Πόσο σημαντικό είναι το σεξ στη ζωή μίας γυναίκας; Τι αλλαγές προκύπτουν στο κάθε στάδιο της ζωής της; Είναι σωστά ενημερωμένες οι έφηβες πάνω σε αυτό το κομμάτι; Είναι ακόμα και σήμερα ταμπού η γυναίκα να μιλάει για τη σεξουαλική ζωή της; Τι αντίκτυπο έχει η εγκυμοσύνη στη σεξουαλικότητα του ζευγαριού; Είναι οι βιολογικές μεταβολές αυτές καθαυτές που καθορίζουν τη γυναίκα στη φάση της εμμηνόπαυσης;
Αυτά και άλλα τόσα ήταν τα ερωτήματά μας για τη σεξουαλική ζωή της γυναίκας σε κάθε στάδιο της ζωής της και η κα. Δήμητρα Καρυοφύλλη, Κλινική Ψυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτις του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας (Πρόεδρος: Δρ Θάνος Ασκητής https://askitis.gr/) δέχτηκε να μας τα λύσει, αναλύοντάς μας τα βασικά χαρακτηριστικά της γυναικείας σεξουαλικής ζωής ανά χρονική φάση!
Εφηβεία
Ο δρόμος κάθε παιδιού προς την εφηβεία είναι ιδιαίτερα σημαντικός και καθοριστικός για το αύριο της ζωής του. Το «ταξίδι» της εφηβείας είναι το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή και χαρακτηρίζεται ως η πιο κρίσιμη περίοδος ενός ανθρώπου, καθώς είναι η φάση της σύγκρουσης, της αμφισβήτησης, της άρνησης, της αντίδρασης και της παρόρμησης.
Το κορίτσι σε αυτή την ηλικία θυμώνει, απογοητεύεται και ενθουσιάζεται έντονα. Ενώ την «πόρτα της χτυπούν» η σεξουαλική αφύπνιση και σταδιακή ωρίμανση του σεξουαλικού ρόλου, με τις πολλές βιολογικές και σωματικές αλλαγές να συμβαίνουν στα χρόνια αυτά, επηρεάζοντας τη συναισθηματική και συμπεριφορική έκφραση. Οι ορμονικές αφυπνίσεις ενεργοποιούν την περιέργεια για το σώμα, αλλά και για το σώμα του άλλου φύλου, ενώ αρχίζει να γίνεται πιο έντονη η ανάγκη να διερευνήσει η έφηβη τη δική της σεξουαλικότητα. Το ενδιαφέρον και η ενασχόληση με θέματα σεξουαλικής φύσεως είναι χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου. Παρατηρείται συνειδητή σεξουαλική αναζήτηση μέσα από τον αυνανισμό, που αποτελεί και την ειδοποιό διαφορά από την παιδική ηλικία, όπου υπάρχει σωματική εξερεύνηση με παρόμοια συμπεριφορά, χωρίς, όμως, να είναι οργανωμένη και ώριμη.
Κάτι που θα έπρεπε να μας προβληματίζει είναι το γεγονός ότι ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι 8/10 νεαρούς ενήλικες θα ήθελαν να είχαν περισσότερες πληροφορίες, κυρίως από έναν ειδικό στο κομμάτι της σεξουαλικής αγωγής ή μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος.
Για σένα έφηβη, να θυμάσαι πως καθετί, που δημιουργείς εσύ, αποτελεί τη δύναμή σου, οι φίλοι σου αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ζωής, το σχολείο μπορεί να σε κουράζει, αλλά πίστεψέ με θα σου λείψει και το διάβασμα είναι δύσκολο, αλλά αδιαμφισβήτητα πολύτιμο, το φλερτ χρωματίζει τη ζωή, η οποία ανοίγεται μπροστά σου και σε καλεί!
Η σύγχρονη γυναίκα
Προχωρώντας προς την ενηλικίωση και βλέποντας τη σύγχρονη γυναίκα, αντικρίζουμε μία φιγούρα, που με αυτοπεποίθηση, δυνατή, ενεργή και σημαντική ζει τη ζωή της, διεκδικεί τα δικαιώματά της, προβάλλει τη σεξουαλικότητά της και δεν φοβάται να πει τη γνώμη της.
