Η φυματίωση έχει πλήξει τις κοινωνίες όσο καμιά άλλη μεταδοτική ασθένεια και συνεχίζει να αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την δημόσια υγεία και μία από τις πιο θανατηφόρες μεταδοτικές ασθένειες. Σχεδόν καθημερινά, πάνω από 4.000 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από την φυματίωση και περίπου 30.000 άνθρωποι νοσούν.
- Η φυματίωση είναι η συχνότερη αιτία θανάτου των ατόμων που πάσχουν από AIDS.
- Ο αριθμός των ασθενών με πολυανθεκτική στα φάρμακα φυματίωση (MDR–TB) αυξάνεται συνεχώς.
- 58.000.000 είναι οι ζωές που σώθηκαν από το 2000 – 2018 από τις παγκόσμιες προσπάθειες
- 10.000.000 νόσησαν το 2018
- 1.500.000 έχασαν την ζωή τους από φυματίωση το 2018
Τι είναι η φυματίωση
Η φυματίωση οφείλεται σε ένα μικρόβιο που λέγεται μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης ή αλλιώς βάκιλος του Koch, προς τιμήν του ιατρού που τον απομόνωσε το 1882. Είναι μια απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που επηρεάζει κυρίως τους πνεύμονες και που μαστίζει την ανθρωπότητα εδώ και χιλιετίες. Μόλις τον 16ο αιώνα η ιατρική επιστήμη άρχισε να υποψιάζεται ότι είναι μεταδοτική. Ο συνωστισμός στις μεγαλουπόλεις και οι άθλιες συνθήκες που ζούσε το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης είχαν ως αποτέλεσμα τη μεγάλη διάδοση της νόσου. Τότε της δόθηκε η ονομασία «Λευκή Πανώλη» και πιστεύεται πως ήταν η κύρια αιτία θανάτου στον 19ο αιώνα. Η σταδιακή βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και η ανάπτυξη αντιβιοτικών κατάφεραν τελικά να θέσουν τη νόσο υπό έλεγχο κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα
Πώς μεταδίδεται
Η φυματίωση μπορεί να μεταδοθεί από άτομο σε άτομο μέσω του βήχα ή του φτερνίσματος, δηλαδή με σταγονίδια . Τα βακτήρια που προκαλούν την φυματίωση μπορούν να ζήσουν στο σώμα χωρίς να εκδηλωθούν συμπτώματα, σε μία λανθάνουσα κατάσταση. Τα άτομα αυτά δεν μπορούν να μεταδώσουν το βακτήριο. Αν όμως, αρχίσουν να αναπαράγονται στο σώμα που λειτουργεί σαν ξενιστής, τότε θα περάσει σε μία κατάσταση πλήρους ασθένειας από τη νόσο με την εκδήλωση συμπτωμάτων. Οι άνθρωποι με φυματίωση έχουν διακριτά συμπτώματα και μπορούν να μεταδώσουν τα βακτήρια της φυματίωσης σε άλλους. Ένας ασθενής υπό θεραπεία σταματάει να μεταδίδει 15-20 μέρες μετά την έναρξη των φαρμάκων, εφόσον τα βακτήρια είναι ευαίσθητα στην συγκεκριμένη αγωγή.
Πώς εκδηλώνεται η φυματίωση
Τα βακτήρια της φυματίωσης αναπτύσσονται στους πνεύμονες και τα συνήθη και κύρια συμπτώματα είναι :
- Άσχημος και επίμονος βήχας
- Βήχας με αίμα ή βλέννα
- Πόνος στο στήθος
- Αδυναμία ή κόπωση
- Απώλεια βάρους ή μείωση της όρεξης
Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε
Ο καλύτερος τρόπος για τον έλεγχο της φυματίωσης είναι η διάγνωση και η θεραπεία ατόμων με φυματίωση πριν αναπτύξουν ενεργή νόσο. Επίσης συστήνεται ο εμβολιασμός κατά της φυματίωσης, με υψηλότερη αποτελεσματικότητα αν γίνει κατά την παιδική ηλικία.
Διάγνωση
Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο διαγνωστικό εργαλείο για τη φυματίωση είναι η δοκιμασία Mantoux (μαντού) όπου μια μικρή ποσότητα της ουσίας φυματίνη ενέχεται στο δέρμα του χεριού. Μέσα σε 48 έως 72 ώρες θα πρέπει να ελεγχθεί το χέρι για τοπική αντίδραση στο υλικό της ένεσης. Μια θετική αντίδραση χαρακτηρίζεται από σκληρό και πρησμένο δέρμα στο σημείο της ένεσης και τις περισσότερες φορές είναι ένδειξη φυματίωσης.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας:
Κάθε χρόνο στις 24 Μαρτίου ο ΠΟΥ, κάνει καμπάνιες και δράσεις επαγρύπνησης, σε όλο τον κόσμο, προάγοντας την ενημέρωση για την φυματίωση και τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που αυτή έχει, καθώς και για την πρόληψη έναντι στη νόσο. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι παρά τα μέσα που διαθέτει η ιατρική επιστήμη, η φυματίωση μετά το 1985 παρουσιάζεται και πάλι απειλητική, εξαιτίας της ανθεκτικότητας του μικροβίου, αλλά και της εξάπλωσης του ιού του Aids. Περιοχές με σοβαρό πρόβλημα φυματίωσης είναι η Αφρική, η Ασία, η Νότιος Αφρική και πολλές περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης.
“O κοροναϊός υπογραμμίζει το πόσο ευάλωτοι είναι εκείνοι με παθήσεις του αναπνευστικού και αδύναμο ανοσοποιητικό”, ανέφερε ο Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ.
“Ο κόσμος έχει δεσμευτεί να τελειώσει με την φυματίωση έως το 2030. Η βελτίωση στις δυνατότητες πρόληψης αποτελεί το κλειδί για να γίνει αυτό. Εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πρέπει να μπορούν να λάβουν μέτρα πρόληψης έναντι της νόσου, ώστε να σταματήσει η εξάπλωσή της και να σωθούν ζωές”
Σημειώνεται, πως στην Ελλάδα, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα του ΚΕΕΛΠΝΟ, δηλώνονται κατά μέσο όρο 580 περιπτώσεις φυματίωσης κάθε χρόνο, με τον αριθμό των δηλούμενων περιπτώσεων και τη δηλούμενη επίπτωση της νόσου να παρουσιάζουν μικρή πτωτική τάση κατά το διάστημα 2004 – 2017.