενεργοποιούνται και έλκονται από το CO2. Αλλά όλοι εκπνέουν CO2, επομένως αυτό δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί τα κουνούπια τσιμπούν μερικούς ανθρώπους περισσότερο από άλλους.
Μια άλλη μελέτη υποδηλώνει ότι όσο υψηλότερη είναι η παραγωγή CO2 τόσο μεγαλύτερη είναι η έλξη. «Τα άτομα με μεγαλύτερη μάζα σώματος φαίνεται να είναι πιο ελκυστικά για τα κουνούπια και τα σκνίπες, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με άλλα χαρακτηριστικά όπως η αυξημένη επιφάνεια και η παραγωγή CO2», γράφουν οι συγγραφείς .
Γαλακτικό οξύ: Αρκετές μελέτες έχουν εντοπίσει το γαλακτικό οξύ ως μια άλλη χημική ουσία προς την οποία στρέφονται τα κουνούπια. Ήδη από το 1968, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το γαλακτικό οξύ προσέλκυε τα θηλυκά κουνούπια κίτρινου πυρετού.
Διαπίστωσαν ότι εννέα από τους άνδρες ήταν ιδιαίτερα ελκυστικοί για τα κουνούπια, επτά ήταν ελάχιστα ελκυστικοί, με τους υπόλοιπους κάπου στο ενδιάμεσο. Και είχε αποτέλεσμα η μικροχλωρίδα; Προφανώς ναι. Όσο μεγαλύτερος ήταν ο αριθμός των βακτηρίων στα πόδια, τόσο πιο ελκυστικά ήταν για τα κουνούπια.
Ωστόσο, η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα, «[i]άτομα με υψηλότερη μικροβιακή ποικιλότητα […] είναι λιγότερο ελκυστικά για τα κουνούπια και ως εκ τούτου μπορεί να δέχονται λιγότερα τσιμπήματα».
Πτητικές ενώσεις: Αυτά τα χρήσιμα μικρόβια επηρεάζουν επίσης τις χημικές ουσίες που εκπέμπουμε. Ο ανθρώπινος ιδρώτας, για παράδειγμα, είναι εντελώς άοσμος έως ότου τα βακτήρια δράσουν πάνω του. Όλα αυτά τα βακτήρια του δέρματος μετατρέπουν τις ενώσεις στον ιδρώτα και το σμήγμα μας σε πτητικές ενώσεις, μερικές από τις οποίες προσελκύουν και άλλες απωθούν τα κουνούπια. Σύμφωνα με μελέτη κάποια μικροχλωρίδα του δέρματος φαίνεται να εκπέμπει ενώσεις που κάνουν τους ανθρώπους λιγότερο ελκυστικούς για τα κουνούπια και έτσι λειτουργούν ως ενσωματωμένο αμυντικό σύστημα.
Ομάδα αίματος: Περισσότερες από μια μελέτες έχουν διερευνήσει εάν η ομάδα αίματος έχει κάποια επίδραση στο πόσο πιθανό είναι να σας τσιμπήσει κουνούπι. Τα νέα είναι καλά για όσους έχουν ομάδα αίματος Α – τα κουνούπια φαίνεται να το βρίσκουν λιγότερο ελκυστικό – αλλά όχι τόσο καλό για την ομάδα αίματος Ο. Τα άτομα με αυτήν την ομάδα αίματος θεωρήθηκαν ως ένα “νόστιμο γεύμα” από σχεδόν διπλάσια κουνούπια σε σχέση με την ομάδα Α.
Αποφεύγοντας τα τσιμπήματα
Έτσι, αν είστε από εκείνους τους ανθρώπους που τα κουνούπια λατρεύουν να τσιμπούν, οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην μπορούν να σας πουν ακριβώς γιατί. Ίσως εκπέμπετε περισσότερο CO2, θερμότητα ή γαλακτικό οξύ, είστε ομάδα αίματος Ο ή έχετε τον «λάθος» τύπο βακτηρίων στο μικροβίωμα σας.
Αλλά μην αποδεχτείτε απλώς τη μοίρα σας. Υπάρχουν μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να μην μας τσιμπήσουν τα κουνούπια.
Ένα μέτρο μπορεί να είναι να φοράτε ανοιχτόχρωμα ρούχα, μιας και σύμφωνα με μελέτες, τα κουνούπια έλκονται από σκούρα χρώματα. Το ανοιχτό πράσινο και το μπλε μπορεί να είναι το καλύτερο – ήδη από το 1902, μια μελέτη πρότεινε ότι το πορτοκαλί και το κίτρινο φαίνεται να απωθούν τα έντομα.
Χρησιμοποιήστε ένα εντομοαπωθητικό στο δέρμα – τα φυσικά , όπως η σιτρονέλλα, το λεμονόχορτο και η μέντα, μπορεί να είναι αποτελεσματικά.
Ίσως αποφύγετε την μπύρα – μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που είχαν πιει μπύρα ήταν πολύ πιο ελκυστικοί για τα κουνούπια.
Εάν έχετε κήπο, βεβαιωθείτε ότι δεν έχει στάσιμα νερά που μπορούν να αναπαραχθούν τα κουνούπια.
Ελέγξτε επίσης τη φύτευση στον κήπο σας – φυτά με έντονα άρωμα όπως ο βασιλικός, η λεβάντα, το λεμονόθυμο και οι κατιφέδες μπορεί να μας μυρίζουν καλά, αλλά τα κουνούπια θα κρατηθούν μακριά από αυτά.