Η εναρκτήρια ενότητα του Συνεδρίου της Fairlife L.C.C. εστίασε στην εικόνα του καρκίνου στην Ελλάδα και στα νεότερα δεδομένα και στις προκλήσεις γύρω από την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Η πρόληψη σε 3 επίπεδα και η παρότρυνση για την διακοπή καπνίσματος αναφέρθηκαν ως κλειδιά για την μείωση της θνησιμότητας. Δεδομένα πιλοτικών προγραμμάτων του εξωτερικού και της Ελλάδας καθώς και η κατάθεση των κατευθυντηρίων οδηγιών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του πνεύμονα (ΠΕΚΠ) τον Ιούνιο του 2023, έχουν θέσει τις βάσεις για την ένταξη του στο Εθνικό Σχέδιο Πρόληψης.
Η κα. Mίνα Γκάγκα (MD, PhD, FERS, FCCP),Πνευμονολόγος, τ. Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Διευθύντρια της 1ης Πνευμονολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Υγεία» και Μέλος του Standing Committee του Ευρωπαϊκού Γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας παρουσίασε συνοπτικά τα δεδομένα αναφορικά με τη νόσο στην χώρα μας. «Παρά την πρόοδο σε θεραπείες και τεχνολογία, ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει ο πιο θανατηφόρος τύπος καρκίνου, παγκοσμίως και στην χώρα μας, με διαστάσεις επιδημίας. Συγκεκριμένα, κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 1,8 εκ. νέες διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα σε παγκόσμιο επίπεδο με σχεδόν ισόποσους θανάτους». Η κα Γκάγκα τόνισε τη σημαντικότητα της πρόληψης σε τρία επίπεδα: την αποφυγή παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η παχυσαρκία (πρωτογενής), την πρώιμη διάγνωση (δευτερογενής) και την πρόληψη επανεμφάνισης της νόσου μέσα από συνεχή παρακολούθηση και εφαρμογή κατάλληλων θεραπευτικών σχημάτων (τριτογενής). Παράλληλα εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τη στροφή των νέων, ειδικότερα των εφήβων, προς την εκθετική χρήση εναλλακτικών μορφών καπνίσματος (θερμαινόμενο, άτμισμα, κτλ) και επισήμανε την ανάγκη εφαρμογής προγράμματος προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα με σαφείς ομάδες-στόχους, προδιαγραφές, συνεχή αξιολόγηση και εξειδικευμένες ειδικότητες. Η κα Γκάγκα τόνισε ότι η μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας (LDCT) σε άτομα υψηλού κινδύνου που έχουν ιστορικό καπνίσματος έχει τεκμηριωθεί με μετα-αναλύσεις και τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές. Μάλιστα, ήδη από το 2013 η Ομάδα Εργασίας Υπηρεσιών Πρόληψης των Ηνωμένων Πολιτειών (USPSTF) συνέστησε τον προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο του πνεύμονα με LDCT σε ενήλικες ηλικίας 55-80 ετών, με ιστορικό καπνίσματος 20 πακέτων-ετών(1 πακέτο-έτος είναι ίσο με το κάπνισμα 20 τσιγάρων (1 πακέτο) ανά ημέρα για 1 έτος),οι οποίοι είναι ενεργοί καπνιστές ή έχουν διακόψει το κάπνισμα μέσα στα τελευταία 15 χρόνια. Την ανάγκη κάθε θεραπεία να είναι προσωποποιημένη για κάθε ασθενή, με βάση όχι μόνο το ιστολογικό και μοριακό προφίλ της νόσου αλλά και τα προβλήματα και τις προτιμήσεις του ασθενή και να αποτελείται από ιατρούς και επαγγελματίες υγείας διαφόρων ειδικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων/ψυχο-ογκολόγων, που φροντίζουν τον ασθενή συνεχώς, από τη διάγνωση και σε κάθε βήμα της νόσου, επεσήμανε η κα Γκάγκα. Τέλος, αναφέρθηκε στη σημαντικότητα της υποστηρικτικής θεραπείας και της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης που μπορεί να λάβει ένας ασθενής από την ιατρική του ομάδα και τους φροντιστές του, ενώ κατέληξε ότι το αισθητικό κομμάτι τόσο για άντρες όσο και για γυναίκες ασθενείς δεν θα πρέπει να έχει δευτερεύουσα σημασία καθώς επηρεάζει άμεσα την ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση.
Για την επιτακτική ανάγκη της έγκαιρης διάγνωσης του πιο συχνού και θανατηφόρου καρκίνου στην Ελλάδα, μίλησε η κα Γεωργία Χαρδαβέλλα (MD, MSc, PhD), Πνευμονολόγος ΓΝΝΘΑ «Σωτηρία», Πρόεδρος, Ομάδας Εργασίας Καρκίνου Πνεύμονα, Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS), Συντονίστρια Ομάδας Καρκίνου Πνεύμονα (ΕΠΕ), Γενικός Γραμματέας Διοικητικού Συμβουλίου Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαπίστευσης στην Πνευμονολογία (EBAP), Μέλος Ομάδας Εργασίας Βραβείων Και Υποτροφιών Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS) «Για πρώτη φορά στη χώρα μας, 55 επαγγελματίες υγείας διαφόρων ειδικοτήτων, ειδικοί στον Καρκίνο Πνεύμονα, συντάξαμε τις δυνάμεις μας και συνεργαστήκαμε επί 2 έτη με φορείς ασθενών για τη θέσπιση ελληνικών κατευθυντήριων οδηγιών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου πνεύμονα και προτυποποιημένης διαδικασίας εφαρμογής του σε εθνικό επίπεδο στην Ελλάδα με σαφή κριτήρια και σαφές πλαίσιο. Πρόκειται για μια διαδικασία στην οποία για πρώτη φορά εμπλέκονται ενεργά 3 επιστημονικές εταιρείες και οι ασθενείς. Προκειμένου να ολοκληρώσουμε τις οδηγίες και τη διαδικασία λάβαμε υπόψιν μας τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, τις ανάγκες των ατόμων υψηλού κινδύνου στη χώρα μας για ανάπτυξη καρκίνου πνεύμονα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας και τις ανάγκες κατάλληλης εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας. Η προτυποποιημένη διαδικασία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου πνεύμονα έχει κατατεθεί από τον Ιούνιο 2023 στο Υπουργείο Υγείας και έως σήμερα δεν υπάρχει κάτι νεότερο επί του θέματος».
