Το πρωινό κέρδισε τον τίτλο του ως το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας τη δεκαετία του 1960, αφού η Αμερικανίδα διατροφολόγος Adelle Davis πρότεινε ότι για να διατηρηθεί κανείς σε φόρμα και να αποφύγει την παχυσαρκία, θα πρέπει να “τρώει πρωινό σαν βασιλιάς, μεσημεριανό σαν πρίγκιπας και βραδινό σαν άπορος”.
Αν και περίπου το 15% των ανθρώπων στις Ηνωμένες Πολιτείες παραλείπουν τακτικά το πρωινό, πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας. Το πρωινό παρέχει στον οργανισμό σημαντικά θρεπτικά συστατικά, για να ξεκινήσει η μέρα με την αίσθηση ότι έχει ενέργεια και θρέψη. Πολλοί πιστεύουν επίσης ότι μπορεί να προωθήσει την απώλεια βάρους.
Είναι όμως το πρωινό όντως το πιο σημαντικό γεύμα της ημέρας;
Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα πράγματα στη διατροφή, η απάντηση είναι πολύπλοκη. Ενώ ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η παράλειψη του πρωινού δεν είναι επιβλαβής, άλλες έρευνες δείχνουν το αντίθετο.
Η κατανάλωση τακτικών γευμάτων και σνακ, συμπεριλαμβανομένου του πρωινού, επιτρέπει περισσότερες ευκαιρίες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας για να δώσει στο σώμα την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται για να λειτουργήσει βέλτιστα.
Ωστόσο, εφόσον ένα άτομο μπορεί να εντάξει τα θρεπτικά συστατικά του κατά τη διάρκεια άλλων γευμάτων, το πρωινό μπορεί να μην είναι το πιο κρίσιμο γεύμα της ημέρας.
Στοιχεία υπέρ της κατανάλωσης πρωινού
Τα περισσότερα από τα υποστηριζόμενα οφέλη της κατανάλωσης πρωινού προέρχονται κυρίως από μελέτες παρατήρησης, οι οποίες δεν μπορούν να αποδείξουν αιτία και αποτέλεσμα.
Για παράδειγμα, μια συστηματική ανασκόπηση του 2021 από 14 μελέτες παρατήρησης διαπίστωσε ότι όσοι τρώνε πρωινό επτά φορές την εβδομάδα έχουν μειωμένο κίνδυνο για:
- καρδιακές παθήσεις
- διαβήτη
- παχυσαρκία
- υψηλή αρτηριακή πίεση
- εγκεφαλικό επεισόδιο
- κοιλιακή παχυσαρκία
- θάνατος που σχετίζεται με το καρδιαγγειακό σύστημα
- αυξημένη χοληστερόλη λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας (LDL).
Και πάλι, η συγκεκριμένη ομάδα μελετών δεν μπορεί παρά να υποδηλώνει ότι όσοι τρώνε πρωινό έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν μειωμένο κίνδυνο για τα καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα που αναφέρθηκαν παραπάνω. Δεν μπορεί να αποδείξει ότι το πρωινό είναι αυτό που τα προκαλεί.
Ωστόσο, μια ανάλυση δεδομένων για πάνω από 30.000 Βορειοαμερικανούς δείχνει ότι οι άνθρωποι που παραλείπουν το πρωινό μπορεί να χάσουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά.
Τα πιο συνηθισμένα θρεπτικά συστατικά στα οποία υπολείπονταν όσοι παρέλειπαν το πρωινό περιλαμβάνουν:
- Φυλλικό οξύ
- ασβέστιο
- σίδηρος
- βιταμίνη Α
- βιταμίνες Β1, Β2, Β3
- βιταμίνη C
- βιταμίνη D
Επιπλέον, μια τυχαιοποιημένη μελέτη ελέγχου που δημοσιεύθηκε το 2017 και περιελάμβανε 18 συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 2 και 18 υγιείς συμμετέχοντες διαπίστωσε ότι η παράλειψη του πρωινού προκάλεσε διαταραχή των κιρκάδιων ρυθμών και στις δύο ομάδες.
Όσοι παρέλειψαν το πρωινό παρουσίασαν επίσης μεγαλύτερες αιχμές στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μετά το φαγητό. Οι συγγραφείς της μελέτης πρότειναν έτσι ότι η κατανάλωση πρωινού είναι ζωτικής σημασίας για να διατηρήσουμε το εσωτερικό μας ρολόι στην ώρα του.
Η παράλειψη του πρωινού προκαλεί αύξηση του σωματικού βάρους;
Παρόλο που πολλοί άνθρωποι αναφέρουν αυξημένο αίσθημα κορεσμού μετά την έναρξη της ημέρας τους με πρωινό, μελέτες υποδεικνύουν ότι όσοι παραλείπουν ή καταναλώνουν πρωινό καταλήγουν και οι δύο με σχεδόν ταυτόσημη συνολική ημερήσια πρόσληψη θερμίδων.
Μια άλλη τυχαιοποιημένη μελέτη ελέγχου, που διεξήχθη επί 4 μήνες εξέτασε την αποτελεσματικότητα της σύστασης για κατανάλωση ή παράλειψη πρωινού στην απώλεια βάρους σε 309 ενήλικες με υπέρβαρο ή παχυσαρκία που προσπαθούσαν να χάσουν βάρος σε ένα περιβάλλον ελεύθερης διαβίωσης.
Στο τέλος της μελέτης, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση πρωινού δεν είχε καμία σημαντική επίδραση στην απώλεια βάρους σε σύγκριση με τη μη κατανάλωση πρωινού.
Σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2019 13 τυχαιοποιημένων μελετών ελέγχου που δημοσιεύθηκε στο The BMJ, η προσθήκη πρωινού μπορεί να μην αποτελεί καλή στρατηγική απώλειας βάρους. Οι ερευνητές πρόσθεσαν περαιτέρω ότι θα πρέπει να δίνεται προσοχή όταν συνιστάται πρωινό για απώλεια βάρους, διότι μπορεί στην πραγματικότητα να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η εν λόγω ανασκόπηση είχε περιορισμούς. Δεν συμπεριλήφθηκαν τα είδη των τροφίμων που καταναλώθηκαν και οι μελέτες δεν είχαν πολύ μεγάλη διάρκεια. Επιπλέον, οι ερευνητές ανέφεραν την ανάγκη για πρόσθετες μελέτες προκειμένου να προσδιοριστούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της παράλειψης του πρωινού.
Είναι ενδιαφέρον ότι μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι η παράλειψη του πρωινού μπορεί στην πραγματικότητα να μειώσει τη συνολική ημερήσια πρόσληψη θερμίδων κατά 252 θερμίδες. Οι ερευνητές σημείωσαν, ωστόσο, ότι μειώθηκε η συνολική ποιότητα της διατροφής όταν παραλείφθηκε οποιοδήποτε γεύμα. Προς το παρόν, δεν φαίνεται να υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που να συνδέουν την πρόσληψη πρωινού με την αύξηση του σωματικού βάρους.