Σε νέα έρευνα διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που βλέπουν άσχημα όνειρα στη μέση ηλικία διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και δυσλειτουργίας. Παράλληλα, φάνηκε ότι οι άνθρωποι που βλέπουν τακτικά άσχημα όνειρα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Τα κακά όνειρα είναι δυσάρεστα και μπορεί να είναι οδυνηρά, προκαλώντας αρνητικά συναισθήματα φόβου, άγχους, απόγνωσης και θλίψης. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ύπνου, εάν ένα δυσάρεστο ή κακό όνειρο σας κάνει να ξυπνήσετε, χαρακτηρίζεται ως εφιάλτης.
Αν και συχνά συνδέονται με την παιδική ηλικία, μεταξύ 50%-85% των ενηλίκων αναφέρουν ότι βλέπουν εφιάλτες και περίπου 5% αναφέρει ότι τους βλέπει εβδομαδιαία. Αν συμπεριλάβουμε και τα κακά όνειρα, τα ποσοστά αυτά είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ανησυχητικά όνειρα μπορεί να εμφανίζονται συχνότερα με την ηλικία και συνδέονται με διαταραγμένο ύπνο και ανεπαρκή ξεκούραση, τα οποία έχουν συνδεθεί με μειωμένη γνωστική λειτουργία.
Πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ έδειξε ότι οι υγιείς άνθρωποι που βλέπουν άσχημα όνειρα στη μέση ηλικία διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και άνοιας. Η μελέτη με επικεφαλής τον Dr. Abidemi Otaiku, κλινικό συνεργάτη στη Νευρολογία στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, δημοσιεύεται στο περιοδικό The Lancet, eClinicalMedicine.
Η Dr. Maria C. Carrillo, επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος στην Εταιρεία Alzheimer, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε :
“Πρόκειται για μια αξιόπιστη έρευνα που συνάδει με την ιδέα ότι οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να αποτελούν παράγοντα κινδύνου ή προειδοποιητικό σημάδι της γνωστικής παρακμής”.
Για τη μελέτη, η ερευνητική ομάδα στρατολόγησε δύο ομάδες ατόμων:
-μια ομάδα μεσήλικων 605 ανδρών και γυναικών ηλικίας 35-64 ετών που συμμετείχαν στη μελέτη Midlife in the United States (MIDUS) και τους παρακολούθησε για εννέα χρόνια κατά μέσο όρο
-μια ομάδα μεγαλύτερης ηλικίας 2.269 ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών που προσλήφθηκαν από τις μελέτες Study of Osteoporotic Fractures (SOF) και Osteoporotic fractures in Men Study (MrOS) και παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για πέντε έτη
Όλοι οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν γνωστικά τεστ και ερωτηματολόγια σχετικά με την ποιότητα του ύπνου τους και τα ανησυχητικά όνειρα.
Κατά τη διάρκεια των περιόδων παρακολούθησης, οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε περισσότερες γνωστικές δοκιμασίες για την αξιολόγηση της μνήμης εργασίας, της ανάκλησης μνήμης, της συλλογιστικής, της ταχύτητας επεξεργασίας και της ευχέρειας.
Γνωστική παρακμή, κακά όνειρα και ηλικία
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα ηλικίας 35 έως 64 ετών που έβλεπαν στενάχωρα όνειρα είχαν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν γνωστική έκπτωση. Στην ομάδα των ηλικιωμένων, τα άσχημα όνειρα συνδέονταν και με αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Η ομάδα σημείωσε ότι οι άνθρωποι που βίωναν εβδομαδιαία άσχημα όνειρα είχαν διπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με άνοια σε σύγκριση με τους ανθρώπους που δεν βίωναν στενάχωρα όνειρα.
Σύμφωνα με τον Δρ Otaiku, “η μεγαλύτερη συχνότητα ονείρων μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα πιο προχωρημένο στάδιο νευροεκφυλισμού”.
Μιλώντας στο MNT, ο Dr. David A. Merrill, ψυχίατρος και διευθυντής του Pacific Neuroscience Institute’s Pacific Brain Health Center στο Providence Saint John’s Health Center, εξήγησε:
“Γνωρίζουμε ότι ο συνεχής, υψηλής ποιότητας ύπνος είναι ένας σημαντικός προστατευτικός παράγοντας που προάγει την υγιή γήρανση του εγκεφάλου. Οι εφιάλτες μπορεί να αντιπροσωπεύουν ψυχολογικό στρες, αλλά μπορεί επίσης να αποτελούν μέρος του φυσιολογικά διαταραγμένου ύπνου […] το χαμηλό οξυγόνο και οι διαταραγμένοι κύκλοι ύπνου όχι μόνο καθιστούν πιο πιθανή την ανάκληση των κακών ονείρων, αλλά και εμποδίζουν την πραγματοποίηση του αργού κύματος ή του βαθύ ύπνου”.