«Ο προ-συμπτωματικός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο του πνεύμονα με τη χρήση χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακος (LDCT) είναι πλέον μια διεθνής πρακτική. Στόχος μας πρέπει είναι η ενημέρωση και κινητοποίηση όλων των ανθρώπων και κυρίως όσων ανήκουν στις ομάδες κινδύνου, η παρότρυνση & υποστήριξη για την διακοπή καπνίσματος από τους Επαγγελματίες Υγείας, η καθοδήγηση και υποστήριξη για τα κατάλληλα βήματα έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο. Επιδίωξη μας είναι να προστατευθούν και να σωθούν ανθρώπινες ζωές» τόνισε ο κος Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος, Συντονιστής Διευθυντής 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείο ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ», Γενικός Γραμματέας ΕΠΕ.
Ο κος Στέλιος Λουκίδης, (MD, PhD, FCCP, FERS), Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας (ΕΠΕ) στο ίδιο μοτίβο με την Δρ. Χαρδαβέλλα, τόνισε ότι οι κατευθυντήριες οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο κατατέθηκαν ήδη από τον Ιούνιο όχι μόνο στο Υπουργείο Υγείας αλλά και στην Εθνική Επιτροπή Δημόσιας Υγείας και στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, παρόλα αυτά δεν έχει υπάρξει καμία ανταπόκριση από οποιονδήποτε φορέα έως σήμερα. Επίσης ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη να αναλάβει η πολιτεία τον ρόλο που της αναλογεί και να πάρει την πρωτοβουλία, καθώς όλοι έχουμε χρέος να δώσουμε ό,τι καλύτερο για να προλάβουμε όσο το δυνατό νωρίτερα τη νόσο.
Η κα Έλενα Λινάρδου, (MD, PhD), Παθολόγος – Ογκολόγος, Δ/ντρια Δ΄ Ογκολογικής Κλινικής, “Metropolitan”, Μέλος Επιτροπής Εκπαίδευσης IASLC, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής EΣΟΟ δήλωσε ότι το θέμα δεν είναι αν χρειάζεται ο προσυμπτωματικός έλεγχος αλλά πώς θα τον εφαρμόσουμε σωστά και αποτελεσματικά, έστω και πιλοτικά. Αναφέρθηκε στην απουσία Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών στη χώρα μας με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να έχουμε σαφή εικόνα για την επιδημιολογία του καρκίνου στην Ελλάδα. Η κυρία Λινάρδου τόνισε τα διαπιστωμένα οφέλη του προσυμπτωματικού ελέγχου τόσο από παγκόσμιες όσο και από πρόσφατες εθνικές μελέτες, ενώ δήλωσε ότι δεν ζητάμε απλά συνταγογράφηση της αξονικής τομογραφίας θώρακος χαμηλής δόσης ακτινοβολίας, αλλά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, στο οποίο κάθε άτομο υψηλού κινδύνου θα έχει πρόσβαση και θα εξετάζεται σε εξειδικευμένο κέντρο, με τις κατάλληλες τεχνικές προδιαγραφές για την αξονική χαμηλής δόσης, με εκπαιδευμένους ακτινοδιαγνώστες και πρόσβαση σε διεπιστημονική ομάδα που θα δίνει κατευθυντήριες οδηγίες για την παρακολούθηση και επανάκληση ή την περαιτέρω διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση ανάλογα με τα ευρήματα. Παράλληλα αναφέρθηκε στο πρόγραμμα «Πνευμόνων Υγεία» που υλοποιείται στο Metropolitan Hospital με την υποστήριξη της FairLife, που αποτελεί το πρώτο οργανωμένο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου, τονίζοντας ότι ένα πραγματικά ολοκληρωμένο πρόγραμμα προσυμπωματικού ελέγχου στην ουσία δεν πρέπει να είναι ένα πρόγραμμα μόνο για την αντιμετώπιση του καρκίνου αλλά ένα πρόγραμμα ευζωίας, καθώς θα πρέπει να προωθεί μία γενικότερη αλλαγή στάσης ζωής, μια κουλτούρα πρόληψης.
«Οι ασθενείς που εντοπίζονται νωρίς μας εμπνέουν και αποτελούν έμπνευση για άλλους» τόνισε η κα Jesme Fox, Medical Director, Roy Castle Lung Cancer Foundation, UK and Secretary, Global Lung Cancer Coalition, η οποία μίλησε για τη λειτουργία και τα δεδομένα των πιλοτικών προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του πνεύμονα σε 42 περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου και την μετατόπιση των ασθενών σε πρωιμότερα στάδια διάγνωσης ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του προγράμματος.