Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις (ΝΛ) αποτελούν μείζον πρόβλημα για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Η χώρα μας είναι «πρωταθλήτρια» στην Ευρώπη. Έως 50% οι λοιμώξεις στις ΜΕΘ, με επιβάρυνση εκατομμυρίων κάθε χρόνο για τα Νοσοκομεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου & Πρόληψης Λοιμώξεων (ECDC) και του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), περίπου 6% των νοσηλευόμενων ασθενών στην Ευρώπη απέκτησε ΝΛ, με τον συνολικό αριθμό των ασθενών με ΝΛ να ανέρχεται στα 3,3 εκατομμύρια.
Αν και όλοι οι ασθενείς, που νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο, δυνητικά κινδυνεύουν από ΝΛ, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στις μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ), αφού στην Ευρώπη φαίνεται ότι περίπου 1 στους 5 νοσηλευόμενους σε ΜΕΘ ασθενείς αποκτά ΝΛ.
Ειδικά για την Ελλάδα, τα πρόσφατα δεδομένα του ECDC δείχνουν ότι είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης ΝΛ στην Ευρώπη, με 1 στους 10 νοσηλευόμενους ασθενείς (10%) να αποκτούν ΝΛ. Το ποσοστό εμφάνισης των ΝΛ είναι δραματικά υψηλότερο στις ΜΕΘ ενηλίκων, παίδων και νεογνών, αγγίζοντας πολλές φορές και το 50%.
Οι λοιμώξεις σχετιζόμενες με «κεντρική γραμμή» (CLABSI) είναι από τις πιο συχνές ΝΛ για τους ασθενείς, που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ (νεογνών, παίδων ή ενηλίκων), εξαιτίας της αναγκαιότητας τοποθέτησης «γραμμής» χορήγησης θεραπείας σε κεντρική αρτηρία.
Οι ΝΛ έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στους ασθενείς όσο και στο σύστημα υγείας, καθώς παρατείνουν την παραμονή των ασθενών στο Νοσοκομείο και αυξάνουν εντυπωσιακά το κόστος νοσηλείας και τα ποσοστά θνητότητας.
Πρόσφατα, σε νέο επιστημονικό άρθρο που δημοσιεύθηκε στο «Journal of Infection and Public Health» εκτιμάται και περιγράφεται για πρώτη φορά η αύξηση στο υγειονομικό κόστος και στη διάρκεια νοσηλείας, εξαιτίας των λοιμώξεων που σχετίζονται με κεντρικές γραμμές σε παιδιά και νεογνά, που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ ή ογκολογικές μονάδες στην Ελλάδα.
Το δεδομένα προκύπτουν από μελέτη, που σχεδιάστηκε από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO).
Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα για 94 παιδιά με λοίμωξη σχετιζόμενη με κεντρική γραμμή και 94 παιδιά χωρίς λοίμωξη, που νοσηλεύονταν στην ίδια μονάδα και έφεραν κεντρική γραμμή, από τα δυο μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας, από τον Ιούνιο 2012 έως τον Ιούνιο 2015.
Βρέθηκε ότι κατά μέσο όρο η λοίμωξη σχετιζόμενη με κεντρική γραμμή σε παιδιά και νεογνά συνδέεται με παράταση της νοσηλείας κατά 21 ημέρες, ενώ εκτιμάται ότι το Νοσοκομείο επιβαρύνεται κατά 13.727 € ανά λοίμωξη. Μάλιστα το παραπάνω ποσό αφορά πιθανότατα υποεκτίμηση, καθότι, λόγω της μη συστηματικής καταγραφής της χρήσης υγειονομικών πόρων ανά ασθενή στα ελληνικά Νοσοκομεία, ο υπολογισμός της οικονομικής επιβάρυνσης ανά περίπτωση λοίμωξης πραγματοποιήθηκε υπό συντηρητικές υποθέσεις και αναγωγές.
Σύμφωνα με ένα υπάρχον εθνικό δίκτυο επιτήρησης των λοιμώξεων σχετιζόμενων με κεντρική γραμμή στις ΜΕΘ παίδων, νεογνών και παιδιατρικών ογκολογικών μονάδων στην Ελλάδα, προκύπτει ότι περισσότερες από 150 τέτοιες λοιμώξεις σημειώνονται σε αυτές τις μονάδες ετησίως.
Συνδυάζοντας αυτό τον αριθμό με τα αποτελέσματα της μελέτης, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό, προκύπτει ότι η συνολική οικονομική επιβάρυνση των Νοσοκομείων μόνο από τις λοιμώξεις, που σχετίζονται με κεντρική γραμμή, σε παιδιά και νεογνά, ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ.
Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι η οικονομική επιβάρυνση των Νοσοκομείων από τις λοιμώξεις, που σχετίζονται με κεντρική γραμμή στους ενήλικες, αναμένεται να είναι πολλαπλάσια αυτής που βρέθηκε σε παιδιά και νεογνά, εξαιτίας του μεγαλύτερου αριθμού των λοιμώξεων που εντοπίζονται στους ενήλικες.
Θα μπορούσαν να αποφευχθούν
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, πάνω από το 50% των ΝΛ, που σχετίζονται με τη χρήση παρεμβατικών συσκευών, όπως είναι οι κεντρικές γραμμές, μπορούν να αποφευχθούν, εφαρμόζοντας απλές και χαμηλού κόστους παρεμβάσεις, που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμόρφωσης του ιατρό-νοσηλευτικού προσωπικού σε πρακτικές υγιεινής χεριών ή πρακτικές για την εισαγωγή και φροντίδα παρεμβατικών συσκευών.
Το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO), με τη χρηματοδότηση και υποστήριξη του ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και παράλληλα με τη δράση και συνεργασία εθνικών φορέων, έχει εστιάσει στην οργάνωση ενός προγράμματος καταγραφής ΝΛ και συμμόρφωσης σε επιλεγμένες πρακτικές πρόληψης και χρήσης των αντιβιοτικών, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας και τη μείωση του κόστους στα Νοσοκομεία στην Ελλάδα.
Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν αυτή τη στιγμή μονάδες εντατικής νοσηλείας νεογνών, μονάδες εντατικής θεραπείας παίδων, παιδο-ογκολογικές μονάδες, καθώς και μονάδες και τμήματα επιλεγμένων Νοσοκομείων ενηλίκων από όλη την Ελλάδα.