Μαθητές και γονείς μετρούν αντίστροφα για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Με το άγχος να καταλαμβάνει συνήθως όλη την οικογένεια, ας δούμε τι μπορούν να κάνουν οι γονείς, για να βοηθήσουν τα παιδιά.
Ο ψυχολόγος Γιώργος Παπαγεωργίου επισημαίνει ότι οι γονείς μπορούν να κατανοήσουν περισσότερο το άγχος του παιδιού τους, εάν θυμηθούν την αντίστοιχη δική τους εμπειρία, ως υποψήφιοι των πανελλαδικών.
“Πολλοί γονείς μπορεί να μην θυμούνται ιδιαίτερα το πώς, ακριβώς, τελείωσε η Α’ ή η Β’ Λυκείου. Όμως όλοι θυμούνται καλά το πώς τελείωσε η Γ’ Λυκείου και μαζί της όλη η σχολική ζωή. Ας φροντίσουμε, λοιπόν, το τέλος του σχολείου να είναι μία, όχι τραυματική, ανάμνηση. Ειδάλλως, φανταστείτε το παιδί να φύγει από το σπίτι και να είναι δυσαρεστημένο, με την αντιμετώπιση που του προσφέρατε στο τέλος”.
Οι παλινδρομήσεις του γονέα σε “παιδιαρίσματα, πείσματα και υστερίες” μπορεί να κάνουν μεγάλο κακό στο παιδί. Ενώ ακόμη και το αρνητικό αποτέλεσμα, που μπορεί να φέρει το παιδί στις εξετάσεις, ο γονέας θα πρέπει να το αντιμετωπίσει ώριμα και με ψυχραιμία.
“Σημειώστε έναν σημαντικό λόγο, για τον οποίον συμφέρει στους γονείς να προετοιμαστούν από πριν για τυχόν κακή απόδοση σε εξετάσεις: Υπάρχουν θεωρίες και έρευνες σημαντικές, που δείχνουν ότι αυτοί, που κάνουν απολογισμό αμέσως μετά από ένα κρίσιμο συμβάν, έχουν στο μέλλον χειρότερη έκβαση και στην ψυχική τους διάθεση (αυτό που λέμε στην “ψυχολογία τους”), αλλά και μακροπρόθεσμα, με πιθανή επανάληψη του αρνητικού συμβάντος, δηλαδή αποτυχία και πάλι σε πιθανές μελλοντικές εξετάσεις. Οι μελέτες δείχνουν πως, αμέσως μετά από μία “καταστροφή” ή μία κακή απόδοση “σε κάτι”, οι άνθρωποι θα πετύχουν καλύτερη πορεία στο μέλλον, όταν στηριχθούν άμεσα από μέλη της ίδιας της οικογένειας τους.
Καταλήγω σε μία πολύ πολύ σοβαρή κουβέντα: Ετοιμαστείτε από πριν, να ΜΗΝ κάνετε απολογισμό μετά τις εξετάσεις, να μην αποδώσετε ευθύνες, αλλά να στηρίξετε το παιδί σας. Και όχι μόνον αυτό, αλλά να κάνετε γνωστό στο παιδί σας ΠΡΙΝ από τις εξετάσεις πως ό, τι κι αν συμβεί, θα το στηρίξετε. Τότε θα έχετε αυξήσει πάρα πολύ τις πιθανότητες να τα πάει καλύτερα”, τονίζει ο κ. Παπαγεωργίου.
Άγχος εξετάσεων: Πώς θα βοηθήσετε τα παιδιά σας
Ο Χρυσός Κανόνας των εξετάσεων είναι “να ΜΗΝ δίνετε συμβουλές”, λέει ο ειδικός.
“Οι συμβουλές προς τον αγχωμένο υποψήφιο έχουν παρόμοια επίδραση με αυτή που έχουν τα σεμινάρια κολύμβησης σε κάποιον που πνίγεται. Εξετάσεις δεν δίνουν μόνο τα παιδιά, δίνουν και οι γονείς. Και δεν εννοώ, βέβαια, την αντοχή τους στην πίεση που περνούν κι εκείνοι στο σπίτι όλο τον καιρό της προετοιμασίας και την αγωνία των ημερών των εξετάσεων. Αλλά κυρίως την τελική εντύπωση, που θα αφήσουν με την στάση τους οι ίδιοι στις ψυχές των παιδιών τους. Και αυτές οι “εξετάσεις” των γονιών είναι πολύ πιο σκληρές και με πολύ πιο μόνιμο αποτέλεσμα στην ψυχή από ό,τι οι πανελλήνιες”.
