Σε μια έρευνα του 2021 σε 1.500 αμερικανούς εργαζομένους, περισσότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι αισθάνονται εξαντλημένοι ως αποτέλεσμα των εργασιακών τους απαιτήσεων και 4,3 εκατομμύρια Αμερικανοί εγκατέλειψαν τη δουλειά τους τον Δεκέμβριο σε αυτό που έγινε γνωστό ως η «μεγάλη παραίτηση».
Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται την επαγγελματική εξουθένωση, συχνά έρχονται στο μυαλό τους ψυχικά και συναισθηματικά συμπτώματα αλλά η εξουθένωση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σωματικά συμπτώματα, και οι ειδικοί λένε ότι μπορεί να είναι συνετό να προσέχετε τα σημάδια και να λάβετε μέτρα όταν τα παρατηρήσετε.
Η εξουθένωση, όπως ορίζεται, δεν είναι μια ιατρική πάθηση – είναι «μια εκδήλωση χρόνιου στρες», εξηγεί η Δρ. Lotte Dyrbye, επιστήμονας γιατρός που μελετά την επαγγελματική εξουθένωση στην κλινική Mayo. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας περιγράφει την επαγγελματική εξουθένωση ως ένα φαινόμενο στο χώρο εργασίας που χαρακτηρίζεται από αισθήματα εξάντλησης, κυνισμού και μειωμένης αποτελεσματικότητας.
«Ξεκινάς να μην λειτουργείς καλά, χάνεις προθεσμίες, είσαι απογοητευμένος, ίσως είσαι οξύθυμος με τους συναδέλφους σου», είπε η Jeanette M. Bennett, ερευνήτρια που μελετά τις επιπτώσεις του στρες στην υγεία στο Πανεπιστήμιο του North Καρολίνα, Σάρλοτ.
Αλλά το άγχος μπορεί να έχει επιπτώσεις και στο σώμα. Όταν οι άνθρωποι είναι υπό στρες, το σώμα τους υφίσταται αλλαγές που περιλαμβάνουν τη δημιουργία υψηλότερων από τα κανονικά επίπεδα ορμονών του στρες όπως η κορτιζόλη, η αδρεναλίνη, η επινεφρίνη και η νορεπινεφρίνη. Αυτές οι αλλαγές είναι χρήσιμες βραχυπρόθεσμα – μας δίνουν την ενέργεια να δυναμώσουμε σε δύσκολες καταστάσεις – αλλά με την πάροδο του χρόνου, αρχίζουν να βλάπτουν το σώμα.
Τα σώματά μας «δεν ήταν σχεδιασμένα για τα είδη των στρεσογόνων παραγόντων που αντιμετωπίζουμε σήμερα», λέει η Christina Maslach, κοινωνική ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, η οποία έχει περάσει την καριέρα της μελετώντας την επαγγελματική εξουθένωση.
Δείτε πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε την επαγγελματική εξουθένωση στο σώμα σας και τι να κάνετε για αυτό.
Τι να προσέξετε
Ένα κοινό σύμπτωμα εξουθένωσης είναι η αϋπνία, αναφέρει η Δρ Dyrbye. Όταν ερευνητές στην Ιταλία εξέτασαν τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας πρώτης γραμμής με επαγγελματική εξουθένωση κατά την πρώτη κορύφωση της πανδημίας, διαπίστωσαν ότι το 55% ανέφερε ότι είχε δυσκολία να κοιμηθεί, ενώ σχεδόν το 40% είχε εφιάλτες.
Η έρευνα δείχνει ότι το χρόνιο στρες παρεμβαίνει στο περίπλοκο νευρολογικό και ορμονικό σύστημα που ρυθμίζει τον ύπνο. Είναι ένας φαύλος κύκλος, γιατί το να μην κοιμάσαι εκτοξεύει αυτό το σύστημα ακόμα περισσότερο. Εάν έχετε παρατηρήσει ότι δεν μπορείτε να κοιμηθείτε τη νύχτα, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι ότι αντιμετωπίζετε εξάντληση και η αϋπνία σας θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Η σωματική εξάντληση είναι ένα άλλο κοινό σημάδι. Ενα από τα βασικά της συμπτώματα εξουθένωσης είναι η κόπωση.
Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες – είτε τρώτε περισσότερο είτε λιγότερο από το συνηθισμένο – μπορεί επίσης να είναι σημάδι εξουθένωσης: Στη μελέτη Ιταλών εργαζομένων στον τομέα της υγείας, το 56% ανέφερε αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.
Διαβάστε ακόμα: 17 τροφές που βοηθούν στην ανακούφιση του στρες και του άγχους
Οι πονοκέφαλοι και οι στομαχόπονοι μπορούν επίσης να υποκινηθούν από την εξουθένωση. Μια μελέτη με άτομα στη Σουηδία που πάσχουν από διαταραχή εξάντλησης – μια ιατρική κατάσταση παρόμοια με την επαγγελματική εξουθένωση – διαπίστωσε ότι το 67% ανέφερε ότι είχε ναυτία, αέρια ή δυσπεψία και ότι το 65% είχε πονοκεφάλους.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να αναπτυχθεί παράλληλα με την κατάθλιψη ή το άγχος, τα οποία και τα δύο μπορεί να προκαλέσουν σωματικά συμπτώματα. Η κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει μυϊκούς πόνους, στομαχόπονους, προβλήματα ύπνου και αλλαγές στην όρεξη. Το άγχος συνδέεται με πονοκεφάλους, ναυτία και δύσπνοια.
Τι μπορείτε να κάνετε
Εάν αντιμετωπίζετε σωματικά συμπτώματα που θα μπορούσαν να είναι ενδεικτικά της επαγγελματικής εξουθένωσης, εξετάστε το ενδεχόμενο να επισκεφτείτε τον γιατρό πρωτοβάθμιας περίθαλψης ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για να προσδιορίσετε εάν οφείλονται στο άγχος ή αν έχουν τις ρίζες τους σε άλλες σωματικές καταστάσεις, και στη συνέχεια να μπορέσετε να τα αντιμετωπίσετε. Μην αγνοείτε απλώς τα συμπτώματα και υποθέτετε ότι δεν έχουν σημασία.