Επιδημία με μια ματιά
Στις 20 Σεπτεμβρίου 2022, οι υγειονομικές αρχές της Ουγκάντα κήρυξαν ξέσπασμα της νόσου Έμπολα, που προκλήθηκε από τον ιό του Σουδάν, μετά από εργαστηριακή επιβεβαίωση ενός ασθενούς από ένα χωριό στην υποκομητεία Madudu, στην περιοχή Mubende, στην κεντρική Ουγκάντα.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2022, έχουν αναφερθεί σωρευτικά 18 επιβεβαιωμένα και 18 πιθανά κρούσματα από τις περιοχές Mubende, Kyegegwa και Kassanda, συμπεριλαμβανομένων 23 θανάτων, εκ των οποίων οι πέντε ήταν μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (CFR μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων 28%). Αυτή είναι η πρώτη επιδημία της νόσου Έμπολα που προκαλείται από τον ιό του Σουδάν (SUDV) στην Ουγκάντα από το 2012.
Περιγραφή της εστίας
Στις 20 Σεπτεμβρίου 2022, οι υγειονομικές αρχές στην Ουγκάντα κήρυξαν ξέσπασμα της νόσου Έμπολα που προκλήθηκε από τον ιό του Σουδάν (SUDV), μετά την επιβεβαίωση κρούσματος σε ένα χωριό της υποκομητείας Madudu στην περιοχή Mubende, στην κεντρική Ουγκάντα.
Η περίπτωση ήταν ένας 24χρονος άνδρας που ανέπτυξε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων στις 11 Σεπτεμβρίου, όπως πυρετό υψηλού βαθμού, τονωτικούς σπασμούς, αιματοβαμμένους εμετούς και διάρροια, απώλεια όρεξης, πόνο κατά την κατάποση, πόνο στο στήθος, ξηρό βήχα και αιμορραγία στα μάτια. Επισκέφτηκε δύο ιδιωτικές κλινικές, διαδοχικά μεταξύ 13-11 και 13-15 Σεπτεμβρίου χωρίς βελτίωση. Στη συνέχεια παραπέμφθηκε στο Περιφερειακό Νοσοκομείο Παραπομπής (RRH) στις 15 Σεπτεμβρίου όπου απομονώθηκε ως ύποπτο κρούσμα ιογενούς αιμορραγικού πυρετού. Ένα δείγμα αίματος συλλέχθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου και στάλθηκε στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Ιό της Ουγκάντα (UVRI) στην Καμπάλα, όπου οι δοκιμές RT-PCR που διεξήχθησαν ήταν θετικές για SUDV στις 19 Σεπτεμβρίου. Την ίδια μέρα ο ασθενής πέθανε.
Τα αποτελέσματα των προκαταρκτικών ερευνών εντόπισαν έναν αριθμό θανάτων στην κοινότητα από μια άγνωστη ασθένεια στις υποπεριοχές Madudu και Kiruma της περιοχής Mubende που αναφέρθηκαν τις δύο πρώτες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου. Αυτοί οι θάνατοι θεωρούνται πλέον ως πιθανές περιπτώσεις Έμπολα που προκαλούνται από SUDV.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2022, έχει αναφερθεί σωρευτικός αριθμός 36 κρουσμάτων (18 επιβεβαιωμένα και 18 πιθανά κρούσματα) από τις περιοχές Mubende (14 επιβεβαιωμένα και 18 πιθανά), Kyegegwa (τρία επιβεβαιωμένα κρούσματα) και Kassanda (ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα). Έχουν καταγραφεί είκοσι τρεις θάνατοι, εκ των οποίων οι πέντε ήταν μεταξύ των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων (CFR μεταξύ των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων 28%). Από τα συνολικά επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα, το 62% είναι γυναίκες και το 38% είναι άνδρες. Αυτή τη στιγμή 13 επιβεβαιωμένα κρούσματα νοσηλεύονται. Η διάμεση ηλικία των κρουσμάτων είναι τα 26 έτη (εύρος 1 έτος έως 60 έτη). Έχει καταχωρηθεί ένας αθροιστικός αριθμός 223 επαφών.
Χάρτης επιβεβαιωμένων (n=18) και ύποπτων (n=18) περιπτώσεων νόσου Έμπολα που προκλήθηκαν από τον ιό του Σουδάν, ανά περιφέρεια, Ουγκάντα (από τις 25 Σεπτεμβρίου 2022).
