Το σελήνιο είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο που είναι σημαντικό για πολλές λειτουργίες στο σώμα. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι το σελήνιο έχει αντιγηραντικές ιδιότητες και μπορεί ακόμη και να προστατεύει από ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.
Το σελήνιο είναι ένα ιχνοστοιχείο, που το σώμα το χρειάζεται μόνο σε πολύ μικρές ποσότητες. Υπάρχει σε πολλά τρόφιμα και διατίθεται και ως συμπλήρωμα διατροφής. Το μεγαλύτερο μέρος του σεληνίου από τη διατροφή μας αποθηκεύεται στον μυϊκό ιστό, αν και το o θυρεοειδής είναι το όργανο με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση.
Το σελήνιο είναι ένα πηγή ενζύμων και πρωτεϊνών – γνωστών ως σεληνοπρωτεϊνών – που παίζουν βασικό ρόλο στην αναπαραγωγή, στο μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών και στη σύνθεση DNA.
Οι σεληνοπρωτεΐνες δρουν επίσης ως ισχυρά αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία από τα επιβλαβή σωματίδια στο σώμα που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες.
Οι ελεύθερες ρίζες, είναι ασταθή άτομα που παράγοντα στο σώμα, ως υποπροϊόν των φυσιολογικών λειτουργιών μέσα σε αυτό και μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες και στο DNA.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, πρόωρη γήρανση του δέρματος και πλήθος ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.
Τα αντιγηραντικά οφέλη του σεληνίου
Σύμφωνα με ανασκόπηση του 2018, το σελήνιο μπορεί να καταπολεμήσει τη γήρανση και να αποτρέψει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ηλικία, όπως όγκους, καρδιαγγειακές παθήσεις και νευροψυχιατρικές διαταραχές. Ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι το σελήνιο μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή που σχετίζεται στενά με τη γήρανση.
Ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα σεληνίου συνδέονται με τη μακροζωία. Η θνησιμότητα όλων των αιτιών των ηλικιωμένων ενηλίκων με χαμηλά επίπεδα σεληνίου είναι σημαντικά υψηλότερη από αυτή των ηλικιωμένων με υψηλό επίπεδο σεληνίου. Για παράδειγμα, οι αιωνόβιοι συχνά φαίνεται να έχουν υψηλότερα συστηματικά επίπεδα σεληνίου και σιδήρου ενώ έχουν χαμηλότερα επίπεδα χαλκού από άλλα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Άλλα οφέλη για την υγεία
Το σελήνιο μπορεί επίσης να παίξει σημαντικό ρόλο στην προστασία από ορισμένες ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία:
Καρδιά: Έρευνες και αναλύσεις έχουν δείξει ότι τα άτομα με χαμηλότερα επίπεδα σεληνίου διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο.
Καρκίνο: Υπάρχει η άποψη ότι το σελήνιο μπορεί να παίζει ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου χάρη στην ικανότητά του να προστατεύει τα κύτταρα από βλάβες και μεταλλάξεις του DNA. Ωστόσο, τα στοιχεία γύρω από αυτό παραμένουν αντικρουόμενα.
Θυρεοειδή: Το σελήνιο παίζει βασικό ρόλο στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Μελέτες δείχνουν ότι τα βέλτιστα επίπεδα σεληνίου μπορούν να προστατεύσουν από τη νόσο του θυρεοειδούς και να διατηρήσουν τη συνολική υγεία.
Γνωστική εξασθένηση: Επειδή τα επίπεδα σεληνίου στον ορό μειώνονται με την ηλικία, οι οριακές ή ανεπαρκείς συγκεντρώσεις σεληνίου μπορεί να σχετίζονται με την ηλικίαμείωση της εγκεφαλικής λειτουργίας. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του σεληνίου.
Πρέπει να πάρω συμπλήρωμα σεληνίου;
Συνολικά, η έρευνα παραμένει αντικρουόμενη σχετικά με τα συμπληρώματα σεληνίου και την επίδραση του σεληνίου στη γήρανση.
Σύμφωνα με την ανασκόπηση του 2018 που συζητήθηκε παραπάνω, οι περισσότερες μελέτες επισημαίνουν ότι τα συμπληρώματα σεληνίου έχουν αντιγηραντικές ιδιότητες και αποτρέπουν ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να αποσαφηνιστεί ο ρόλος του.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα σεληνίου ωφελούν ένα άτομο που δεν κινδυνεύει από ανεπάρκεια.
Πηγές τροφίμων
Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται 55 μικρογραμμάρια (mcg) σεληνίου την ημέρα. Οι έγκυες γυναίκες, ωστόσο, θα πρέπει να καταναλώνουν 60 mcg. Κατά τη διάρκεια της γαλουχίας, το σελήνιο πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω στα 70 mcg.
Δεδομένου ότι το ανθρώπινο σώμα δεν παράγει το δικό του σελήνιο, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται οι βέλτιστες ποσότητες από τη διατροφή, προκειμένου να ωφελήσει τη συνολική υγεία.
Ευτυχώς, το σελήνιο βρίσκεται σε μια μεγάλη ποικιλία τροφών που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν στη διατροφή ενός ατόμου.
Καλές διατροφικές πηγές σεληνίου περιλαμβάνουν:
- κιτρινόπτερος τόνος
- σαρδέλες
- βοδινό κρέας
- ζαμπόν
- γαρίδα
- τυρί κότατζ
- καστανό ρύζι
- βραστά αυγά
- ψωμί ολικής
- φασόλια/φακές.
Πιθανοί κίνδυνοι
Εάν ένα άτομο υπερβαίνει σταθερά το συνιστώμενο ανώτατο όριο του σεληνίου μέσω τροφών ή συμπληρωμάτων, μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Ένα από τα πρώτα σημάδια της υπερβολικής πρόσληψης σεληνίου είναι η μυρωδιά σκόρδου στην αναπνοή και η μεταλλική γεύση στο στόμα.
Αλλα μπορεί να είναι:
- απώλεια ή ευθραυστότητα των μαλλιών και των νυχιών
- δερματικές βλάβες
- στίγματα ή σάπια δόντια
- ναυτία
- διάρροια
- κούραση
Η λήψη μεγαδόσεων σεληνίου μπορεί να οδηγήσει σε οξεία τοξικότητα σεληνίουή, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας, σοβαρά γαστρεντερικά και νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια και — σε ακραίες περιπτώσεις — θάνατο.
Εάν πιστεύετε ότι έχετε ανεπάρκεια σεληνίου ή σκέφτεστε να πάρετε συμπληρώματα σεληνίου, συμβουλευτείτε πρώτα τον ιατρό σας.