Συναισθηματική υπερφαγία: Τρώμε… τα προβλήματα και το άγχος μας

Ο εγκέφαλός μας είναι εφοδιασμένος με μηχανισμούς που μας ειδοποιούν πότε χρειαζόμαστε ενέργεια καθώς και πότε έχουμε λάβει όση τροφή χρειαζόμαστε.

Γιατί όμως πολλές φορές τρώμε χωρίς απαραίτητα να πεινάμε;  Γιατί πολλές φορές δεν σταματάμε, ενώ έχουμε πραγματικά χορτάσει;

Όταν κάποια πράγματα μας “δυσκολεύουν”, πολλοί από εμάς κατευθυνόμαστε προς το ψυγείο. Τρώμε επειδή βαριόμαστε, γιατί είμαστε αναστατωμένοι, θυμωμένοι, σε υπερένταση, γιατί έχουμε προβλήματα στη σχέση μας, τον γάμο μας, τη δουλειά μας ή απλά επειδή είμαστε θλιμμένοι ή νιώθουμε μόνοι. Όλες αυτές οι δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις, μπορούν να οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση τροφής.

Φυσικά, η συχνότητα της συμπεριφοράς αυτής και η διάρκειά της είναι καθοριστικές για τη συναισθηματική μας υγεία αλλά και για τα κιλά μας.

Είναι, στην πραγματικότητα, ένας τρόπος διαφυγής από τα προβλήματα που μας απασχολούν, είναι το γέμισμα του κενού που αισθανόμαστε. Δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε συναισθήματα άγχους, θυμού, ενοχής, θλίψης, μοναξιάς και βρίσκουμε διέξοδο στο φαγητό. Αυτό που κάνουμε στην ουσία είναι να «τρώμε τα προβλήματα και το άγχος μας», προκειμένου να μπορέσουμε να τα αντέξουμε.

Η συναισθηματική πείνα είναι ξαφνική, απότομη και παρορμητική. Εκείνη τη στιγμή μπορεί να νιώθουμε ότι έχουμε ανάγκη από ένα συγκεκριμένο μόνο φαγητό το οποίο είναι συνήθως ανθυγιεινό, πλούσιο σε λιπαρά όπως κάποιο γλυκό ή junk food, το οποίο και καταναλώνεται γρήγορα με δυσκολία παύσης και απουσία αίσθησης κορεσμού. Τρώμε με βουλιμία, μηχανικά και γρήγορα, δεν συνειδητοποιούμε «τι» και «πόσο» τρώμε, χάνουμε τον έλεγχο.

Τα συναισθήματα που ακολουθούν κάποιο επεισόδιο είναι η θλίψη, οι ενοχές και η απέχθεια σχετικά με τον εαυτό αλλά και τον τρόπο σίτισης. Μετά από ένα επεισόδιο υπερφαγίας  μπορεί να προσπαθήσουμε να κάνουμε δίαιτα. Ωστόσο ο περιορισμός αυτός οδηγεί σε περισσότερα επεισόδια με αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός φαύλου κύκλου.

Υπάρχουν κάποια πράγματα που εάν τα ακολουθήσετε θα σας βοηθήσουν να ξεπεράσετε τη συναισθηματική υπερφαγία:

• Εντοπίστε το είδος φαγητού στο οποίο συνήθως καταφεύγετε για συναισθηματική κατανάλωση. Αν γνωρίζετε ότι όταν τρώτε πίτσα, για παράδειγμα, δυσκολεύεστε να σταματήσετε στα 3-4 κομμάτια, τότε μην υποβάλετε τον εαυτό σας σε δοκιμασία. Φροντίστε αυτό το φαγητό να είναι σε περιορισμένη ποσότητα στο σπίτι σας.
• Κάτι που θα σας βοηθήσει, είναι να καταγράφετε πότε, τι, και πόσο τρώτε. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να καταγράφετε τα συναισθήματα που έχετε όταν πρόκειται να καταναλώσετε την τροφή. Αυτή η μέθοδος θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε συγκεκριμένες καταστάσεις, που σας σπρώχνουν στην υπερφαγία.
• Παρατηρήστε ποιο είναι το συναίσθημα που σας οδηγεί σε ένα τέτοιο επεισόδιο. Για παράδειγμα: κάθε φορά που σκέφτομαι πόσο μόνος είμαι, θέλω να τρώω. Βρείτε τρόπους όχι να μην αισθάνεστε μόνοι, αλλά να κάνετε σταδιακά άλλα πράγματα όταν κάνετε αυτές τις σκέψεις, αντί να «το ρίξετε στο φαγητό» -π.χ. καλέστε στο τηλέφωνο έναν φίλο/η ή βγείτε για έναν περίπατο.
• Αναπτύξτε εναλλακτικές λύσεις, αντί για το φαγητό. Όταν, δηλαδή, θα πιάσετε τον εαυτό σας να είναι έτοιμος να κάνει μια διατροφική παρασπονδία ως απάντηση στα συναισθήματά σας, δοκιμάστε να κάνετε κάποια άλλη δραστηριότητα, όπως να διαβάσετε ένα βιβλίο, να ακούσετε μουσική, να πάτε μια βόλτα, να πάτε κινηματογράφο, να μιλήσετε με έναν φίλο ή ό,τι άλλο θα σας ευχαριστούσε, μέχρι να περάσει η επιθυμία σας για το φαγητό.
• Φροντίστε να «γεμίζετε» την ημέρα σας (συναντάτε φίλους, οργανώστε το πρόγραμμα δραστηριοτήτων της εβδομάδας).
• Γυμναστείτε. Η καθημερινή άσκηση αποφορτίζει από το άγχος, δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρει στην καλή φυσική κατάσταση.
• Να κοιμάστε καλά, μιας και ο επαρκής ύπνος χαρίζει ευεξία και μειώνει την καταθλιπτική διάθεση.