Μια νέα μελέτη δείχνει ότι οι παρεμβάσεις μουσικοθεραπείας μπορούν να βελτιώσουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η μουσικοθεραπεία μπορεί επίσης να μειώσει την αγωνία των φροντιστών.
Η άνοια είναι μια ευρεία κατηγορία διαταραχών που επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να θυμάται, να σκέφτεται και να επικοινωνεί με τους άλλους. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) περιγράφει την άνοια ως έναν όρο-ομπρέλα για διάφορες διαταραχές που επηρεάζουν τη μνήμη, τη σκέψη και τη λήψη αποφάσεων. Η άνοια είναι συχνά προοδευτική και μπορεί να γίνει πιο δύσκολο για τα άτομα με άνοια να επικοινωνούν και να αλληλεπιδρούν με τους γύρω τους.
Ορισμένοι τομείς δυσκολίας για τα άτομα με άνοια περιλαμβάνουν την κοινωνική εμπλοκή και την επικοινωνία. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα ορισμένο επίπεδο πίεσης στις σχέσεις τους με τους φροντιστές τους.
Όμως, μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Alzheimer Disease and Associated Disorders διαπίστωσε ότι η χρήση μιας συγκεκριμένης μορφής μουσικοθεραπείας βοήθησε στη βελτίωση της κοινωνικής δέσμευσης των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους. Η παρέμβαση μείωσε επίσης την αγωνία των φροντιστών.
Μουσικοθεραπεία: Μια μη φαρμακολογική παρέμβαση για την άνοια
Τα φάρμακα και οι παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με άνοια να διαχειριστούν τα συμπτώματά τους. Πρόσφατες έρευνες εστιάζουν επίσης σε μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις όπως η μουσικοθεραπεία που μπορούν να ωφελήσουν τα άτομα με άνοια.
Η μουσικοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση μουσικής για τη βελτίωση της διάθεσης και την προαγωγή της ευεξίας. Και η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη σχετικά με τη συνολική επίδραση της μουσικοθεραπείας στα άτομα με άνοια.
Ο μουσικοθεραπευτής Scott Horowitz, LPC, αδειούχος επαγγελματίας σύμβουλοςκαι κλινικός επίκουρος καθηγητής στο Κολέγιο Νοσηλευτικής και Επαγγελμάτων Υγείας στο Πανεπιστήμιο Drexel, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, εξήγησε στο MNT:
“Οι αισθητηριακές μας εμπειρίες ως ανθρώπινα όντα συνδέονται με τις αναμνήσεις μας. Για τα άτομα με άνοια ή άλλες γνωστικές διαταραχές, συχνά αυτές οι συνδέσεις παραμένουν ακόμη και αν άλλα στοιχεία της μνήμης τους έχουν επηρεαστεί και επηρεάζονται. Θα μπορούσατε να παίξετε ένα μουσικό κομμάτι που έχει νόημα γι’ αυτούς – και αυτή η μνήμη θα ενεργοποιηθεί”.
– Scott Horowitz, LPC, κλινικός επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Drexel
Η Dr. Bethany Cook, PsyD, κλινική ψυχολόγος και πιστοποιημένη μουσικοθεραπεύτρια, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, μοιράστηκε πώς η μουσικοθεραπεία ωφελεί τα άτομα με άνοια και τους οικείους τους:
“Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η καλύτερη μουσική που μπορεί να χρησιμοποιηθεί είναι τραγούδια που το άτομο με άνοια συνήθιζε να ακούει και να αγαπά όταν ήταν 7 ετών έως τα μέσα της δεκαετίας του 20″, δήλωσε η Cook στο MNT.
“Αυτές οι θεμελιώδεις αναμνήσεις και τα τραγούδια είναι κλειδωμένα μαζί σε βαθύτερα θησαυροφυλάκια κάτω από ανεμοδαρμένους ορεινούς δρόμους που η άνοια δεν φαίνεται να μπορεί να συντρίψει πλήρως. Έχω δει έναν άνθρωπο να μην αναγνωρίζει τον σύζυγό του μετά από 65 χρόνια, αλλά όταν παίζω το τραγούδι του γάμου τους, αυτό το άτομο γυρίζει προς τον σύζυγό του και τον αναγνωρίζει και χορεύει”.
Πώς η μουσικοθεραπεία ωφελεί τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους
Η παρούσα μελέτη εξέτασε πώς η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τόσο τα άτομα με άνοια όσο και τους φροντιστές τους.
Η μελέτη προσέλκυσε άτομα με άνοια από δύο εγκαταστάσεις φροντίδας μνήμης. Οι παρεμβάσεις περιλάμβαναν επίσης την ενεργό συμμετοχή των φροντιστών. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια παρέμβαση 12 εβδομάδων που ονομάζεται μουσικές γέφυρες στη μνήμη (MBM). Η παρέμβαση περιελάμβανε μια αξιολόγηση των μουσικών προτιμήσεων των ατόμων με άνοια και βασικά δεδομένα αξιολόγησης, όπως οι κοινωνικές συμπεριφορές και η σοβαρότητα της άνοιας.