Η ομάδα διαπίστωσε επίσης ότι οι άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο, με τους ηλικιωμένους άνδρες που βιώνουν εβδομαδιαία ανησυχητικά όνειρα να έχουν πενταπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.
Τα ανησυχητικά όνειρα είναι κάτι περισσότερο από διαταραχή του ύπνου
“Το νέο εδώ είναι ότι οι ερευνητές εξέτασαν τα αγχωτικά όνειρα και όχι πιο σωματικές διαταραχές του ύπνου και διαταραχές όπως η αϋπνία ή η άπνοια. Ωστόσο, οι εφιάλτες μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν αυτές οι διαταραχές, ξυπνώντας τους ανθρώπους στη μέση της νύχτας”.
“Προηγούμενες έρευνες έχουν επισημάνει ότι οι εφιάλτες είναι ενδεικτικοί πιθανών αλλαγών στον εγκέφαλο που μπορεί να προηγηθούν άλλων άνοιών όπως η νόσος του Πάρκινσον”.
Ο Δρ James Connell, επικεφαλής της μεταφραστικής επιστήμης στο Alzheimer’s Research UK, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε στο MNT:
“Οι εφιάλτες μπορεί να είναι δυσάρεστοι για πολλούς και υπάρχουν ελάχιστες έρευνες παγκοσμίως για να δούμε αν οι άνθρωποι που βλέπουν εφιάλτες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια […] Το Alzheimer’s Research UK ηγείται μιας πρωτοποριακής πρωτοβουλίας για να εξετάσει τρόπους ανίχνευσης των πρώτων ενδείξεων της νόσου, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης των προτύπων ύπνου”.
“Ο βαθύς ύπνος είναι το μέρος του κύκλου του ύπνου που απαιτείται για την ανάπαυση και την αποκατάσταση όχι μόνο του σώματος αλλά και του εγκεφάλου. Είναι το μέρος της νύχτας όπου το συνεργείο καθαρισμού του εγκεφάλου, που ονομάζεται γλυμφατικό σύστημα, είναι πιο ενεργό”, δήλωσε ο Δρ Merrill.
Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμοί στη μελέτη. Για παράδειγμα, τα ερωτηματολόγια ύπνου δεν έκαναν διάκριση μεταξύ κακών ονείρων και εφιαλτών, οπότε δεν μπορούν να εξηγηθούν οι επιπτώσεις του καθενός. Οι εθελοντές ήταν κυρίως λευκοί, επομένως, τα ευρήματα μπορεί να μην ισχύουν για ευρύτερους πληθυσμούς. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωριστεί ότι η μελέτη δεν έχει αξιολογηθεί από ομότιμους.
Τέλος, η χρήση αυτοαναφορών από τους εθελοντές σημαίνει ότι “οι εμπειρίες τους κατά τη διάρκεια του ύπνου […] μπορεί να είναι επιρρεπείς σε ανακρίβειες”, δήλωσε ο Δρ Connell.
Πρόβλεψη της γνωστικής παρακμής
Παρ’ όλα αυτά, η μελέτη αυτή έδειξε ότι τα ανησυχητικά όνειρα μπορούν να συνδεθούν με τη γνωστική παρακμή και τον κίνδυνο άνοιας σε υγιείς ενήλικες. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στη φροντίδα της άνοιας, καθώς υπάρχουν λίγοι παράγοντες κινδύνου άνοιας ή γνωστικής έκπτωσης που μπορούν να αναγνωριστούν στη μέση ηλικία.
“Αν και πρέπει να γίνει περισσότερη δουλειά για να επιβεβαιωθούν αυτές οι συνδέσεις, πιστεύουμε ότι τα άσχημα όνειρα θα μπορούσαν να αποτελέσουν έναν χρήσιμο τρόπο για τον εντοπισμό ατόμων με υψηλό κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και την εφαρμογή στρατηγικών για την επιβράδυνση της εκδήλωσης της νόσου”, δήλωσε ο Δρ Otaiku.