Η σκλήρυνση κατά πλάκας μια προοδευτική ασθένεια που προσβάλλει 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και για την οποία δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, μπορεί ίσως να προκληθεί από μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr (EBV), σύμφωνα με μελέτη με επικεφαλής ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.
Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο Science στις 13 Ιανουαρίου 2022.
“Η υπόθεση ότι ο EBV προκαλεί τη σκλήρυνση κατά πλάκας διερευνάται από την ομάδα μας και άλλους εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά αυτή είναι η πρώτη μελέτη που παρέχει αδιάσειστα στοιχεία για την αιτιώδη συνάφεια”, δήλωσε ο Alberto Ascherio, καθηγητής επιδημιολογίας και διατροφής στη Σχολή Χάρβαρντ Τσαν και κύριος συγγραφέας της μελέτης. “Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, διότι υποδηλώνει ότι οι περισσότερες περιπτώσεις ΣΚΠ θα μπορούσαν να προληφθούν με τη διακοπή της μόλυνσης από τον EBV και ότι η στόχευση του EBV θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανακάλυψη μιας θεραπείας για τη ΣΚΠ”.
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλει τις “θήκες” μυελίνης που προστατεύουν τους νευρώνες στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Η αιτία της δεν είναι γνωστή, ωστόσο ένας από τους κύριους υπόπτους είναι ο EBV, ένας ιός του έρπητα που μπορεί να προκαλέσει λοιμώδη μονοπυρήνωση και εγκαθιστά λανθάνουσα, δια βίου μόλυνση του ξενιστή. Η διαπίστωση της αιτιώδους σχέσης μεταξύ του ιού και της νόσου ήταν δύσκολη επειδή ο EBV μολύνει περίπου το 95% των ενηλίκων, η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι σχετικά σπάνια νόσος και η εμφάνιση των συμπτωμάτων της σκλήρυνσης κατά πλάκας αρχίζει περίπου δέκα χρόνια μετά τη μόλυνση από τον EBV. Για να προσδιορίσουν τη σχέση μεταξύ του EBV και της σκλήρυνσης κατά πλάκας, οι ερευνητές διεξήγαγαν μια μελέτη μεταξύ περισσότερων από 10 εκατομμυρίων νέων ενηλίκων που υπηρετούσαν ενεργά στον αμερικανικό στρατό και εντόπισαν 955 που διαγνώστηκαν με σκλήρυνση κατά πλάκας κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Η ομάδα ανέλυσε δείγματα ορού που ελήφθησαν ανά διετία από τον στρατό και προσδιόρισε την κατάσταση EBV των στρατιωτών κατά τη στιγμή του πρώτου δείγματος και τη σχέση μεταξύ της λοίμωξης από EBV και της εμφάνισης ΣΚΠ κατά την περίοδο της ενεργού υπηρεσίας. Σε αυτή τη συνομοταξία, ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΚΠ αυξήθηκε κατά 32 φορές μετά από μόλυνση με EBV, αλλά παρέμεινε αμετάβλητος μετά από μόλυνση με άλλους ιούς. Τα επίπεδα στον ορό της ελαφριάς αλυσίδας του νευροϊνιδίου, ενός βιοδείκτη του εκφυλισμού των νεύρων που είναι χαρακτηριστικός στη ΣΚΠ, αυξήθηκαν μόνο μετά από μόλυνση με EBV. Τα ευρήματα δεν μπορούν να εξηγηθούν από κανέναν γνωστό παράγοντα κινδύνου για τη ΣΚΠ και υποδεικνύουν τον EBV ως την κύρια αιτία της ΣΚΠ.
Ο Ascherio αναφέρει ότι η καθυστέρηση μεταξύ της μόλυνσης από τον EBV και της εμφάνισης της ΣΚΠ μπορεί να οφείλεται εν μέρει στο ότι τα συμπτώματα της νόσου δεν ανιχνεύονται κατά τα πρώτα στάδια και εν μέρει στην εξελισσόμενη σχέση μεταξύ του EBV και του ανοσοποιητικού συστήματος του ξενιστή, το οποίο διεγείρεται επανειλημμένα κάθε φορά που ο λανθάνων ιός επανενεργοποιείται.
“Επί του παρόντος δεν υπάρχει τρόπος αποτελεσματικής πρόληψης ή θεραπείας της λοίμωξης από τον EBV, αλλά ένα εμβόλιο κατά του EBV ή η στόχευση του ιού με ειδικά για τον EBV αντιικά φάρμακα θα μπορούσε τελικά να προλάβει ή να θεραπεύσει τη σκλήρυνση κατά πλάκας”, δήλωσε ο Ascherio.