Συνεπώς, για να βοηθήσουμε, οφείλουμε να κατευθυνθούμε στο ψυχικό κίνητρο που δημιουργεί το άγχος, και όχι στη συμβατική του αντιμετώπιση με συμβουλές. Τι σημαίνει αυτό;
“Σημαίνει πως, όταν πλησιάζουν εξετάσεις, δεν πρέπει να μαλώνουμε το παιδί, π.χ. μην βγεις, μην ξενυχτίσεις, μην αργήσεις να κοιμηθείς, μην χαλαρώνεις, μην είσαι στο κινητό κτλ. Αυτές οι νουθεσίες έχουν συνήθως αντίθετα αποτελέσματα”.
Οι τρεις άξονες της συμπαράστασης προς το παιδί
Οι τρεις άξονες, στους οποίους θα πρέπει να επικεντρωθεί ο γονιός, για να βοηθήσει το παιδί του, είναι:
1) Βοηθήστε το παιδί να βρει και να βάλει τη χαρά στη ζωή του, ειδικά αυτές τις δύσκολες μέρες. Η χαρά, ως αίσθημα, είναι το αντίδοτο ενάντια στο αίσθημα άγχους. Μία βόλτα, λίγη ώρα παιχνίδι, κάποιοι φίλοι, λίγα αστεία, θα βοηθήσουν στη μείωση του άγχους πολύ περισσότερο από το λιβάνισμα συμβουλών από τον επίσης αγχωμένο γονέα.
2) Δώστε του μια προοπτική της ζωής του πέρα από τις εξετάσεις, ώστε το άγχος να αποκτήσει την παροδικότητα που του αξίζει και μέσα από αυτή, να μειωθεί. Η αντίθετη αντιμετώπιση από τον γονέα, για παράδειγμα η προσέγγιση “τώρα έχεις εξετάσεις, προσηλώσου και μετά βλέπουμε”, είναι λάθος επιλογή, διότι περιορίζει τον χρονικό ορίζοντα κι αυτό αγχώνει το παιδί, δεν το διευκολύνει. Κάντε σχέδια, προγραμματίστε τις εβδομάδες μετά, το παιδί θα προσηλωθεί καλύτερα, εάν γνωρίζει πως το καλοκαίρι θα ‘ρθεί και πως η ζωή θα συνεχιστεί, όπως και να ‘χει. Εάν όλος ο κόσμος του γίνει “εξετάσεις”, τότε οι πιθανότητες να “μπλοκάρει” αυξάνονται.
3) Αν ο γονέας δεν μπορεί να ακολουθήσει καμία από τις παραπάνω συμβουλές, είναι προτιμότερο να μην κάνει τίποτα. Είναι πολύ καλύτερα να αφήσει το παιδί μόνο του να δώσει τον αγώνα του. Σε αυτή την περίπτωση, η επιλογή του “τίποτε” είναι καλύτερη από την επιλογή της λάθος αντιμετώπισης.
Και κάτι ακόμη…
Ο γονιός, που αγχώνεται τόσο πολύ για το μέλλον του παιδιού του, δεν κάνει καλό ούτε στο παιδί ούτε στον εαυτό του.
Λέει ο ψυχολόγος: “Χαλαρώστε! Αυτό που πρέπει να γίνει, είναι να μάθετε να βιώνετε, αλλά και να αντέχετε την ανασφάλεια, τον φόβο, την αμφιθυμία και την ασάφεια. Χαλαρώστε!
Το να έχει τη δύναμη ο άνθρωπος να αλλάζει κατεύθυνση ζωής, όταν βιώνει μία απώλεια, είναι ταυτόσημο με το να διδάσκουμε εν τέλει το παιδί μας να προχωράει τη ζωή του μέσα από τις αντιξοότητες”.