Επιδημιολογία της νόσου
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ταξινόμηση Νόσων για τους Φιλοϊούς (ICD-11) που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2019, η νόσος Έμπολα πλέον υποκατηγοριοποιείται ανάλογα με τον ιό που την προκαλεί. Τα κρούσματα της νόσου Έμπολα που προκαλούνται από τον ιό του Σουδάν ονομάζονται επιδημίες της νόσου του ιού του Σουδάν (SVD). Πριν από τον Μάιο του 2019 όλοι οι ιοί που προκαλούσαν τη νόσο Έμπολα ομαδοποιήθηκαν. Με βάση τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων, αυτή η εστία προκαλείται από τον ιό του Σουδάν.
Η ασθένεια του ιού του Σουδάν είναι μια σοβαρή, συχνά θανατηφόρα ασθένεια που επηρεάζει τον άνθρωπο. Ο ιός του Σουδάν αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο νότιο Σουδάν τον Ιούνιο του 1976, έκτοτε ο ιός έχει εμφανιστεί περιοδικά και μέχρι τώρα έχουν αναφερθεί επτά κρούσματα που προκαλούνται από SUDV, τέσσερις στην Ουγκάντα και τρεις στο Σουδάν. Οι εκτιμώμενες αναλογίες θνησιμότητας από SVD κυμαίνονται από 41% έως 100% σε προηγούμενα κρούσματα.
Ο ιός εισάγεται στον ανθρώπινο πληθυσμό μέσω στενής επαφής με το αίμα, τις εκκρίσεις, τα όργανα ή άλλα σωματικά υγρά μολυσμένων ζώων όπως νυχτερίδες φρούτων, χιμπατζήδες, γορίλες, πιθήκους, αντιλόπες του δάσους ή χοιροειδείς που βρέθηκαν άρρωστοι ή νεκροί ή στο τροπικό δάσος. Στη συνέχεια, ο ιός εξαπλώνεται μέσω της μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω άμεσης επαφής (μέσω σπασμένου δέρματος ή βλεννογόνων) είτε με αίμα είτε με σωματικά υγρά ατόμου που είναι άρρωστο ή έχει πεθάνει από SVD ή αντικείμενα που έχουν μολυνθεί με σωματικά υγρά. όπως αίμα, κόπρανα, έμετος) από άτομο άρρωστο με SVD ή το σώμα ενός ατόμου που πέθανε από SVD.
Η περίοδος επώασης κυμαίνεται από 2 έως 21 ημέρες. Τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό του Σουδάν δεν μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο μέχρι να εμφανίσουν συμπτώματα και παραμένουν μολυσματικά όσο το αίμα τους περιέχει τον ιό. Τα συμπτώματα του SVD μπορεί να είναι ξαφνικά και περιλαμβάνουν πυρετό, κόπωση, μυϊκό πόνο, πονοκέφαλο και πονόλαιμο που αργότερα ακολουθούνται από έμετο, διάρροια, εξάνθημα, συμπτώματα διαταραχής της νεφρικής και ηπατικής λειτουργίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει τόσο εσωτερική όσο και εξωτερική αιμορραγία (για παράδειγμα, αιμορραγία από τα ούλα ή αίμα στα κόπρανα).
Η διάγνωση της SVD μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς η πρώιμη μη ειδική εκδήλωση της νόσου μπορεί να μιμείται άλλες μολυσματικές ασθένειες όπως η ελονοσία, ο τυφοειδής πυρετός και η μηνιγγίτιδα. Η επιβεβαίωση γίνεται χρησιμοποιώντας πολυάριθμες διαγνωστικές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης της RT-PCR. Η υποστηρικτική φροντίδα – επανυδάτωση με από του στόματος ή ενδοφλέβια υγρά – και η θεραπεία συγκεκριμένων συμπτωμάτων βελτιώνουν την επιβίωση.
Δεν υπάρχουν εγκεκριμένα εμβόλια ή θεραπευτικά μέσα για την πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου του ιού του Σουδάν.
Η Ουγκάντα έχει αναφέρει τέσσερα κρούσματα SVD, το 2000, το 2011 και το 2012 (δύο κρούσματα). Η Ουγκάντα ανέφερε επίσης ένα ξέσπασμα της νόσου του ιού Bundibugyo το 2007 και ένα ξέσπασμα της νόσου του ιού Έμπολα το 2019.