Ο Horowitz εξήγησε ότι η συνεκτίμηση των προσωπικών προτιμήσεων αποτελεί κρίσιμο στοιχείο της μουσικοθεραπείας:
“Η πιο επιδραστική μουσική είναι η μουσική που προτιμά ο ασθενής. Υπάρχει επίσης μεγάλη υποκειμενικότητα στο πώς βιώνουμε τη μουσική. Έτσι, η μουσική που ένα άτομο βρίσκει χαλαρωτική μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ενεργοποιητική για ένα άλλο άτομο – οι αναμνήσεις του είναι συνδεδεμένες με τη μουσική που έχει βιώσει.
Η παρέμβαση περιελάμβανε εκπαίδευση για τους φροντιστές, ζωντανές συναυλίες διάρκειας 45 λεπτών και συνεδρίες διάλειμμα μετά τις συναυλίες. Οι μουσικοθεραπευτές ενθάρρυναν την αλληλεπίδραση κατά τη διάρκεια των συναυλιών και διευκόλυναν την παρακολούθηση στις συνεδρίες διαλείμματος. Στη συνέχεια, οι ερευνητές διεξήγαγαν αξιολογήσεις παρακολούθησης χρησιμοποιώντας ένα ερωτηματολόγιο νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων, αξιολογώντας συμπεριφορές και λαμβάνοντας ανατροφοδότηση από τους φροντιστές.
Μεταξύ της ομάδας παρέμβασης, υπήρχαν καλύτερες μορφές μη λεκτικών κοινωνικοποιημένων συμπεριφορών σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες με άνοια επέδειξαν οπτική επαφή με τους φροντιστές, ενδιαφέρον, συγκέντρωση και ηρεμία.
Οι φροντιστές ανέφεραν επιπλέον μειωμένα επίπεδα άγχους σχετικά με τα συμπτώματα των αγαπημένων τους προσώπων. Οι φροντιστές σημείωσαν επίσης ότι το πρόγραμμα τους βοήθησε να συνδεθούν με τους αγαπημένους τους και να βελτιώσουν την ποιότητα των σχέσεών τους.
Ο συγγραφέας της μελέτης και νευρολόγος Dr. Borna Bondkarpour, αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας στο Northwestern Medicine στο Σικάγο, σημείωσε τα κυριότερα σημεία της μελέτης:
“Τα προκαταρκτικά μας δεδομένα δείχνουν ότι η μουσική μπορεί να βοηθήσει [με] τη βελτίωση της κοινωνικής δέσμευσης μεταξύ ενός ατόμου με άνοια και των αγαπημένων του προσώπων. Μπορεί επίσης να μειώσει τα επίπεδα άγχους στους συντρόφους φροντίδας”.
Περιορισμοί της μελέτης και τομείς για συνεχή έρευνα
Η μελέτη παρέχει ενδείξεις ότι η μουσική παρέμβαση είναι χρήσιμη τόσο για τα άτομα με άνοια όσο και για τους φροντιστές τους. Ωστόσο, η μελέτη είχε επίσης αρκετούς περιορισμούς.
Για παράδειγμα, η μελέτη δεν μπορούσε να είναι τυφλή ή να έχει τυχαιοποιημένους συμμετέχοντες. Ωστόσο, η ύπαρξη μιας ομάδας ελέγχου ήταν χρήσιμη για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Η ομάδα ελέγχου προερχόταν μόνο από μία από τις δύο εγκαταστάσεις φροντίδας μνήμης, γεγονός που μπορεί να επηρέασε τα αποτελέσματα.
Η μελέτη διήρκεσε μόνο 12 εβδομάδες, οπότε δεν αξιολογήθηκαν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα της παρέμβασης. Το μέγεθος του δείγματος ήταν αρκετά μικρό, οπότε χρειάζονται περισσότερα δεδομένα προτού οι ειδικοί μπορέσουν να κάνουν γενικεύσεις.
Οι συγγραφείς της μελέτης σημειώνουν ότι οι κλίμακες αξιολόγησης που είναι πιο συγκεκριμένες για τις μουσικές γέφυρες στη μνήμη μπορεί να είναι χρήσιμες σε μελλοντικές έρευνες. Επισημαίνουν επίσης ότι οι συμμετέχοντες με άνοια δεν είχαν υψηλά επίπεδα αντικοινωνικών συμπεριφορών όπως η επιθετικότητα κατά την έναρξη της μελέτης. Τέλος, η μελέτη τους δεν αξιολόγησε την επιτυχία της παρέμβασης με βάση την αιτία της άνοιας των συμμετεχόντων.