Υπάρχουν κάποια ζώα που μπορούν να διαγνώσουν ασθένειες με την όσφρηση. Κι οι επιστήμονες προσπαθούν να δουν εάν οι σκύλοι και οι νυφίτσες, που ήδη χρησιμοποιούνται για να αναγνωρίσουν μολυσμένα δείγματα της γρίπης των πτηνών, μπορούν να κάνουν το ίδιο με τον κορονοϊό.
Από τον Νοέμβριο εξελίσσονται έρευνες για τη χρήση σκύλων στον εντοπισμό θετικών δειγμάτων σε περιοχές υψηλής συγκέντρωσης ανθρώπων, όπως στα αεροδρόμια και στα γήπεδα. Οι πρώτες δοκιμές υπόσχονται πολλά: εκπαιδευτές αναφέρουν ότι η ακρίβεια της διάγνωσης είναι εξαιρετική.
Όμως τα αποτελέσματα δεν είναι ακόμη επιβεβαιωμένα. Και δεν είναι ακόμη σίγουρο πως αυτή η μέθοδος είναι φθηνότερη ή πιο ακριβής από τον έλεγχο με PCR tests.
- Ποια ζώα οσφραίνονται ασθένειες;
Κάποια ζώα έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αίσθηση της όσφρησης: οι σκύλοι (κι οι «συγγενείς» τους, λύκοι και κογιότ), τα τρωκτικά και θηλαστικά όπως τα κουνάβια και οι νυφίτσες.
Ο εγκέφαλός τους έχει τρεις φορές περισσότερους νευρώνες που ανταποκρίνονται στις οσμές. Μπορούν να αντιληφθούν μία μυρωδιά από απόσταση και να την «ταιριάξουν» με αυτή που έχουν εκπαιδευτεί να αναζητούν.
- Πώς οι επιστήμονες διαλέγουν ασθένειες για την εκπαίδευση;
Σκύλοι μπορούν να αντιληφθούν τον καρκίνο από δείγματα δέρματος, ούρων ή κοπράνων, είτε από ανθρώπους που νοσούν είτε από αυτούς που δεν έχουν ακόμη διαγνωστεί.
Οι νυφίτσες και τα ποντίκια μπορούν να διαγνώσουν γρίπη των πτηνών από μολυσμένα δείγματα κοπράνων από πάπιες. Η διαδικασία είναι ίδια με την εκπαίδευση σκύλων στην αναγνώριση εκρηκτικών ή ναρκωτικών.
- Μπορούν τα ζώα να διαγνώσουν περισσότερες από μία ασθένεια;
Ναι. Αυτό γίνεται με την εκπαίδευση των ζώων να έχουν διαφορετική αντίδραση ανάλογα με το δείγμα που θα μυρίσουν.
Μία έρευνα απέδειξε ότι οι σκύλοι μπορούν να θυμηθούν 72 διαφορετικές οσμές. Η πρόκληση είναι να αναγνωρίσουν οι επιστήμονες με ποιό τρόπο ο σκύλος επικοινωνεί κάθε μία από’ αυτές.
- Ποιες επιπλοκές μπορεί να έχει η διαδικασία;
Μία βασική συνέπεια είναι ο κίνδυνος τα ζώα να εκτεθούν κι αυτά σε μολυσματικές ασθένειες.
Επίσης, το γεγονός πως τα ζώα πρέπει να «δουλέψουν» σε συνθήκες εκτός εργαστηρίου. Πώς μπορεί να είναι το ίδιο ακριβής η διάγνωσή τους κάτω από μη ελεγχόμενες συνθήκες – για παράδειγμα, σε ένα αεροδρόμιο;
Γενικά, αυτή είναι μία ακριβή διαδικασία που επίσης απαιτεί εξοπλισμό με κόστος.
- Γιατί δεν μπορούμε να φτιάξουμε μηχανές που να κάνουν το ίδιο;
Γιατί η ευαισθησία της μύτης του σκύλου είναι 1.000 φορές μεγαλύτερη από κάθε συσκευή. Και χρειάζονται περισσότερες δοκιμές με ζώα έως ότου δημιουργηθούν συσκευές που θα κάνουν την ίδια δουλειά με την ίδια ακρίβεια.