Αν έχετε παρατηρήσει ότι έχετε δει ιδιαίτερα έντονα όνειρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, δεν είστε μόνοι. Ερευνητές σε όλο τον κόσμο έχουν σημειώσει μια αύξηση του διαταραγμένου ύπνου και πιο ζωντανά όνειρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η πανδημία του COVID-19 δεν είχε μόνο σωματικό αντίκτυπο σε πολλούς ανθρώπους αλλά και ψυχολογικό αντίκτυπο. Αγγίζει τόσα πολλά σημεία της ζωής μας και συχνά αντιμετωπίζουμε στρες που σχετίζονται με την πανδημία κάθε μέρα.
Το να είμαστε σίγουροι ότι κοιμόμαστε καλά είναι σημαντικό για πολλές πτυχές της συνολικής μας υγείας. Η στέρηση ύπνου ή η διαταραχή του ύπνου μπορεί να έχει πολλές δυσμενείς επιπτώσεις.
Μία μελέτη του 2020 αξιολόγησε τα χαρακτηριστικά του ύπνου σε 5.525 ερωτηθέντες. Διαπιστώθηκε ότι μετά την έναρξη της πανδημίας, το ποσοστό των ανθρώπων που ανέφεραν κλινικά σημαντικές δυσκολίες ύπνου αυξήθηκε από 36% σε 50,5%. Έχουν επίσης αναφερθεί αλλαγές στα όνειρα – ιδιαίτερα μια αύξηση στους ζωντανούς, συχνά ενοχλητικούς εφιάλτες.
Το άγχος μπορεί να παίξει μεγάλο ρόλο
Η πανδημία έχει αλλάξει πολλές πτυχές της ζωής μας σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει αυξημένο άγχος στην καθημερινή μας ζωή. Για παράδειγμα, οι συνήθεις στρεσογόνοι παράγοντες που σχετίζονται με την πανδημία περιλαμβάνουν ανησυχίες σχετικά με:
- εσάς ή τα αγαπημένα σας πρόσωπα που αρρωσταίνουν ή πεθαίνουν από COVID-19
- απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους σε περιόδους καραντίνας
- δραματικές αλλαγές στις καθημερινές δραστηριότητες προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση του COVID-19
- το να διατηρήσετε τη δουλειά σας ή να είστε άνεργοι
- αβεβαιότητα για τα μεμονωμένα οικονομικά ή την οικονομία
- πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη ή φάρμακα
- διαταραχές στο σχολείο
- ακύρωση ταξιδιών ή εκδηλώσεων
- κάλυψη της πανδημίας από τα μέσα ενημέρωσης
Σε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο του 2020, ρωτήθηκαν άτομα για τον ύπνο τους. Τα άτομα που αναφέρουν τις υψηλότερες αυξήσεις στο άγχος επίσης:
- χρειάστηκαν περισσότερο χρόνο για να αποκοιμηθούν
- κοιμόντουσαν για μικρότερες περιόδους
- είχαν περισσότερους εφιάλτες
Η πανδημία επηρεάζει πολλούς τομείς της ζωής μας
Οι αλλαγές στα όνειρα δεν χρειάζεται να σχετίζονται άμεσα με το άγχος. Αντίθετα, θα μπορούσαν να συσχετιστούν με το απλό γεγονός ότι η πανδημία επηρεάζει τόσες πολλές πτυχές της καθημερινής μας ζωής. οπότε φαίνεται μπορεί να επηρεάσει τα όνειρά μας ανεξάρτητα από το αν αισθανόμαστε αυξημένα επίπεδα στρες.
Αυτό που συμβαίνει στα όνειρά μας μπορεί να αντικατοπτρίζει τα πράγματα που βιώνουμε ενώ είμαστε ξύπνιοι. Για παράδειγμα, μπορεί να διαπιστώσετε ότι ορισμένα από τα όνειρά σας περιλαμβάνουν πράγματα που έχετε βιώσει και νιώσει τις ώρες που ξυπνάτε.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ύπνος χρησιμεύει ως ένας σημαντικός τρόπος αποθήκευσης αναμνήσεων που αποκτήθηκαν πρόσφατα. Καθώς κοιμάστε, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου σας που εμπλέκονται στη μάθηση, οι οποίες μπορούν να συνδεθούν με τις εικόνες που βλέπετε στα όνειρά σας.
Για μήνες, είχαμε προφυλάξεις ή περιορισμούς που σχετίζονται με τον COVID ως εξέχον μέρος της καθημερινής μας ζωής. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο COVID-19 βρήκε το δρόμο του στα όνειρά μας.
Πολλά πανδημικά όνειρα είναι αρνητικά
Σε γενικές γραμμές, τα πανδημικά όνειρα συνδέονται με πιο αρνητικά συναισθήματα ονείρου. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πράγματα όπως ο φόβος, ο θυμός και η λύπη.
Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2021, ερευνήθηκαν όνειρα κατά τη διάρκεια του lockdown COVID-19 στην Ιταλία. Διαπιστώθηκε ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα τρία πιο συχνά αναφερόμενα συναισθήματα ήταν ο φόβος, η έκπληξη και η λύπη. Μια άλλη μελέτη του Σεπτεμβρίου 2020 συνέκρινε τα όνειρα που αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας με μια βάση δεδομένων ονείρων που περιγράφηκαν πριν από την πανδημία. Ένα μεγάλο άλμα στα όνειρα που περιείχαν αρνητικά συναισθήματα παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ειδικά στις γυναίκες.