Μέσα στα χρόνια έχουμε δει να δημιουργούνται και να αναπαράγονται διάφοροι μύθοι για τη γυναικεία σεξουαλικότητα, τους οποίους φυσικά μπορεί να «σπάσει» πια η έγκυρη ενημέρωση. Ωστόσο, πλέον είναι σημαντικό και αποδεκτό, ότι κάθε γυναίκα μπορεί να μιλάει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά της και τη σεξουαλική της ζωή. Μάλιστα, παρατηρώντας τον κοινωνικό παλμό, η γυναίκα παρουσιάζεται πιο τολμηρή να φλερτάρει, διεκδικώντας ενεργά τα θέλω της και τις επιλογές της. Δεν βασίζεται σε άλλους, προχωράει δυναμικά σχεδιάζοντας ανεξάρτητη το μέλλον της, μορφώνεται, εργάζεται, διαλέγει και απορρίπτει.
Συχνά, βλέπουμε δυστυχώς την κοινωνία να πολώνεται, διαχωρίζοντας έντονα τον άνδρα και τη γυναίκα για ζητήματα που αφορούν τη σεξουαλική τους ζωή. Η πραγματικότητα, όμως, σκιαγραφεί την αλήθεια, πως η σεξουαλική επαφή είναι μια προσωπική υπόθεση και αφορά μόνο το ζευγάρι. Η επικοινωνία μεταξύ δύο συντρόφων έρχεται να δώσει την ισορροπία της υγείας και να ενισχύσει τη σεξουαλική και σχεσιακή ικανοποίηση. Καθώς πλέον, δεν αποτελεί πλεονέκτημα μόνο του άνδρα να αποκαλύψει στη σύντροφό του τι του αρέσει, είναι και της γυναίκας.
Εγκυμοσύνη: Η σεξουαλική της ζωή
Η εγκυμοσύνη, ο τοκετός και η μητρότητα αποτελούν μοναδικές εμπειρίες στη ζωή της γυναίκας. Χαρακτηρίζονται από όμορφα, πρωτόγνωρα συναισθήματα και διακυμάνσεις, που πολλές φορές φαινομενικά, δεν βασίζονται σε έναν συγκεκριμένο λόγο, αλλά σε πολυπαραγοντικά αίτια, ένα από τα οποία είναι οι ορμόνες. Πρόκειται για περιόδους βαθιάς εσωτερικής αλλαγής, που διαρκεί και μετάβασης σε επίπεδο ψυχικό, συντροφικό και κοινωνικό.
Η εγκυμοσύνη αποτελεί μία κατάσταση που είναι εξ ορισμού ξεχωριστή και πρωτόγνωρη. Ακόμη και για μία γυναίκα που έχει γεννήσει ξανά στο παρελθόν, μία νέα εγκυμοσύνη είναι κάτι καινούργιο, γιατί διαφέρει από την προηγούμενη και οποιαδήποτε επόμενη.
Η κύηση φέρνει αλλαγές, τόσο στο σώμα της γυναίκας, όσο και στην ψυχική της κατάσταση. Φυσικό επακόλουθο είναι καθ’ όλη τη διάρκειά της να υπάρξουν μεταβολές και στη σεξουαλική ζωή.
Μία γυναίκα μπορεί να έχει σεξουαλική ζωή στην κύηση, εάν δεν συντρέχει κάποιος ιατρικός λόγος. Ωστόσο, μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν το ζευγάρι στην ελάττωση των επαφών ή στην αποχή, είναι ο φόβος του ότι υπάρχει πιθανότητα να τραυματιστεί το έμβρυο, η δυσφορία που ενδεχομένως βιώνει η γυναίκα για το σώμα της, η έλλειψη ενδιαφέροντος και η αίσθηση μη ελκυστικότητας, κάποιο είδος αμηχανίας, ο πόνος στην διάρκεια της επαφής και άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες, που σύμφωνα με έρευνες δύναται να επηρεάσουν 7 στις 10 γυναίκες.
Ωστόσο, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, το ερωτικό κάλεσμα δεν χρειάζεται να σημαίνει πάντοτε ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Είναι σημαντικό το ζευγάρι να καταλάβει ότι μπορεί να επικοινωνήσει σεξουαλικά με ερωτικά αγγίγματα, όπως τα χάδια, οι αγκαλιές και τα φιλιά. Η εγγύτητα που αναπτύσσεται από τα προκαταρκτικά παιχνίδια, η απόλαυση που προσφέρει ο ένας στον άλλον, προστατεύουν, διατηρούν και ενισχύουν τη σεξουαλική ζωή.
Η εκπαίδευση των γυναικών, αλλά και των συντρόφων τους, σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η εγκυμοσύνη στη σεξουαλική λειτουργία είναι πολύτιμη. Επιπλέον, η γυναίκα πρέπει να γνωρίζει ότι οι αλλαγές είναι παροδικές και οι ορμόνες θα βρουν ξανά την ισορροπία τους.
