Η Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) ή πολλαπλή σκλήρυνση, αποτελεί μία χρόνια αυτοάνοση νόσο του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ), που επηρεάζει τον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη. Υπολογίζεται ότι 2.500.000 άτομα παγκοσμίως πάσχουν από ΣΚΠ, εκ των οποίων τα 500.000 βρίσκονται στην Ε.Ε. και τα 10.000 – 12.000 στην Ελλάδα.
Τι είναι η η Σκλήρυνση κατά πλάκας;
Οι νευράξονες του κεντρικού νευρικού συστήματος περιβάλλονται από μία ουσία, την μυελίνη, που επιτρέπει την διέλευση των ηλεκτρικών ερεθισμάτων. Στη ΣΚΠ σε πολλαπλά σημεία του κεντρικού νευρικού συστήματος προκαλείται αρχικά φθορά της μυελίνης και στη συνέχεια δημιουργούνται πλάκες (ουλές), και γι’ αυτό στην πάθηση αυτή έχει δοθεί η ονομασία Σκλήρυνση «κατά πλάκας» ή «Πολλαπλή» σκλήρυνση. Υπάρχει πιθανότητα καταστροφής του ίδιου του νευράξονα από τα αρχικά στάδια της νόσου.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ποιο μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος έχει πληγεί και διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων. Μπορεί επίσης να διαφέρουν σε ένταση, από πολύ ήπια έως και πολύ βαριά. Μπορεί να φύγουν από μόνα τους, ή με τη βοήθεια φαρμάκων, ή άλλων θεραπευτικών παρεμβάσεων.
Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται:
- αδυναμία
- διαταραχές αισθητικότητας
- μούδιασμα
- κακός συντονισμός
- κόπωση
- αστάθεια
- διαταραχές της όρασης
- τρέμουλο
- σπαστικότητα
- διαταραχές στην ούρηση ή στην αφόδευση
- σεξουαλικές δυσλειτουργίες
- ευαισθησία στη ζέστη
- προβλήματα μνήμης
Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής στην εξέλιξη της νόσου;
Σύμφωνα με μελέτες, σχετικά με την επίδραση της διατροφής στην αιτιοπαθογένεια της νόσου, υπάρχει υψηλή συσχέτιση της υψηλής κατανάλωσης ενέργειας, ζωικού λίπους, κρέατος, αλλαντικών, γλυκών, πλήρους (full fat) μη παστεριωμένου γάλακτος, λαρδιού, με την εκμυελίνωση και φυσικά με τον κίνδυνο εμφάνισης ΠΣ. Πράγματι, πειράματα που έγιναν σε ζώα, έδειξαν ότι οι δίαιτες πλούσιες σε κορεσμένο λίπος, διαταράσσουν τη σύνθεση της μυελίνης. Επιπλέον, το ζωικό λίπος μπορεί να προάγει τη συσσώρευση αιμοπεταλίων, δημιουργώντας περιαγγειακές πλάκες.
Νεότερα δεδομένα δείχνουν πως η διατροφή μπορεί να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξη της νόσου.
Η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τους ασθενείς όπως τη μείωση της κόπωσης, τη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου και της ουροδόχου κύστης, τη διατήρηση της οστικής υγείας, τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης και της κίνησης και τον έλεγχο του σωματικού βάρους.
Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών, ψάρια, άπαχο κρέας, πρεβιοτικά και προβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη φλεγμονώδη έκφραση και σε:
- Διατήρηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους (ούτε πολύ αυξημένου ούτε πολύ μειωμένου)
- Μείωση του αισθήματος κόπωσης
- Διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου και της ουροδόχου κύστης
- Διατήρηση της υγείας των οστών, των δοντιών και των ούλων
- Βελτίωση της μυϊκής δύναμης, της εμβέλειας της κίνησης και της ευελιξίας
Τρόφιμα με προστατευτική δράση
Η σωστή διατροφή μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα τόσο στην πρόληψη, όσο και στην αντιμετώπιση της ΣκΠ. Η υψηλή κατανάλωση ψαριών και θαλασσινών που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά μπορεί να έχει προστατευτικό ρόλο χωρίς όμως αυτό να είναι πλήρως επιβεβαιωμένο καθώς χρειάζονται περισσότερες μελέτες.
Ακόμη τα φρούτα και τα δημητριακά ολικής άλεσης μπορεί να εμφανίζουν προστατευτική δράση.
Η διατροφική αντιμετώπιση της ΣκΠ στοχεύει σε μια διατροφή πλούσια σε δημητριακά ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά, ψάρια και άπαχο κρέας και φτωχή σε κορεσμένα λίπη και απλά σάκχαρα.
Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στα φρούτα, τα λαχανικά και το ελαιόλαδο μπορεί να είναι πολύ ευεργετικά ενάντια στο οξειδωτικό στρες που είναι έντονο στον οργανισμό των ασθενών με ΣκΠ.
Πηγή: Mednutrition, με πληροφορίες από msassociationhellas.org