Ακόμα, μία τρίτη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2021, ανέλυσε τα όνειρα 71 φοιτητών κολεγίου κατά τη διάρκεια ενός αποκλεισμού λόγω COVID-19. Διαπίστωσε ότι, σε σύγκριση με τα όνειρα πριν από την πανδημία, οι φοιτήτριες είχαν περισσότερους εφιάλτες και πιο επιθετικές αλληλεπιδράσεις στα όνειρά τους.
Συμβαίνουν και θετικά πανδημικά όνειρα
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν είναι όλα καταστροφικά τα πανδημικά όνειρα. Τα θετικά συναισθήματα έχουν καταγραφεί και στα πανδημικά όνειρα, αν και είναι λιγότερο συχνά.
Στη μελέτη του 2020 που αναφέρθηκε παραπάνω, σημειώθηκε ότι τα θετικά συναισθήματα στα όνειρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας όντως αυξήθηκαν σε σχέση με αυτά στη βάση δεδομένων πριν από την πανδημία. Ωστόσο, αυτές οι αυξήσεις ήταν πολύ μικρές σε σύγκριση με την αύξηση των αρνητικών συναισθημάτων.
Μια άλλη μελέτη του 2020 που αναφέρθηκε προηγουμένως διερεύνησε 247 όνειρα που σχετίζονται με πανδημία και κατέγραψε 4 αναφορές θετικών ονείρων. Αυτά συνήθως περιλάμβαναν θέματα επιμονής, μη εγκατάλειψης και διασκεδαστικές στιγμές με την οικογένεια.
Μπορείτε να αποφύγετε ή να αποτρέψετε τους εφιάλτες του COVID;
Εάν έχετε δει εφιάλτες COVID, μπορεί να αναρωτιέστε πώς μπορείτε να τους αποφύγετε ή να τους αποτρέψετε. Μπορείτε να δοκιμάσετε διάφορες μεθόδους στο σπίτι, οι περισσότερες από τις οποίες περιλαμβάνουν τη μείωση του στρες και να μπορέσετε να κάνετε έναν καλό ύπνο.
Βρείτε τρόπους για να μειώσετε το άγχος:
Αν νιώθετε ότι το άγχος είναι ένας σημαντικός παράγοντας στους εφιάλτες σας, προσπαθήστε να βρείτε τρόπους να το μειώσετε. Είναι πιθανό να χρειαστεί να δοκιμάσετε πολλά μέτρα ανακούφισης από το στρες προτού βρείτε κάποια που είναι αποτελεσματικά. Παραδείγματα πραγμάτων που πρέπει να λάβετε υπόψη είναι:
- οργανώστε μία καθημερινή ρουτίνα πριν τον ύπνο (ορίστε τις ώρες που θα πάτε για ύπνο και θα ξυπνήσετε, οργανώστε το δωμάτιό σας να είναι ήσυχο και σκοτεινό, κάντε μια χαλαρωτική διαδικασία πριν τον ύπνο όπως το διάβασμα, αποφεύγετε αλκοόλ ή καφείνη το βράδυ και περιορίστε τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πριν κοιμηθείτε).
- ασκηθείτε (θα σας φτιάξει τη διάθεση και ίσως σας βοηθήσει να νιώσετε κουρασμένοι το βράδυ. Μια καλή άσκηση είναι 30 λεπτά σχεδόν καθημερινά. Ωστόσο, αποφύγετε την άσκηση λίγες ώρες πριν τον ύπνο).
- φροντίστε το σώμα σας (υιοθετήστε μία υγιεινή ισορροπημένη διατροφή, φροντίστε να έχετε σταθερό βάρος, διακοπή καπνίσματος, τακτικές ιατρικές εξετάσεις)
- συνδεθείτε με άλλους ανθρώπους (Η σύνδεση με άλλους είναι ένας ζωτικός τρόπος για να βρείτε υποστήριξη και να υποστηρίξετε τους άλλους. Όταν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να περάσετε χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους σας).
- κάντε γιόγκα ή διαλογισμό
- ασχοληθείτε με ένα χόμπι που σας αρέσει
- χαλαρώστε με ένα ζεστό μπάνιο
- βγείτε βόλτα σε εξωτερικό χώρο
- διαβάστε ένα βιβλίο
- ακούστε χαλαρωτική μουσική
- δοκιμάστε εναλλακτικές μεθόδους, πχ αρωματοθεραπεία
Επιπλέον, ενώ η ενημέρωση για τα τρέχοντα γεγονότα είναι σημαντική, η συνεχής ενημέρωσή σας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή η παρακολούθηση των ειδήσεων μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα άγχους. Εάν έχετε διαπιστώσει οτι αυτό σας αυξάνει το άγχος, προσπαθήστε να αποσυνδεθείτε για λίγο και κάντε κάτι χαλαρωτικό.
Μπορείτε να προσπαθήσετε να αποτρέψετε τους εφιάλτες COVID-19 μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και ρυθμίζοντας μια ρουτίνα πριν τον ύπνο. Αν διαπιστώσετε ότι έχετε συχνούς εφιάλτες που παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά σας, απευθυνθείτε σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.