Όσο πιο έγκυρα ενημερωμένη είναι, τόσο πιο προετοιμασμένη να τις υποδεχτεί και να μην ανησυχεί, όταν δεν υπάρχει λόγος. Δεν θα πρέπει να διστάζει να αναφέρει τις σκέψεις της και τις απορίες για τη σεξουαλική της ζωή. Ο γυναικολόγος της, αλλά και ένας επαγγελματίας σεξουαλικής υγείας είναι εδώ για να την ακούσει, να λύσει απορίες και να παρέχει συμβουλευτική καθοδήγηση.
Η εμμηνόπαυση στο σήμερα
Στην εποχή μας υιοθετείτε μία τάση, που μας «βουτάει» σε μία κουλτούρα, η οποία εξυψώνει την νεότητα και την ομορφιά της γυναίκας ταυτιζόμενη με αυτή. Φαίνεται να αρνούμαστε ότι ο χρόνος μπορεί να μας αλλάξει.
Μία γυναίκα στην εμμηνόπαυση μπορεί να έρθει αντιμέτωπη με αλλαγές στη διάθεσή της, την εικόνα της, τον ύπνο της, την αντιληπτική της σεξουαλικότητα, αλλά και με σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Πράγματι, οι αλλαγές στη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών ή των συντρόφων τους στη μέση ηλικία μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής, η οποία εμπεριέχει και τη σεξουαλική ζωή.
Συχνά, ενοχοποιούμε εξαιρετικά απλουστευτικά τις ορμονικές αλλαγές, που πράγματι οδηγούν σε μία νέα συνθήκη, μετακινώντας κάθε γυναίκα σε ένα μονοπάτι που χωρίζει τη ζωή πριν και τη ζωή μετά την εμμηνόπαυση. Είναι, όμως, οι βιολογικές μεταβολές αυτές καθαυτές που καθορίζουν τη γυναίκα σε αυτή τη φάση της ζωής;
Οι έρευνες, λοιπόν, διχάζονται ως προς το ποιοι από αυτούς τους παράγοντες συμβάλλουν περισσότερο στη μείωση της σεξουαλικής δραστηριότητας και της ικανοποίησης. Εκτός από την εμμηνόπαυση και την ηλικία, η σημασία του σεξ για την ίδια τη γυναίκα, οι παράγοντες που διαμορφώνουν τη σχέση, η ψυχική και σωματική υγεία είναι εξίσου σημαντικά, ακόμη και το γεγονός ότι πρόκειται για μία ηλικία που συχνά συναντάμε το «σύνδρομο της άδειας φωλιάς», με τα παιδιά της να φεύγουν από το σπίτι!
Για πολλές δεκαετίες, η έλλειψη τόσο δεδομένων που θα κατέγραφαν συνήθειες και συμπεριφορές, όσο και θεραπευτικών δυνατοτήτων αντιμετώπισης των σεξουαλικών δυσλειτουργιών, συνετέλεσαν στην λανθασμένη εκτίμηση ότι η σεξουαλική ζωή είναι προνόμιο ορισμένων ηλικιών. Η σημερινή γυναίκα στην εμμηνόπαυση μπορεί να έχει σεξουαλική ζωή και μάλιστα να την διεκδικεί. Σε περιπτώσεις σεξουαλικών δυσλειτουργιών, οι γυναίκες μπορεί να μην γνωρίζουν ασφαλείς και απλές συγκεκριμένες θεραπείες και δυστυχώς, σπάνια αναζητούν βοήθεια. Καταλήγοντας, όμως, η καλή σχέση με το σύζυγο αποτελεί προγνωστικό δείκτη για καλύτερη σεξουαλική λειτουργία στην εμμηνόπαυση!
Οι σύντροφοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα χρόνια της εμμηνόπαυσης προσφέρουν ένα νέο πεδίο στο γάμο, διότι στη φάση αυτή αισθάνονται πιο απελευθερωμένοι να απολαύσουν την κάθε στιγμή της σεξουαλικής τους ζωής, μακριά από την αγωνία μίας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, αφοσιωμένοι στην αληθινή απόλαυση της ουσιαστικής συναισθηματικής και σεξουαλικής επικοινωνίας.
Κλείνοντας…
Μέσα απ’ όλα αυτά τα λόγια βρίσκουμε την αφορμή να αφιερώσουμε την εκτίμηση και τον θαυμασμό προς κάθε φίλη, κόρη, μητέρα, γιαγιά, μα πάνω απ’ όλα γυναίκα, που προσπαθεί δυναμικά, σε κάθε σημαντικό της ρόλο, να βρει τις ισορροπίες της, μέσα σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.