Μπορούν οι άνθρωποι που κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων να ερμηνεύσουν καλύτερα τα συναισθήματα που μεταδίδονται μέσω της μουσικής; Μια νέα μελέτη μιας διεθνούς ομάδας ερευνητών υποδηλώνει ότι οι ικανότητες αυτές συνδέονται μεταξύ τους.
Τα αποτελέσματα της μελέτης παρέχουν μια βάση για μελλοντικές έρευνες που θα μπορούσαν να εξετάσουν την επίδραση της κοινωνικά εμπλεκόμενης μουσικής ακρόασης στην κοινωνική γνωστική ικανότητα και κατά πόσο η ακρόαση μουσικής μπορεί να προστεθεί στις θεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων για άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού ή σχιζοφρένεια.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Emotion, επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας.
Επικεφαλής της μελέτης ήταν ο Benjamin A. Tabak, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής και Κλινικής Νευροεπιστήμης (SCN) στο SMU (Southern Methodist University) και ο Zachary Wallmark, επίκουρος καθηγητής μουσικολογίας και συνεργαζόμενος καθηγητής στο Κέντρο Μεταφραστικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον.
“Η ενσυναίσθηση θεωρείται συχνότερα στο πλαίσιο των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες μορφές κοινωνικής επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής”, δήλωσε ο Tabak. “Η μουσική μπορεί να μεταφέρει νόημα και συναίσθημα και επίσης να προκαλέσει συναισθηματικές αντιδράσεις, αλλά οι μηχανισμοί που ευθύνονται για τη συναισθηματική της δύναμη είναι ελάχιστα κατανοητοί”.
Ο Tabak και οι συνεργάτες του θέλησαν να ελέγξουν τη θεωρία τους σχετικά με την ενσυναίσθηση και τη μουσική. Για τους σκοπούς αυτής της μελέτης, μέτρησαν την ικανότητα να κατανοούν σωστά τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων (ενσυναισθητική ακρίβεια) και τον βαθμό στον οποίο κάποιος νιώθει τα συναισθήματα που νιώθει κάποιος άλλος (ανταλλαγή συναισθημάτων).
“Σκεφτήκαμε ότι θα ήταν ενδιαφέρον να μελετήσουμε αν οι άνθρωποι που κατανοούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων μπορεί επίσης να είναι πιο ακριβείς στην κατανόηση του τι σκοπεύουν να μεταφέρουν οι μουσικοί μέσω της μουσικής”, δήλωσε ο Tabak. “Ομοίως, θέλαμε να μάθουμε αν οι άνθρωποι που τείνουν να αισθάνονται τα συναισθήματα που βιώνουν οι άλλοι τείνουν επίσης να αισθάνονται τα συναισθήματα που μεταφέρονται μέσω της μουσικής”.
Η αρχική σειρά ευρημάτων βρήκε υποστήριξη και για τις δύο υποθέσεις. Ειδικότερα, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η ενσυναισθητική ακρίβεια ως δεξιότητα επεκτείνεται πέρα από τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις και στη μουσική. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτά θα αποτελέσουν τη βάση για μελλοντικές μελέτες σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η ενεργή, αφοσιωμένη ακρόαση μουσικής στη βελτίωση της κοινωνικής νόησης.
Οι Tabak και Wallmark πιστεύουν ότι η μελέτη παρέχει προκαταρκτική υποστήριξη στη θεωρία ότι η μουσική είναι πρωτίστως μια κοινωνική συμπεριφορά που εξελίχθηκε για να βοηθήσει τα άτομα να συνδεθούν με τους άλλους και να κατανοήσουν και να διαχειριστούν καλύτερα το κοινωνικό τους περιβάλλον.
“Αυτό έχει σημασία σε διάφορα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ανάπτυξης νέων παρεμβάσεων με βάση τη μουσική που μπορεί να βοηθήσουν τα άτομα με δυσκολίες στην κατανόηση του πώς σκέφτονται και αισθάνονται οι άλλοι”, πρόσθεσε ο Tabak.
Ο Tabak επεσήμανε τη διεπιστημονική προσέγγιση που χρησιμοποίησαν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του κατά τη διάρκεια της μελέτης τους ως πρότυπο για μελλοντικά ερευνητικά έργα σε αυτόν τον τομέα. Εκτός από τους Tabak και Wallmark, των οποίων το επιστημονικό έργο εμπίπτει στην ψυχολογία και τη μουσικολογία, αντίστοιχα, η ερευνητική ομάδα περιλάμβανε επίσης δύο στατιστικολόγους και έναν άλλο ψυχολόγο με εξειδίκευση στην κοινωνική νόηση στη σχιζοφρένεια.
“Όταν μας ήρθε αυτή η ιδέα πριν από αρκετά χρόνια σε μια καφετέρια στο Ντάλας, οι ερευνητές είχαν πραγματοποιήσει μόνο μελέτες που αντιμετώπιζαν έμμεσα αυτά τα ερευνητικά ερωτήματα, λίγες από τις προηγούμενες μελέτες είχαν συμπεριλάβει μεγάλα δείγματα και καμία δεν είχε συμπεριλάβει μελέτη επανάληψης”, δήλωσε ο Tabak.
“Ελπίζουμε επίσης ότι το έργο μας θα αναδείξει την αξία της διεξαγωγής διεπιστημονικής έρευνας που εκτείνεται στις θετικές και ανθρωπιστικές επιστήμες”, πρόσθεσε. “Εργασίες όπως αυτή, που παίρνουν ένα γνωστό ψυχολογικό κατασκεύασμα όπως η ενσυναίσθηση και το εξετάζουν με έναν αντισυμβατικό τρόπο, ρωτώντας τι πιστεύουν οι άνθρωποι ότι ένας μουσικοσυνθέτης προσπαθεί να μεταδώσει μέσω ενός μουσικού κομματιού, μπορεί να ωθήσουν άλλους να “σκεφτούν έξω από το κουτί” και τελικά να αποκτήσουν μεγαλύτερη κατανόηση μιας διαδικασίας μέσω διεπιστημονικής συνεργασίας”, είπε.